Ruth Ozeki, Το βιβλίο της μορφής και του κενού, εκδ. Κλειδάριθμος, 2023

 

Ακούγεται σίγουρα κάπως παράδοξος, και οπωσδήποτε απροσδιόριστος ως προς του περιεχόμενό του, ο παρακάτω τίτλος για ένα μυθιστόρημα: «Το βιβλίο της μορφής και του κενού». Στην ουσία πρόκειται, όμως, για ένα πόνημα με αρκετές φιλοσοφικές προεκτάσεις, καθώς η συγγραφέας του, Ρουθ Οζέκι, είναι, εκτός από συγγραφέας, σκηνοθέτιδα και βουδίστρια ιέρεια του Ζεν. Υποθέτουμε, επομένως, ότι όλο και κάτι θα έχει να μας πει μία τέτοια συγγραφέας για το νόημα της ζωής, πόσο μάλλον όταν και ένα ακόμη μυθιστόρημά της, το «Μία ιστορία για το παρόν», ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Booker το 2013.

Το βιβλίο αυτό κατά βάση αποτελεί ένα μυθιστόρημα σχετικά με τη διαχείριση του πένθους στην οικογένεια, αλλά και σχετικά με τις σχέσεις γονιών-παιδιών κατά την εφηβεία και τη διαδικασία της ενηλικίωσής τους. Επιπροσθέτως, το βιβλίο αυτό μας μιλάει για τη σχέση του ανθρώπου με τα βιβλία και για τη σχέση μας με τα υλικά αγαθά, αλλά και για τη φιλία, η οποία μπορεί να έρθει πολλές φορές στη ζωή μας απρόσκλητη, εκεί που δεν την περιμένουμε και να μας ξαφνιάσει.

Ο δεκατριάχρονος Μπένι είναι ένα ευτυχισμένο και καθ’ όλα συνηθισμένο παιδί που μεγαλώνει στα όρια της Τσάιναταουν στη Νέα Υόρκη. Ο πατέρας του είναι κλαρινετίστας της τζαζ και η μητέρα του ασχολείται με τα έντυπα για να βγάλει τα προς το ζην. Όλα όμως θα αλλάξουν όταν ο πατέρας θα πεθάνει από ένα τραγικό ατύχημα. Τότε ο κόσμος του θα γκρεμιστεί και η σχέση του με τη μητέρα του μοιραία θα αλλάξει. Τότε θα αρχίσει να ακούει φωνές από τα πράγματα γύρω του, φωνές πότε θλιμμένες και πότε θυμωμένες. Τότε, επίσης, η μητέρα του, προκειμένου να μπορέσει να διαχειριστεί το πένθος της θα αρχίσει να συσσωρεύει αντικείμενα στο σπίτι της.

Ο Μπένι, προσπαθώντας να αποφύγει το σχολείο και την ταμπέλα του «ψυχοπαθή», καταφεύγει για παρηγοριά σε μία δημόσια βιβλιοθήκη. Εκεί θα γνωρίσει μία μεγαλύτερή του κοπέλα, μία ιδιόρρυθμη καλλιτέχνιδα, η οποία έχει μία νυφίτσα για κατοικίδιο, με την οποία θα συνδεθεί με έναν λανθάνοντα ερωτισμό, καθώς και έναν άσημο ηλικιωμένο, ο οποίος δηλώνει ποιητής και φιλόσοφος και θα γίνει φίλος και μέντοράς του. Οι δύο αυτοί παράξενοι άνθρωποι, αλλά και τα βιβλία θα τον βοηθήσουν να ξεπεράσει τη βαθιά θλίψη του.

Το πιο εντυπωσιακό σημείο του βιβλίου, πάντως, είναι  η τεχνική την οποία χρησιμοποιεί η συγγραφέας, η οποία δίνει τον λόγο πολλές φορές στο ίδιο το βιβλίο, αφήνοντάς το να καταθέσει όλα του τα παράπονα και τα συναισθήματα, τα οποία εμείς οι αναγνώστες δεν είχαμε ποτέ σκεφτεί ίσως ότι θα μπορούσε να έχει.

Οπωσδήποτε, πρόκειται για ένα βιβλίο ογκώδες, το οποίο θα μπορούσε σε κάποια σημεία να είναι ίσως και λίγο μικρότερο για να είναι κάπως πιο ξεκούραστο κατά την ανάγνωσή του, αλλά θα αποζημιώσει τον αναγνώστη με μερικά υπέροχα γραμμένα σημεία του και, κυρίως, με τις πρωτότυπες ιδέες που διέπουν την υπόθεσή του, ιδιαίτερα εκείνη που αποδίδει ανθρώπινες ιδιότητες στα βιβλία. Η ανάγνωσή του δεν θα στερείται συναισθημάτων, αφού οι περισσότεροι από εμάς θα συγκινηθούν γυρίζοντας τις σελίδες του.