Andrew Leigh, Σύντομη ιστορία της οικονομίας, εκδ. Μεταίχμιο

 

 

            Στην πολύ επιτυχημένη σειρά των εκδόσεων «Μεταίχμιο» με τις σύντομες ιστορίες της Κίνας, του κόσμου, της Σοβιετικής Ένωσης, της δημοκρατίας και της Ευρώπης, έρχεται τώρα να προστεθεί και η «Σύντομη ιστορία της οικονομίας», ένα βιβλίο που ανατρέχει στις βασικές θεωρήσεις της οικονομίας της ανθρωπότητας από την προϊστορία μέχρι σήμερα μέσα στις μόλις 246 σελίδες κειμένου της ελληνικής μετάφρασης του Γιώργου Μαραγκού.

            Η εισαγωγή του συγγραφέα και Αυστραλού οικονομολόγου Andrew Leigh ρίχνει το βάρος στις τεχνολογικές εξελίξεις του σήμερα και στο κατά πόσον αυτές έχουν καταφέρει να βελτιώσουν τα μάλα το επίπεδο της διαβίωσής μας σε σχέση με το παρελθόν. Το δίχως άλλο, η εξειδίκευση και η ύπαρξη των αγορών κατέστησε τα πράγματα καλύτερα για εμάς, αλλά και έκανε δυνατή την εξέλιξη της τεχνολογίας, αφού το παν για τις εφευρέσεις είναι η ύπαρξη του σωστού κινήτρου. Στην εισαγωγή ο συγγραφέας προβαίνει, επίσης, στη διάκριση της μικροοικονομίας, που μελετά τις αποφάσεις των ατόμων, και της μακροοικονομίας που εξετάζει την οικονομία στο σύνολό της. Πώς φτάσαμε, όμως, από την τροφοσυλλογή στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία;

            Η καλλιέργεια της γης και η συνακόλουθη αποθήκευση του πλεονάσματος ήταν εκείνη που επέτρεψε την πρωταρχική ανάπτυξη της οικονομίας στην αρχαιότητα. Όσο για τον Μεσαίωνα, το Μεγάλο Κανάλι της Κίνας, η τυπογραφία και η Μαύρη Πανώλη, έπαιξαν και αυτές τον ρόλο τους στην οικονομία του Μεσαίωνα. Γενικά, πάντως, το βιβλίο αυτό στέκεται περισσότερο στη σύγχρονη εποχή, παρά στην αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα, ως ιστορικές περίοδοι.

            Οι Μεγάλες Ανακαλύψεις και οι βελτιώσεις στον τομέα της ναυσιπλοΐας στο τέλος του Μεσαίωνα επέτρεψαν τη μετάβαση σε αυτό που αποκαλούμε ως «πρώτη εποχή της παγκοσμιοποίησης». Από εκεί και έπειτα, η Βιομηχανική Επανάσταση ήταν, τελικά, μόνο θέμα χρόνου.

Με τη Βιομηχανική Επανάσταση, που κράτησε από τον 18^ο ως και τον 20^ο αιώνα, η βελτίωση των συνθηκών ζωής για τους περισσότερους ανθρώπους, τουλάχιστον στις αναπτυγμένες περιοχές του κόσμου, ήταν ραγδαία. Με τη Βιομηχανική Επανάσταση, επίσης, η οικονομία θα αρχίσει να αποκτά εκείνα τα χαρακτηριστικά που μας είναι τόσο γνώριμα σήμερα.

Παρά την ύφεση των δύο παγκοσμίων πολέμων του εικοστού αιώνα, ο μεταπολεμικός κόσμος συνέχισε την ακόρεστη δίψα του για αγορές παντού και η τεχνολογία συνέχισε να βελτιώνεται και να αλλάζει τα δεδομένα. Ο πληθωρισμός, όμως, και οι οικονομικές ανισότητες δεν μπόρεσαν να εξαλειφθούν. Επιπροσθέτως, το πρόβλημα της υπερθέρμανσης του πλανήτη και οι επιπτώσεις της πρόσφατης πανδημίας του κορονοιού, αλλά και οι πόλεμοι στο Ισραήλ και την Ουκρανία, μεγεθύνουν τα σημερινά οικονομικά προβλήματα του πλανήτη.

Συγχρόνως με τα παραπάνω, ο συγγραφέας προβαίνει περιστασιακά στο βιβλίο του σε αναφορές σε εξαιρετικά ενδιαφέροντα θέματα, όπως, π.χ. την επίπτωση που είχε το άροτρο στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, στους λόγους για τους οποίους οι ουρανοξύστες εμφανίστηκαν πρώτα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, στην προέλευση του διάσημου παιχνιδιού Μονόπολη, στη σχέση ασθενειών και  αποικιοκρατίας και άλλα πολλά.

Σύντομο, διεισδυτικό και σαφές, αν θέλουμε να μελετήσουμε επιδερμικά την οικονομική επιστήμη και, συγχρόνως, να κατανοήσουμε τις δύσκολες έννοιές της, τότε αυτό είναι αδιαμφισβήτητα το βιβλίο που πρέπει να διαβάσουμε.