Δημήτρης Μπελαντής,Η Σοβιετική εμπειρία (1924-1939), Από τον θάνατο του Λένιν έως το τέλος του Μεγάλου Τρόμου, τόμος Α΄, εκδ. Τόπος

 

Ένα βιβλίο το οποίο μελετά το καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης από το 1922 μέχρι και το 1938 συγγράφει ο νομικός από την Αθήνα Δημήτρης Μπελαντής. Ο πρώτος αυτός τόμος είναι αφιερωμένος στη μελέτη και παρουσίαση όλων των πτυχών και των τρόπων λειτουργίας του σοβιετικού καθεστώτος από την εποχή της κυριαρχίας του Λένιν- και πιο συγκεκριμένα από το έτος του θανάτου του, το 1924- μέχρι και το τέλος του Μεγάλου Τρόμου και το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, το 1939, όταν στο τιμόνι της Σοβιετικής Ένωσης βρισκόταν ο δικτάτορας Ιωσήφ Στάλιν. Το βιβλίο τιτλοφορείται 

"Η Σοβιετική εμπειρία (1924-1939), Από τον θάνατο του Λένιν έως το τέλος του Μεγάλου Τρόμου" και αριθμεί τις 579 σελίδες, συν την παράθεση της βιβλιογραφίας στο τέλος του. Σκοπός του συγγραφέα είναι η ενδελεχής μελέτη του σταλινισμού ως φαινομένου με πάμπολλες όψεις, το οποίο και υπήρξε αποτέλεσμα της πάλης των τάξεων μετά από την έναρξη του κοινωνικού μετασχηματισμού, η οποία τέθηκε σε λειτουργία μετά από την επανάσταση του 1917.

Οι πηγές για τη συγγραφή αυτής της μελέτης στηρίζεται στα κλασικά ιστορικά βιβλία των δεκαετιών 1920 έως και 1980, αλλά και σε μελέτες για το φαινόμενο από τον αγγλοσαξονικό, τον ρωσικό και τον μετασοβιετικό χώρο.

Η εισαγωγή του έργου ασχολείται με την ταξική πάλη μετά την επανάσταση και θέτει τις τρεις λανθασμένες οπτικές που πρέπει να τις γνωρίζουμε προτού διαβάσουμε το παρόν πόνημα. Αυτές είναι η οπτική του σταλινικού ή ορθόδοξου κομμουνισμού, η οπτική της σοσοαλδημοκρατίας και το δημοκρατικού καπιταλισμού και εκείνη του ιδεώδους και του καθαρού κομμουνισμού. Στο δεύτερο κεφάλαιο ο συγγραφέας αναλύει τους λόγους για τους οποίους η κομμουνιστική επανάσταση πέτυχε στη Ρωσία και όχι στη Γερμανία.

«Η παγίωση του σοβιετικού καθεστώτος, μετά τη νίκη στον Εμφύλιο έναντι των λευκών και του ιμπεριαλισμού, συνιστά κατ’ αρχάς μεγάλη νίκη του ρωσικού αλλά και του διεθνούς επαναστατικού ρεύματος. Αν η Ρωσική επανάσταση είχε ηττηθεί στρατιωτικά ή πολιτικά το 1917, είναι εξαιρετικά πιθανό το ιστορικό Κομμουνιστικό Κίνημα του 20^ου αιώνα να μην είχε καν υπάρξει ή να είχε υπάρξει με πολύ πιο υποβαθμισμένο τρόπο».

 

Η παραπάνω θέση δεν είναι παρά μία μεγάλη αλήθεια. Πουθενά αλλού δεν θα είχε υπάρξει υπαρκτός σοσιαλισμός αν δεν είχε πετύχει η επανάσταση του 1917. Η αλήθεια είναι, βέβαια, πως το συγκεκριμένο καθεστώς υπήρξε ήδη από την εποχή του Λένιν συγκεντρωτικό, αντιδημοκρατικό και μονοκομματικό, ενώ από την αρχή επίσης οι υπόλοιπες αριστερές ομάδες είχαν τεθεί εκτός κυβέρνησης, ομάδες όπως οι τροτσκιστές, οι σοσιαλδημοκράτες, οι αναρχικοί, οι μενσεβίκοι κ.α.

 

Ακολούθως ο συγγραφέας μελετά όλες τις όψεις και τις πλευρές της αγροτικής οικονομίας στην ΕΣΣΔ μετά από το 1924 και τον θάνατο του Λένιν. Εμμένει στη συνέχει αρκετά στην κολεκτιβοποίηση και την αρχή της εντατικής  εκβιομηχάνισης με το πρώτο πενταετές πλάνο του Στάλιν μεταξύ των ετών 1928-1932 και στη συνακόλουθη επισιτιστική κρίση που προέκυψε στην ΕΣΣΔ ως αποτέλεσμα της εφαρμογής των παραπάνω πολιτικών, της βίαιης εκδίωξης των κουλάκων από τα κτήματά τους και της δημιουργίας των κολχόζ, των μεγάλων συνεταιριστικών αγροκτημάτων. Το  χολοντομόρ πάντως (ο σοβιετικός λιμός) είχε αποδεδειγμένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό θυμάτων ανάμεσα στους Ουκρανούς.

 

Εν συνεχεία ο συγγραφέας αναλύει μέσω παράθεσης αριθμών, ποσοστών και πινάκων την εξέλιξη της σοβιετικής βιομηχανίας υπό το σταλινικό καθεστώς, αλλά και του τρόπου λειτουργίας των σοβιετικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, των αποκαλούμενων γκουλάγκ. Τέλος, ο συγγραφέας εξετάζει το φαινόμενο του Μεγάλου Τρόμου,  παραθέτοντας και πάλι έγκυρα στοιχεία, αλλά και τις ομάδες που στοχοποιήθηκαν από το καθεστώς, όπως τους τροτσκιστές, τους τσαρικούς, τους αντεπαναστάτες, τους διανοούμενους, αλλά και τους πλούσιους και τους αστούς, όπως και τα μέλη των οικογενειών των αντιφρονούντων.

 

Εν κατακλείδι πρόκειται για μία έγκυρη και αναλυτική μελέτη που εξετάζει όλες τις εκφάνσεις της σοβιετικής σταλινικής εμπειρίας και υπόσχεται μάλιστα και συνέχεια σε μεταγενέστερες περιόδους της σοβιετικής ιστορίας.