Δημήτρης Καμπουράκης, Παπουλάκος, Άγιος Αγύρτης, εκδ. Πατάκη

 

            Ο μοναχός Χριστόφορος, με καταγωγή από το χωριό Άρμπουνα της Αχαΐας, που έζησε μεταξύ των ετών 1770 και 1861 ήταν ευρέως γνωστός ως «Παπουλάκος» ή «Άγιος Χριστόφορος Παπουλάκος». Απασχόλησε και επηρέασε πολύ έντονα την ελληνική κοινωνία της εποχής του Όθωνα μέσω της εξέγερσης που υποκίνησε, εν τέλει, ενάντια στις οθωνικές αρχές εν έτει 1852. Με αφορμή την πρόσφατη αγιοποίησή του στις 30 Αυγούστου 2024 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το βιβλίο του εξέχοντα δημοσιογράφου και συγγραφέα Δημήτρη Καμπουράκη επανεκδίδεται προσφάτως από τις εκδόσεις Πατάκη.

            Ο Δημήτρης Καμπουράκης είναι γνωστός στο ελληνικό κοινό κυρίως μέσα από τα έργα του με τίτλο «Μια σταγόνα ιστορία», σε τρεις τόμους, τα οποία εστιάζουν σε άγνωστα, εν πολλοίς, ιστορικά στιγμιότυπα της ελληνικής και της παγκόσμιας ιστορίας. Στο βιβλίο του με τίτλο «Παπουλάκος, Άγιος Αγύρτης» το οποίο πρωτοεκδόθηκε το 2009, ο Καμπουράκης εξιστορεί με μυθιστορηματικό τρόπο τον βίο του ηλικιωμένου και αμόρφωτου αυτού καλόγερου, ο οποίος κατάφερε να ξεσηκώσει ενάντια στις οθωνικές αρχές ολόκληρο σχεδόν την ύπαιθρο του Μοριά κινητοποιώντας στρατό 6.000 οπλισμένων ανδρών και 15.000 άοπλων χωριατών, μεταξύ των οποίων και ουκ ολίγες γυναίκες.

Μέσα από την αφήγηση για τη ζωή του προκύπτει ένα αποκαλυπτικό μωσαϊκό για τα ήθη και τα έθιμα της ελληνικής οθωνικής κοινωνίας, αλλά και ιστορικά στοιχεία για την Ελλάδα της εποχής του Όθωνα. Η εξέγερση που κατάφερε να υποκινήσει ένας αμόρφωτος καλόγερος αποκαλύπτει πολλά για τη θρησκοληψία και τη δεισιδαιμονία της εποχής και για την επιρροή που μπορούσε να ασκήσει στον απλό λαό ένας άσημος, μέχρι πρότινος θαυματοποιός. Το γεγονός δε ότι ο εν λόγω μοναχός καταδιώχθηκε και καταδικάστηκε όχι μονάχα από τις τότε πολιτικές, αλλά και από τις εκκλησιαστικές αρχές του τόπου μας, ενώ προσφάτως αγιοποιήθηκε από τον τις τελευταίες δεν μπορεί παρά να μας βάλει σε σκέψεις σχετικά με τον τρόπο που τελείται σήμερα η αγιοποίηση κάποιου.

Ο Καμπουράκης με μία έξοχη και πνευματώδη αφήγηση, απαλλαγμένη από περιττές ειρωνείες, κινούμενη στο πνεύμα του ρεαλισμού και της αποτύπωσης της ιστορικής αλήθειας και μετά από ενδελεχή μελέτη των πηγών της εποχής, αλλά και γραπτών επιστολών του ίδιου του Παπουλάκου, καταφέρνει να μας δώσει ένα πλήρες πορτρέτο του βίου του καλόγερου αυτού, αλλά και της ελληνικής οθωνικής κοινωνίας.

Το έργο του ακροβατεί μεταξύ του είδους της μυθιστορηματικής, αλλά και της ιστορικής βιογραφίας και είναι εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο και αποκαλυπτικό και μπορεί να διαβαστεί από όλους, ακόμη και από εφήβους, οι οποίοι θα μάθουν πολλά για την ελληνική ιστορία του 19^ου αιώνα μέσα από τις σελίδες του.

Ο συγγραφέας παραθέτει άμεσα ιστορικά τεκμήρια της εποχής, δηλαδή τόσο επιστολές του ίδιου του Παπουλάκου όσο και διαταγές των πολιτικών και των εκκλησιαστικών αρχών της εποχής, ενσωματωμένων αρμονικότατα όμως στο κυρίως σώμα του κειμένου του. Εν τέλει, πρόκειται για ένα βιβλίο αρκετά επίκαιρο σήμερα που παρατηρούνται ουκ ολίγες φορές στην ελληνική κοινωνία φαινόμενα θρησκοληψίας και συνωμοσιολογίας αντίστοιχα εκείνων του 19^ου αιώνα.

Θύμα πλεκτάνης; Γνήσιος επαναστάτης; Άγιος και προφήτης ή απατεώνας και αγύρτης; Όργανο των δυνατών της εποχής του ή ήρωας του απλού λαού; Σε όλες αυτές τις ερωτήσεις σχετικά με το ποιος ακριβώς ήταν, τελικά ο Παπουλάκος απαντά το βιβλίο του Καμπουράκη.