Jean-Michel Genassia, Και ο θεός βοηθός, εκδ. Διόπτρα

 

Οι περισσότεροι από εμάς θα γνωρίζουν, προφανώς, το εξαίρετο έργο του Ζαν-Μισέλ Γκενάσσια «Η λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων» το οποίο απέσπασε το 2009 το Βραβείο Goncourt και γνώρισε τεράστια επιτυχία. Σήμερα ο ταλαντούχος Γάλλος συγγραφέας που γεννήθηκε στο Αλγέρι το 1950 και σπούδασε νομική, επανέρχεται με ένα ακόμα εξαίρετο μυθιστόρημα, το οποίο πληροί όλες τις προϋποθέσεις για να γίνει μία ακόμα μεγάλη εκδοτική επιτυχία.

Το εν λόγω πόνημα τιτλοφορείται «Και ο θεός βοηθός» και αποτελεί μία πολύ ενδιαφέρουσσα οικογενειακή σάγκα, ένα χρονικό του 20^ου αιώνα, τριών, ουσιαστικά,οικογενειών σε μία πόλη στις όχθες του Μάρνη, ποταμού στη Βορειοανατολική Γαλλία.

Τον τίτλο της πρωταγωνίστριας σε αυτό το πολύ επιτυχημένο μωσαϊκό πολλών και διαφορετικών μεταξύ τους ηρώων, τον διεκδικεί επάξια η Αρλέν, ένα ιδιαίτερο κορίτσι  που μεγαλώνει με τη μητέρα της τη σερβιτόρα και μοδίστρα Ιρέν δίπλα στους πιο ευκατάστατους φίλους της μητέρας της, την οικογένεια Ζανσέν. Η Αρλέν ήταν ο καρπός του έρωτα μεταξύ της μητέρας της και ενός ξυλουργού των κινηματογραφικών στούντιο, του Ζορζ, όμως ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος θα δώσει βίαιο τέρμα στη σχέση τους, αφού ο Ζορζ θα χαθεί στη μάχη και το σώμα του δεν θα βρεθεί ποτέ. Η μητέρα της Αρλέν θα διατηρήσει για χρόνια μία λανθάνουσα πεποίθηση ότι ο άντρας της ζει ακόμη και θα προσπαθήσει να μεγαλώσει μονάχη της τα τέσσερα κορίτσια της…

Η μικρή Αρλέν, ωστόσο, θα μεγαλώσει ευτυχισμένη μέσα στο αποκαλούμενο «κουαρτέτο του Σεν Μορ», την τόσο ιδιαίτερη αυτή παρέα των τεσσάρων παιδιών: της Αρλέν, του Ντανιέλ, του γιου δηλαδή της Μαντλέν Ζανσέν, της φίλης της Ιρέν και των δύο διδύμων: του Τομά και της Μαρί. Τα δύο τελευταία παιδιά είναι παιδιά της Ζαν, φίλης της Μαντλέν και της Ιρέν και έχουν όλα πάνω κάτω την ίδια ηλικία. Και ενώ η Μαρί δηλώνει ερωτευμένη με τον Ντανιέλ καθώς τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία, ο Ντανιέλ, αλλά και ο Τομά, ερωτεύονται την Αρλέν… Αυτή η περίπλοκη ερωτική σχέση μεταξύ των τεσσάρων παιδιών θα δώσει αργότερα τις σημαντικές της συνέπειες, όταν τα εφηβικά αυτά παιχνίδια θα μοιάζουν τόσο μακρινά…

Η αυτοχειρία του Τομά που θα θέσει βίαιο τέλος στη ζωή του σε νεαρή ηλικία θα σημαδέψει τα τρία εναπομείναντα παιδιά της παρέας. Το καθένα από αυτά θα φτιάξει τη ζωή του: η Μαρί, ως πιο καλλιτεχνική φύση, θα επιλέξει την τέχνη ως δρόμο, η Αρλέν, έχοντας ταλέντο στα φυσικομαθηματικά, αλλά και μεγάλη εξυπνάδα, θα ακολουθήσει τον δύσκολο, για τις γυναίκες της εποχής, δρόμο να γίνει μία από τις πρώτες γυναίκες φυσικούς-μηχανικούς της Γαλλίας. Όσο για τον Ντανιέλ, αυτός θα ακολουθήσει τη στρατιωτική καριέρα του πατέρα του.

Οι μνήμες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου διαμορφώνουν τις τύχες των παιδιών ήδη από τα πρώτα τους βήματα. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, όμως, θα αποβεί σωστός οδοστρωτήρας για τις ζωές τους. Ο συγγραφέας, πάντως, δεν θα σταματήσει εδώ την εξιστόρησή του για τις ζωές των απλών ανθρώπων που η Ιστορία αλώνει τόσο ανελέητα στο διάβα της, αλλά, αντιθέτως, θα συνεχίσει την εξιστόρηση μέχρι και τη δεκαετία του 1960, όταν η Γαλλία, συμμετέχοντας στον Ψυχρό Πόλεμο, θα προσπαθήσει να επουλώσει τις πληγές του πολέμου και να κατασκευάσει κι εκείνη την περίφημη ατομική βόμβα, το ισχυρό αυτό όπλο που διαθέτουν οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Στις προσπάθειες αυτές θα λάβει μέρος και η Αρλέν, προσπαθώντας να συνδυάσει καριέρα και οικογένεια. Παράλληλα, οι τριγμοί της αποαποικιοποίησης της Αλγερίας θα επιφέρουν κι άλλες επιπτώσεις στις ζωές των πρωταγωνιστών.

Ο Γκενάσσια δημιουργεί μία καταπληκτική οικογενειακή σάγκα που διατρέχει χρονικά ολόκληρο τον εικοστό αιώνα και καταφέρνει να μας μαγέψει, αφενός, με την τόσο ιδιότυπη πρόζα και αφήγησή του, αλλά και με τις εκπλήξεις στις ζωές των ανθρώπων που πρωταγωνιστούν στο βιβλίο του.

Συνεχές βάσιμο στην εξιστόρηση του αυτή είναι ο αγώνας των γυναικών ενάντια στην πατριαρχία και οι αλλαγές των ηθών που επέφεραν στις ανθρώπινες κοινωνίες οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι. ΤΟ βάρος πέφτει, εμφανώς, στις γυναίκες ηρωίδες, δίχως όμως να αγνοείται και η ψυχοσύνθεση και ο συναισθηματικός κόσμος των ανδρών. Η ματιά του συγγραφέα για τα αυστηρά ήθη της αστικής τάξης της εποχής, για τις διακρίσεις που υφίσταντο τα κορίτσια στον τομέα της εκπαίδευσης, και για τις απαράδεκτες, συχνά, εκπαιδευτικές μεθόδους, παραμένει αρκετά κριτική  και σχηματίζει μία πλήρη τοιχογραφία των ηθών της γαλλικής κοινωνίας στα μέσα του εικοστού αιώνα. Όσο για τον λανθάνοντα ερωτισμό που διατρέχει τη σχέση μεταξύ της Αρλέν και του Ντανιέλ από την αρχή μέχρι το τέλος του βιβλίου, προτού αυτοί οι δύο καταφέρουν να είναι, εν τέλει, μαζί, αυτός δεν είναι παρά το αλατοπίπερο μιας ιστορίας που θα μας μείνει αξέχαστη.