Αμάντα Μιχαλοπούλου, Το μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη, εκδ. πατάκη

 

"Μήπως μητέρα  είναι συναίσθημα; Από το ρήμα "μητερίζω"; Αρχίζω να υποψιάζομαι τι πλεκτό φτιάχνω. Μια κουρελού".

   Ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου της βραβευμένης συγγραφέως Αμάντας Μιχαλοπούλου "Το μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη" είναι εμπνευσμένος, όπως μας λέει η ίδια σε συνέντευξή της, από το γνωστό θεατρικό έργο του Ευγένιο Ο' Νιλ "Το μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα". Πρόκειται για ένα βιβλίο αφιερωμένο στις έννοιες της μητρότητας και της θηλυκότητας, ένα πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα, το οποίο χρησιμοποιεί πολλές διαφορετικές αφηγηματικές τεχνικές και εγκιβωτίζει μέσα του τις εμπειρίες πολλών γυναικών, συμπεριλαμβανομένης και εκείνων της ίδιας της συγγραφέως.

    Ηρωίδα είναι μία γυναίκα στην εμμηνόπαυση, η οποία ταλαιπωρείται από αϋπνίες και ταχυκαρδίες. Εν πολλοίς πρόκειται για την ίδια τη συγγραφέα στο πιο αυτοβιογραφικό από όλα τα μέχρι τώρα βιβλία της. Η ηρωίδα αρχίζει να βλέπει αλλόκοτα και επαναλαμβανόμενα όνειρα με την Παναγία. Πρόκειται, όμως, για μία πολύ ιδιαίτερη μορφή της Παναγίας, η οποία παρουσιάζεται σε μία εντελώς αντισυμβατική μορφή, πλήρως εξανθρωπισμένη, ντυμένη με αλλοπρόσαλλα ρούχα και ενσαρκωμένη συχνά στο σώμα τραγουδιστριών, ηθοποιών ή και ποιητριών. Η Παναγία, ως άλλη Μεγάλη Μητέρα Θεά, ενσαρκώνει επίσης στο βιβλίο, αλλά και στη λογοτεχνία ως παρουσία γενικότερα, το αρχετυπικό πρότυπο της μητρότητας και της θηλυκότητας. Η συγγραφέας αναφέρεται στο βιβλίο της σε πολλές απεικονίσεις της Μαντόνας στην τέχνη, αλλά και στον ρόλο της Παναγίας στη χριστιανική θρησκεία.

    Η παράθεση των ονείρων γίνεται υπό μορφή ημερολογιακών καταγραφών και συμβάλει στην εξέλιξη της υπόθεσης, η οποία αποτελεί, στην ουσία, καταγραφή των εμπειριών της ίδια της συγγραφέως ως μητέρας, κόρης και αδελφής, αλλά και των εμπειριών ως κόρες και μητέρες και άλλων γυναικών ανά την υφήλιο. 

    Η συγγραφέας καταγγέλλει τη συνεχιζόμενη ανά τους  αιώνες πατριαρχία και τη διαρκή υποτίμηση των γυναικών ως υπάρξεων μέσα από τις καταγραφές της και προβαίνει στην άκρως παραστατική αναπαράσταση του ψυχικού κόσμου μίας γυναίκας στην εμμηνόπαυση και των σκέψεων που αυτή κάνει στην τόσο ιδιαίτερη για αυτή αυτή φάση της ζωής της. 

    Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου οι ημερολογιακές καταγραφές των ονείρων με την Παναγία σταματούν και δίνουν τη θέση τους στην παράθεση εμπειριών διαφόρων γυναικών ανά την υφήλιο. Μέσα από αυτές η ίδια η συγγραφέας και η πρωταγωνίστρια αγωνίζεται να κατανοήσει τη θέση της γυναίκας και της μητρότητας στον κόσμο μας.

    Αυτό που θα μας μαγέψει στο βιβλίο είναι, το δίχως άλλο, η πληθώρα των αφηγηματικών τεχνικών που χρησιμοποιεί η Μιχαλοπούλου, από την παράθεση παραμυθιών, αυτούσιων ρήσεων μεγάλων προσωπικοτήτων, ονείρων, ημερολογιακού τύπου καταγραφών, φιλοσοφικών αναφορών, μέχρι και τεστ γνώσεων. Το πόνημα ακροβατεί δε μεταξύ του μαγικού ρεαλισμού, υπερρεαλισμού και παραμυθιού, μεταξύ φιλοσοφικού, δοκιμιακού και υπαρξιακού πονήματος, αλλά και μεταξύ της ίδιας της αληθινής ζωής και της πραγματικότητας, μέσα από την παράθεση αληθινών εμπειριών και αναμνήσεων.

    Εν τέλει, πώς μας ορίζει ο χρόνος και η μητρότητα; Υπάρχει ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών σήμερα; Η σχέση μας με τη μητέρα μας καθορίζει την ύπαρξή μας; Όσο μεγαλώνουμε ανατρέχουμε συχνότερα στην παιδική μας ηλικία; Τέτοιου είδους ερωτήματα θέτει το νέο μυθιστόρημα της Μιχαλοπούλου χωρίς όμως να δίνει παγιωμένες απαντήσεις. Αντίθετα, φιλοδοξεί να αποτελέσει αφετηρία και πηγή προβληματισμού γύρω από τη μητρότητα και τη γυναικεία υπόσταση.