Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Αντίο, εκδ. Ερατώ

 

 

Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Αντίο, εκδ. Ερατώ

 

            Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ είναι ένας συγγραφέας που δεν χρειάζεται συστάσεις, τουλάχιστον στους διαβασμένους αναγνώστες. Ο Γάλλος αυτός συγγραφέας γεννήθηκε το 1799 στην Τουρ Ονορέ και πέθανε στο Παρίσι το 1882. Θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του ρεαλισμού στη λογοτεχνία. Το δυνατό σημείο της πένας του, αναντίρρητα είναι οι καθηλωτικές περιγραφές του, αλλά και η ζωηρή πρόζα του.

 

«Ήταν ένα μέρος πένθιμο, εγκαταλελειμμένο από τους ανθρώπους. Ο κισσός άπλωνε παντού τις εναέριες ρίζες του και τους πλούσιους μανδύες του. Καφετιά, πρασινωπά, κίτρινα ή κόκκινα βρύα σκόρπιζαν τις ρομαντικές αποχρώσεις τους πάνω στα δέντρα, στα παγκάκια, τις στέγες, τις πέτρες. Τα σαρακοφαγωμένα παράθυρα ήσαν σάπια από τις βροχές, φαγωμένα από τα χρόνια. {…} Ένας ποιητής θα είχε σταθεί εκεί για ώρα μελαγχολικός, θαυμαστικός μπροστά σε μια αφροντισιά γεμάτη αρμονία, μια καταστροφή που δεν της έλειπε η χάρη. Εκείνη τη στιγμή, κάποιες ηλιαχτίδες βρήκαν άνοιγμα μέσα από τις χαραγματιές των σύννεφων και φώτισαν με κρουνούς χιλίων χρωμάτων αυτή την άγρια σχεδόν σκηνή».

 

 

                Η υπέροχη αυτή πραγματικά περιγραφή ανήκει στη νουβέλα του με τίτλο «Αντίο», ένα έργο που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1830 στον απόηχο των Ναπολεόντειων πολέμων. Η νουβέλα πραγματεύεται τον έρωτα ανάμεσα στον αξιωματικό του στρατού Βαρώνου Φιλίπ ντε Σουσύ και την Κόμισσα Στεφανί ντε Βαντιέρ και την τραγική του κατάληξη. Τόσο η Στεφανί όσο και ο Φιλίπ βρέθηκαν στη ρωσική στέπα το 1812, όταν ο στρατηγός Ναπολέων αποπειράθηκε να εισβάλει στη Ρωσία. Είναι γνωστό ότι η προσπάθειά του απέτυχε παταγωδώς, κυρίως λόγω του σφοδρού ρωσικού χειμώνα, και ότι από τη «Μεγάλη Στρατιά», όπως αποκαλούνταν οι στρατιώτες της Γαλλίας,  των εξακοσίων-επτακοσίων περίπου ανδρών δεν απέμειναν  τελικά ζωντανοί ούτε εκατό χιλιάδες άνδρες.

            Στην τραγική αυτή υποχώρηση έλαβε μέρος η Στεφανί και ο Φιλίπ. Η μεν Στεφανί χάνοντας τελικά τα λογικά της και ο Φιλίπ με το να παραμείνει αιχμάλωτος στη Σιβηρία για πολλά χρόνια προτού επιστρέψει στη Γαλλία. Οι δύο ερωτευμένοι θα συναντηθούν και πάλι μετά από χρόνια, η κατάληξη όμως θα είναι τραγική.

            Τα γεγονότα της υποχώρηση μας τα αφηγείται με την τεχνική της αναδρομής ο κύριος Φανζά, ιδιαίτερα τα γεγονότα που ακολούθησαν τη φονική διάβαση του ποταμού Μπερεζίνα στη Ρωσία. Οι  περιγραφές του συγγραφέα είναι άκρως ρεαλιστικές και συγκλονιστικές και απεικονίζουν φωτογραφικά τις μεγάλες δυσκολίες, το αφόρητο κρύο και την πείνα με την οποία ήρθαν αντιμέτωποι οι στρατιώτες της αποδεκατισμένης Μεγάλης Στρατιάς κατά την υποχώρησή τους από τη Ρωσία.

 

«Κληρονόμοι εκείνου του ανέλπιστου πλούτου, οι άμοιροι, αποχαυνωμένοι από το κρύο, κατέφευγαν στους άδειους καταυλισμούς, έσπαζαν τον εξοπλισμό του στρατού για να φτιάξουν καλύβες, άναβαν φωτιά με ό,τι έπεφτε στα χέρια τους, τεμάχιζαν τα άλογα για να  φάνε, έσχιζαν τις κουκούλες και τους μουσαμάδες των αμαξών για να σκεπαστούν, και έπεφταν να κοιμηθούν, αντί να συνεχίσουν την πορεία τους και να διασχίζουν ήσυχα μέσα στη νύχτα τον Μπερεζίνα, που ένα απίστευτο πεπρωμένο τον είχε ήδη μετατρέψει σε όλεθρο για τον στρατό».

 

            Να σημειώσουμε εδώ ότι η εξαιρετική μετάφραση του κειμένου έγινε από τον πολύπειρη Έφη Κορομηλά, ενώ η παρούσα έκδοση συνοδεύεται από δύο επίμετρα που σχολιάζουν το κείμενο και ένα πλήρες  βιογραφικό του συγγραφέα.