Αλέκα Πλακονούρη, Τρύπα στο ταβάνι, εκδ.Κέδρος

 

«Πέθανε ξαφνικά στα εξήντα πέντε, στον ύπνο του, ουσιαστικά πολίτης ενός κόσμου ανοίκειου. Γιατί η πατρίδα που είχε γνωρίσει στα νιάτα του κι εκείνη η άλλη που είχε ονειρευτεί με τόσο πάθος υπήρχαν ανεξίτηλες μέσα του- οι αιχμές του προσωπικού μαρτυρίου του-, τι κι αν εμμονικά, αλλά σε κάθε περίπτωση μάταια, μέσα από την τέχνη του προσπάθησε να τις ταυτίσει».

 

Μία συλλογή διηγημάτων με έναν, ομολογουμένως, αρκετά περίεργο και πρωτότυπο τίτλο γράφει η Αλέκα Πλακονούρη, γεννημένη στη Μεσσηνία και απόφοιτος της Νομικής Σχολής Κομοτηνής, εκτός από συγγραφέας. Η Πλακονούρη έχει γράψει μία ακόμη συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Οι δαίμονες του Αρέτσο» (εκδόσεις Κέδρος, 2021). «Τρύπα στο ταβάνι» είναι ο τίτλος ενός από τα πενήντα τρία διηγήματα της συλλογής της.

Τα διηγήματα είναι γραμμένα κυρίως σε τρίτο, αλλά και σε πρώτο ενικό πρόσωπο. Ένα δύο μόνο υιοθετούν το δεύτερο ενικό πρόσωπο και αυτά υπό μορφή επιστολών. Τα περισσότερα από τα διηγήματα είναι αλληγορικά και μεταφορικά ως προς το νόημά τους και κάποια μάλιστα κινούνται στα όρια του συμβολισμού. Όλα έχουν σύντομη έκταση και αγγίζουν μια σειρά κοινωνικών θεμάτων όπως ο ρατσισμός, η σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών και η βία που υφίστανται μέσα στους κόλπους της οικογένειας πολλές φορές, η εξορία των αριστερών τα παλαιότερα χρόνια κ.α. Η υπόθεσή τους δεν διαδραματίζεται πάντα στη σημερινή εποχή, υπάρχουν, δηλαδή, και ιστορικές αναφορές κυρίως από πλευράς της καθημερινότητας των απλών ανθρώπων που πρωταγωνιστούν. Κανένας ήρωας στα διηγήματα της Πλακονούρη δεν είναι γνωστό πρόσωπο, πρόκειται πάντα για  ανθρώπους απλούς, καθημερινούς των οποίων ο βίος έχει κάτι να μας πει.

Κάποια διηγήματα είναι βιογραφικά και αποτελούν μία αποτίμηση της ζωής των πρωταγωνιστών.  Ο έρωτας φυσικά δεν απουσιάζει και αποτελεί βασικό θέμα τουλάχιστον σε τρία από τα διηγήματα του βιβλίου.

Το διήγημα με τον τίτλο «Το λάδι» και εκείνο που τιτλοφορείται «Τα τσεκούρια» ήταν εκείνα που μου έκαναν τη μεγαλύτερη εντύπωση ως αναγνώστρια. Όλα πάντως είναι καλογραμμένα και έχουν ρυθμό στον λόγο.

Άλλα από τα διηγήματα μιλούν, λοιπόν, για τον έρωτα. Άλλα φωτογραφίζουν τις ζωές ταλαιπωρημένων ανθρώπων σε παρελθοντικές στιγμές του χρόνου. Άλλα αποτελούν προσωπικές εξομολογήσεις των αφηγητών και άλλα αφηγούνται όνειρα που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ και δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα…

Κάποια είναι πιο πεζά, κάποια άλλα πιο αμφίσημα και προσφέρουν στον αναγνώστη την ευκαιρία να σκεφτεί. Ορισμένα από αυτά παρουσιάζουν αρκετά πρωτότυπη θεματολογία. Σε άλλα από αυτά πρωταγωνιστούν άνδρες, σε άλλα γυναίκες, κυρίως μεσήλικες ή ηλικιωμένοι. Όλα πάντως αντικατοπτρίζουν τον κόσμο και τις παραστάσεις της συγγραφέως που οπωσδήποτε θέλει να αγγίξει τον ψυχισμό των αναγνωστών της με τα διηγήματά της. Πάντως, το γεγονός ότι δεν μοιάζουν όλα μεταξύ τους και το ότι ακουμπούν πολλές διαφορετικές θεματικές, οπωσδήποτε είναι θετικό από την άποψη της ποικιλίας.

 

«Μη ζωγραφίζεις με τις λέξεις το ποίημα, πες το φυσικά, όχι θεατρικά, να ρέει ο λόγος σαν βροχή, σαν ράθυμος ποταμός».

 

«Σκέψου τον ρυθμό που διέπει τα πάντα, την ανάσα σου, το αίμα που βοά μέσα σου, της καρδιάς σου τους χτύπους. Σκέψου όσα ξέχασες, όσα ποτέ σου δεν έψαξες, τα άδυτα σκέψου κι όσα σε ράγισαν ανεπαίσθητα ή σε έκαναν να λυγίσεις και άλλοτε να συρθείς…»