Irene Vallejo, Κάποιος μίλησε για εμάς, εκδ. Μεταίχμιο

 

 

Κάποιος από το παρελθόν μίλησε για εμάς σήμερα… Κάποιος βίωσε στο παρελθόν, στη μακρινή αρχαιότητα καταστάσεις παρόμοιες με τις δικές μας σήμερα και μας μεταφέρει τις εμπειρίες του…

Αυτό πρεσβεύει, εν ολίγοις, η Ισπανίδα συγγραφέας Ιρένε Βαγέχο στο νέο της βιβλίο με τίτλο «Κάποιος μίλησε για εμάς» και υπότιτλο «Συμβουλές για το μέλλον από το παρελθόν».

            Η Ιρένε Βαγέχο σπούδασε Κλασική Φιλολογία και είναι συγγραφέας πολλών μυθιστορημάτων, παιδικών βιβλίων και δοκιμίων, όπως και άρθρων στον Τύπο. Στην Ελλάδα είναι γνωστή από το έτερο έργο της για την κλασική αρχαιότητα με τίτλο «Πάπυρος: η περιπέτεια του βιβλίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα».

Το τωρινό της πόνημα, μικρό όσο και ευκολοδιάβαστο, αποτελούμενο από 221 σελίδες, αποτελεί μία συλλογή μικρών αυτοτελών κειμένων της μίας σελίδας, στα οποία η συγγραφέας αναλύει ποικίλα θέματα και βρίσκει αναλογίες της σημερινής εποχής με την κλασική και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα. Τα θέματα αυτά αφορούν ετυμολογίες λέξεων, άγνωστα σε εμάς και καμιά φορά αστεία περιστατικά από τη μακρινή αρχαιότητα, αλλά και ανθρώπινες συμπεριφορές, οι οποίες βλέπουμε, τελικά, ότι είναι ίδιες με τις σημερινές. Διότι, εν τέλει, δεν έχουν αλλάξει τόσα πολλά πράγματα από παλιά, σε σχέση με σήμερα, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τους ανθρώπους και τις συμπεριφορές τους.

Η Ιστορία, πρεσβεύει η Βαγέχο, δεν είναι μία γραμμική διαδικασία, αλλά ένας συνεχής και άχρονος διάλογος. Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται αυτούσια η ομιλία της Βαγέχο στα εγκαίνια της Έκθεσης Βιβλίου στη Φρανκφούρτη, στις 18 Οκτωβρίου του 2022. Σε αυτήν η συγγραφέας ουσιαστικά αποδίδει φόρο τιμής στους μεταφραστές, οι οποίοι κάνουν τις εθνικές λογοτεχνίες παγκόσμιες με το έργο τους. «Η ιστορία της Λογοτεχνίας», γράφει η Βαγέχο, «είναι επίσης γεμάτη εξορίες. Μία άλλη μορφή μεθοριακής ζωής. Οι συγγραφείς- χωρίς τους αναγνώστες τους, απαγορευμένοι στην πατρίδα τους-εξαρτώνται από τις μεταφράσεις, για να ανακτήσουν εκείνη την αδιαπραγμάτευτη πατρίδα που την αποτελούν οι αναγνώστες».  Το έργο των μεταφραστών είναι άκρως σημαντικό, επομένως, διότι καθιστά προσιτό το έργο πολλών συγγραφών σε όλη την υφήλιο.

Από το βιβλίο της μαθαίνουμε ότι οι άνθρωποι παλαιότερα είχαν τις ίδιες ανησυχίες με εμάς και έκαναν, πολλές φορές, τα ίδια λάθη με σήμερα. Μία καλή ματιά στο παρελθόν, επομένως, μπορεί να μας δώσει πολλές χρήσιμες συμβουλές σχετικά με ανθρώπινες συμπεριφορές και διαχείριση καταστάσεων.

Γνωρίζετε, άραγε, ότι ένα εκατομμύριο περίπου φωτογραφίες selfie ανεβαίνουν καθημερινά στο διαδίκτυο; Ότι η πρώτη γυναίκα που δίδαξε σε πανεπιστήμιο έζησε το 1508 στην Ισπανία; Ότι κερδοσκοπία ακινήτων υπήρχε και στην αρχαία Ρώμη; Ή ότι η νοσταλγία για την πατρίδα είναι ψυχική νόσος και ονομάζεται  «το σύνδρομο του Οδυσσέα»; Δούρειος ίππος ονομάζεται σήμερα το κακόβουλο λογισμικό των υπολογιστών, άλλη μία περίπτωση όπου μία σύγχρονη ονομασία οφείλει το όνομά της στο παρελθόν.

Ο Αριστοτέλης υποστήριζε ότι μπορούμε να αλλάξουμε. Ο Σιμωνίδης μας έλεγε ότι και η τύχη παίζει τον ρόλο της, ο Μάρκος Αυρήλιος ότι η επιθετικότητα είναι στην πραγματικότητα αδυναμία και ο Περικλής ανέλυε από παλιά τις προϋποθέσεις ενός καλού ηγέτη. Και πόσοι ακόμη είπαν πράγματα που θα μας θυμίσουν το σήμερα.

Εν κατακλείδι, το εν λόγω πόνημα μπορεί να αναγνωσθεί και αποσπασματικά και προτείνεται σε αναγνώστες κάθε ηλικίας ως ανάλαφρο ανάγνωσμα, το οποίο, όμως, θα μας μάθει αρκετά πράγματα που δεν γνωρίζαμε.