Μιχάλης Μοδινός, Η υπόθεση της ερυθράς βασίλισσας, εκδ. Καστανιώτη

 

 

Οικουμενικότητα και κοσμοπολιτισμός, από τη μία,  λαγνεία και έντονη γυναικεία παρουσία από την άλλη, αλλά και ποικιλία και πρωτοτυπία επίσης, συναντά κανείς στη νέα συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού με τίτλο Η υπόθεση της ερυθράς βασίλισσας. Η συλλογή περιλαμβάνει δεκαέξι διηγήματα μετρίου μεγέθους, εκτός από το λίγο πιο μικρό σε έκταση πρώτο διήγημα του βιβλίου, γραμμένα σε πρώτο ενικό-και πληθυντικό κάποιες φορές-με υπόθεση που διαδραματίζεται κατά κανόνα στη σύγχρονη εποχή, σε όλες τις γωνιές, τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη μας. Συν τοις άλλοις, τα διηγήματα του Μοδινού καταφέρνουν να δημιουργήσουν μία πολύ ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, όπως όλα άλλωστε τα βιβλία του, ενώ το στυλ της αφήγησής του είναι τόσο πρωτότυπο και χαρακτηριστικό έτσι ώστε να δίνει στον συγγραφέα το δικό του εντελώς προσωπικό στυλ συγγραφής, το οποίο δεν προσιδιάζει σε κανένα άλλο.

Ο Μοδινός, βέβαια, δεν είναι πρωτοεμφανιζόμενος στον χώρο της λογοτεχνίας, αλλά, αντιθέτως, διαθέτει πολυετή εμπειρία στον χώρο και μας έχει αφήσει μία αρκετά μεγάλη λογοτεχνική παρακαταθήκη. Πιο συγκεκριμένα, έχει καταθέσει ως τώρα οκτώ μυθιστορήματα και μία ακόμα συλλογή διηγημάτων με έμφαση στον ταξιδιωτικό στοιχείο και τίτλο Τα θαύματα του κόσμου. Η υπόθεση της ερυθράς βασίλισσας είναι η δεύτερη  συλλογή διηγημάτων του.

Το ταξιδιωτικό στοιχείο είναι κάτι που χαρακτηρίζει έντονα τον τρόπο γραφής  του Μοδινού. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αν λάβουμε υπόψη μας ότι ο εν λόγω συγγραφέας δούλεψε για πολλά χρόνια σε πάμπολλες γωνιές της υφηλίου ως περιβαλλοντολόγος, γεωγράφος και μηχανικός, υπήρξε δε και υπέρμαχος του οικολογικού κινήματος και ακτιβιστής. Η οικολογία, επομένως, ο κοσμοπολιτισμός, αλλά και δημιουργία βαθιά ανθρώπινων και μη εξιδανικευμένων ηρώων, είναι τα δύο εκείνα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το έργο του Μοδινού περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.

Οι περισσότεροι από τους αναγνώστες θα έχουν λατρέψει, το δίχως άλλο, τη μαγική Εκουατόρια του συγκεκριμένου συγγραφέα που μας ταξίδεψε στη Ζανζιβάρη της Αφρικής, αλλά και στην εξίσου εξωτική και μακρινή Παραγουάη στο ομότιτλο μυθιστόρημά του. Η οικολογία, βέβαια, στο έργο του Μοδινού δεν εξαντλείται ποτέ ως απλή αναφορά και μόδα, όπως τόσο συχνά συμβαίνει, αλλά στην ουσία πρόκειται για βαθιά συνειδητοποίηση και ηθελημένη στάση ζωής, συχνά δε εκφράζεται από τους χαρακτήρες ως παράπονο.

 Το ίδιο ισχύει και για τις ταξιδιωτικές εμπειρίες που ενσωματώνονται τόσο ομαλά  στη λογοτεχνία του. Δεν πρόκειται απλώς για μία απλή παράθεση ταξιδιωτικών εμπειριών και απαρίθμησης των αξιοθέατων στις πόλεις και τα μέρη που αναφέρει ο Μοδινό στο έργο του, δεν πρόκειται, δηλαδή για μία απλή περιήγηση. Αντιθέτως, ο συγγραφέας προσπαθεί πάντοτε να αποδώσει την επίδραση του ίδιου του μέρους, της ατμόσφαιράς του, του  εκάστοτε γεωγραφικού περιβάλλοντός του και των συνισταμένων του, στην ψυχοσύνθεση, την ιδιοσυγκρασία και τη συμπεριφορά των χαρακτήρων που ο ίδιος δημιουργεί. Βλέπουμε, δηλαδή, πως επιδρά το μέρος στην προσωπικότητα των ανθρώπων. Αυτό είναι και το ωραίο στα διηγήματα του εν λόγω τόμου: όποια μέρη αναφέρονται μέσα, από την συνηθισμένη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, το γνωστό Πήλιο ή την ακριτική για τους περισσότερους Έλληνες Θράκη, ως την πιο εξωτική Καραϊβική, το Μακόντο, την Πόλη του Μεξικού, την ορεινή Ελβετία και το Ντελαγουέρ ή τη Μοντάνα, μας δίνουν την αίσθηση ότι έχουμε ταξιδέψει οι ίδιοι εκεί και ότι, όχι μονάχα έχουμε δει το φυσικό περιβάλλον γύρω μας, αλλά ότι έχουμε νιώσει στο πετσί μας για τα καλά την ιδιαίτερη αύρα του κάθε τόπου.

Εξίσου ενδιαφέρουσες είναι οι αναφορές στη λογοτεχνία στις οποίες προβαίνει ο Μοδινός σε πολλά από το διηγήματα της συλλογής. Μία συνταξιούχος φιλόλογος διαβάζει Κάφκα, ενώ ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Λουίς Κάρολ, ο Ντον Ντελίλο, ο Νίκολας Έβανς, ο Μπόρχες, ο Γιόζεφ Ρότ και άλλοι πολλοί δίνουν το παρόν στις σελίδες του βιβλίου μέσα από έξυπνες λογοτεχνικές αναφορές του συγγραφέα που συνδέονται με τη μυθοπλασία.

Κατά τα άλλα, σύγχρονοι κοινωνικοί προβληματισμοί φαίνεται να απασχολούν τον συγγραφέα και τους ήρωες των διηγημάτων του. Εκτός από τις πανταχού παρούσες οικολογικές ανησυχίες, μία συνταξιούχος φιλόλογος κάνει σχέδια για το μέλλον. Ένας ηλικιωμένος διαχειρίζεται και «κολλάει» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.  Ένας άλλος ήρωας επιχειρεί ένα οδοιπορικό στη Θράκη και ένας έτερος περνάει ένα μελαγχολικό millennium πάρτι. Η ωμή αλήθεια του πως είμαστε εμφανίζεται σε μία ηρωίδα μέσα στον καθρέπτη, ενώ μία Αλίκη θα ταξιδέψει στο Μεξικό. Ένα ζευγάρι θα πρέπει να αποφασίσει αν θα είναι μαζί από συνήθεια ή αν θα χωρίσει μετά από πολλές αποτυχημένες απόπειρες εξωσωματικής, δύο παλιοί φίλοι, ένας Γερμανός και ένας Έλληνας θα αποτιμήσουν τη ζωή τους και θα συζητήσουν περί του γυναικείου φύλου, ενώ παλιοί εραστές βολτάρουν στην σεπτεμβριάτικη Αθήνα και δύο άλλοι στα χιονισμένα ελβετικά βουνά. Ποδόσφαιρο, μία απόπειρα βιασμού και συζητήσεις περί της σύγχρονης οικονομικής στενότητας θα συναντήσουμε σε ένα καφενείο της Αθήνας, ενώ ένας ταξιδευτής θα γιορτάσει την απονομή του βραβείου Νόμπελ στον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες στην Καραϊβική. Ένα πάρτι στους πρόποδες του Λυκαβηττού, αναμνήσεις μέσα από οσμές εν μέσω μίας νυχτερινής οδήγησης, ένα φθινόπωρο στο Πήλιο και μία ιστορία πάθους και μοιχείας θα μας αφηγηθεί επίσης ο Μοδινός μέσα στα διηγήματα με τους χιουμοριστικούς και αμφίσημους πολλές φορές τίτλους τους.

Προσωπικά λάτρεψα πολλά από τα διηγήματα, ξεχώρισα κάποια, όπως, για παράδειγμα, το Η Αλίκη στο Μεξικό, τη Μικρή Οδύσσεια και το Ένας Γερμανός φίλος  και γέλασα πολύ όταν ο συγγραφέας, ως άλλος Λεοπορέλλο στον Ντον Τζιοβάνι του Μότσαρτ, βάζει τους χαρακτήρες του να αναφερθούν στο ίδιο του το έργο μέσα στο βιβλίο του: «Συναισθηματική αναπαλαίωση-σ’ ένα βιβλίο του Μοδινού θαρρώ πως το διάβασα αυτό». Τα διηγήματα του Μοδινού, λοιπόν, καλογραμμένα, ζωντανά και ποικίλα, ανοίγουν μπροστά στα μάτια μας πολλούς διαφορετικούς κόσμους.