Richard Evans, Θεωρίες συνωμοσίας για τον Χίτλερ, εκδ. Αλεξάνδρεια

 

 

Ο καταξιωμένος και πολυδιαβασμένος Βρετανός ιστορικός Richard J. Evans έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με το Τρίτο Ράιχ και είναι κυρίως γνωστός στον ελληνικό κοινό που ενδιαφέρεται για την ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου από την μετάφραση της τριλογίας του για το Τρίτο Ράιχ (Η έλευση του Γ΄ Ράιχ, το Γ΄ Ράιχ στην εξουσία και το Γ΄ Ράιχ στον πόλεμο, εκδόσεις Αλεξάνδρεια).

 

Αυτή τη φορά στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Θεωρίες συνωμοσίας για τον Χίτλερ, Το Τρίτο Ράιχ και η παρανοϊκή φαντασία» επιχειρεί να αποκαθηλώσει πέντε συνωμοσίες σχετικές με τους ναζί οι οποίες, παρά το γεγονός ότι η πλαστότητά τους έχει αποδειχτεί πέρα ως πέρα, εντούτοις, έχουν ακόμη πολλούς που τις ενστερνίζονται και τις διαδίδουν.

 

Η πρώτη αφορά το κατά πόσον οι ναζί επηρεάστηκαν σχετικά με το κυνήγι που εξαπέλυσαν κατά των Εβραίων από την ύπαρξη των περίφημων Πρωτοκόλλων των Σοφών της Σιών. Η πλαστότητα των Πρωτοκόλλων έχει αποδειχτεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια, πέρα από πάση αμφιβολία, εντούτοις δεν είναι λίγοι εκείνοι που ακόμη πιστεύουν στη γνησιότητά τους. Πάντως, ο αντισημιτισμός του Χίτλερ δεν τροφοδοτήθηκε από την ανάγνωση των Πρωτοκόλλων, όπως αποδεικνύει ο Evans στο βιβλίο του.

 

Η δεύτερη συνωμοσία αφορά τη θεωρία του «πισώπλατου μαχαιρώματος», της προδοσίας δηλαδή από τις σοσιαλιστικές δυνάμεις διακυβέρνησης της Γερμανίας το 1918 και την ήττα της στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για την πάγια κατηγορία που εξαπέλυαν οι ακροδεξιές δυνάμεις κατά των αριστερών, όμως η κατηγορία αυτή είναι εντελώς ανυπόστατη.

 

Η τρίτη συνωμοσία αφορά την πυρκαγιά που ξέσπασε στο Ράιχσταγκ, το γερμανικό κοινοβούλιο στις 27 Φλεβάρη του 1933, κατά το έτος, δηλαδή, που  οι ναζί πήραν την εξουσία. Επρόκειτο τελικά για ένα τυχαίο γεγονός, προκαλούμενο από την «τρέλα» του φαν ντερ Λούμπε, οι ναζί όμως εκμεταλλεύτηκαν κατά κόρον το γεγονός προκειμένου να περιορίσουν τις ελευθερίες του γερμανικού λαού και να πάρουν κυβερνήσουν ανενόχλητοι εξουδετερώνοντας κάθε αντίπαλη φωνή που υψωνόταν εναντίον τους. Η φωτιά ήταν, επομένως, το τέλειο πρόσχημα για τη ναζιστική δικτατορία και την ενίσχυση της εξουσίας του Χίτλερ.

Το τέταρτο γεγονός αφορά τη μυστηριώδη πτήση του γνωστού ναζί Ρούντολφ Ες στη Μεγάλη Βρετανία στις 10 Μαΐου του 1941. Οι φήμες των συνωμοσιολόγων οργιάζουν ότι ο Χίτλερ είχε γνώση του γεγονότος, η ιστορική έρευνα όμως έχει αποδείξει ότι ο Ες πέταξε με εντελώς δική του πρωτοβουλία στη Μεγάλη Βρετανία προσπαθώντας να πείσει τον Τσόρτσιλ να συνάψει ειρήνη με τους ναζί.

 

Τέλος, οι πιο ενδιαφέρουσες και ευφάνταστες φαντασίες αφορούν την υποτιθέμενη επιβίωση του Χίτλερ, αντί για την αποδοχή της αυτοκτονίας του στις 30 Απριλίου του 1945. Παρά το γεγονός ότι ο θάνατος του Χίτλερ έχει αποδειχτεί πέραν πάσης αμφιβολίας, εντούτοις, οι ακροδεξιές κυρίως οργανώσεις ακόμη και σήμερα υποστηρίζουν ότι ο Χίτλερ διέφυγε στην Αργεντινή, ακόμη και ότι  η Άντζελα Μέρκελ είναι απόγονός του!

 

Όλα αυτά αναλύονται και τεκμηριώνονται στο βιβλίο του Evans σε γλώσσα απλή, κατανοητή, προσιτή ακόμη και στους μη ιστορικούς. Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα βιβλίο που συνδέει το όργιο της συνωμοσιολογίας σήμερα με το μακρινό πια παρελθόν του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Βανέσσα Λαμπροπούλου, Αγέλαστος πέτρα, εκδ. Πηγή

 

Οι κοινωνίες στην ΝΑ Ασία μπορούν να γίνουν πολύ σκληρές με τα παιδιά. Εκεί η παιδική εργασία είναι συνηθισμένη, όχι μονάχα σε εργοστάσια με απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, αλλά και σε πορνεία, τόσο για αγόρια όσο και για κορίτσια, τα οποία προορίζονται για να προσφέρουν "διασκέδαση" σε πλούσιος λευκούς από τον "πολιτισμένο" δυτικό κόσμο.

Αυτά τα γεγονότα καταγγέλει με τρόπο συγκλονιστικό στο βιβλίο της με τίτλο "Αγέλαστος πέτρα" η συγγραφέας Βαννέσα Λαμπροπούλου. Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο δικαίως βραβεύτηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού. Είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο υψώνει μία κραυγή αγωνίας για όλα τα δεινά που υφίστανται οι γυναίκες και τα παιδιά παντού στη γη και ιδίως στην ΝΑ Ασία, την Αφρική και στις χώρες όπου επικρατεί το ισλάμ και έντονη πατριαρχία.

Ο Σαρούτ από την Ταϊλάνδη είναι ο εννιάχρονος πρωταγωνιστής του βιβλίου της. Καταγόμενος από φτωχή οικογένεια, με πατέρα μέθυσο και μητέρα η οποία γνώρισε τη σεξουαλική κακοποίηση από την παιδικής της ηλικία, θα γνωρίσει κι αυτός με τη σειρά του το χειρότερο πρόσωπο της ανθρώπινης φυλής σε χέρια βιαστών, σωματεμπόρων, κάθε λογής διακινητών και άπονων εργοστασιαρχών. Θα γνωρίσει τον έρωτα ως σιχαμερή εργασία, θα αναγκαστεί να αποχωριστεί από την οικογένειά του και να εργαστεί σε απάνθρωπες συνθήκες εργασίας. Θα καταφέρει άραγε να ξεφύγει από όλον αυτόν τον κυκεώνα και να ζήσει μια αληθινή ζωή;

Η συγγραφέας χρησιμοποιεί λόγο έντονα περιγραφικό, ο οποίος παρά τον ωμό ρεαλισμό που τον διακρίνει, ακουμπάει, μερικές φορές, τα όρια του ποιητικού λόγου. Παρά τις όμορφες εικόνες που πλάθει ποιητικά απεικονίζοντας το φυσικό περιβάλλον της ΝΑ Ασίας, εντούτοις, πολλές από τις σκηνές της είναι άκρως ρεαλιστικές και σοκαριστικές.

Επιπροσθέτως, αρκετό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως το βιβλίο απεικονίζει μία κοινωνία πολύ διαφορετική από την δική μας, με πολύ διαφορετικά ήθη, έθιμα και θρησκεία. Καλούμαστε, επομένως, να μπούμε στον τρόπο σκέψης των Ασιατών, προκειμένου να κατανοήσουμε τα τεκταινόμενα σε εκείνες τις τόσο πολυάνθρωπες κοινωνίες που μαστίζονται από τη φτώχεια.

Το σκηνικό του βιβλίου το αποτελούν ασύλληπτη για μας φτώχεια, γονείς που πουλάνε τα παιδιά τους για να πληρώσουν τα υπέρογκα χρέη τους, βάναυσοι και άκαρδοι άνδρες, άκακα και ταλαιπωρημένα παιδιά, αδίστακτοι σωματέμποροι, διεφθαρμένοι αστυνομικοί, βιασμοί, ξυλοδαρμοί και σκηνικά εξουθενωτικής εργασίας.

Ένα βιβλίο γροθιά στο στομάχι που θα θυμίσει σε μας τους Έλληνες ότι ακόμη κι αν δεν έχουμε τις απολαύσεις και την οικονομική ευμάρεια της Ευρώπης ή των ΗΠΑ, δεν θα πρέπει, εντούτοις, να παραπονιόμαστε, καθώς υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη που υποφέρουν πολύ περισσότερο από εμάς και ζουν σε συνθήκες διαβίωσης πολύ χειρότερες από τις δικές μας. 

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΟΔΕΤΕΣ, ΣΕΙΡΑ Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΑΣ, ΜΑΚΗΣ ΤΣΙΤΑΣ-ΡΑΝΙΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΡΗ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ

 

Μία πρωτότυπη σειρά παιδικών βιβλίων εγκαινιάζουν οι εκδόσεις Ψυχογιός για παιδιά ηλικίας άνω των τεσσάρων ετών. Πρόκειται για βιβλία που μπορούν να διαβαστούν όμως και από παιδιά που φοιτούν στις πρώτες δημοτικού και να αποτελέσουν βιβλίο αναφοράς στη βιβλιοθήκη τους.

 

Οι γνωστοί καταξιωμένοι συγγραφείς Μάκης Τσίτας και Ράνια Μπουμπούρη σταχυολόγησαν στα δύο πρώτα βιβλία της σειράς γνωστές παροιμίες και γλωσσοδέτες από την ελληνική μας παράδοση. Πρόκειται, επομένως, για μία σειρά βιβλίων που δημιουργήθηκε με αφετηρία έμπνευσης την εθνική μας παράδοση. Όπως γράφουν οι συγγραφείς στον σύντομο πρόλογο των βιβλίου τους, οι παροιμίες μετέφεραν τη γνώση του λαού από τη μία γενιά στην άλλη επί πολλούς αιώνες. Όσο, δε, για τους γλωσσοδέτες, αυτοί δημιουργήθηκαν προκειμένου να περάσουν ευχάριστα οι οικογένειες των χρόνο τους

τις ατέλειωτες κρύες νύχτες των χειμώνων, τότε που δεν υπήρχε ηλεκτρισμός στα σπίτια και ο κόσμος μιλούσε και αντάλλασσε απόψεις και ιδέες πολύ περισσότερο από ότι τώρα.

 

Προφανώς και τόσο οι ελληνικές παροιμίες, όσο και οι ελληνικοί γλωσσοδέτες έχουν συγκεντρωθεί και μελετηθεί από λαογράφους και ερευνητές κατά το παρελθόν. Εδώ όμως ανθολογούνται τα είδη αυτά του ελληνικού λόγου για πρώτη φορά σε δύο βιβλία τα οποία απευθύνονται σε πολύ μικρά παιδιά και περιλαμβάνουν μάλιστα και μία τόσο κατατοπιστική εικονογράφηση. Ακριβώς εξαιτίας αυτής της τόσο διαφωτιστικής και λεπτομερής εικονογράφησης μπορούν οι γονείς να διαβάσουν τα βιβλία αυτά και σε ακόμη μικρότερα παιδιά, ηλικίας δηλαδή και κάτω των τεσσάρων ετών, τα οποία δεν κατέχουν ακόμη καλά τον λόγο.

 

Για τις παροιμίες υπάρχει «κρυμμένη» κάπου σε κάθε εικόνα μία σύντομη και σαφής επεξήγησή της, γεγονός που τονίζει περαιτέρω την εκπαιδευτική αξία του βιβλίου. Για τους γλωσσοδέτες δεν μπορεί να υπάρχει, φυσικά, επεξήγηση, τα παιδιά όμως της προσχολικής ηλικίας θα μάθουν νέες λέξεις και θα κατανοήσουν τους γλωσσοδέτες βλέποντας τις επεξηγηματικές εικόνες.

 

Οι περισσότερες από τις παροιμίες και τους γλωσσοδέτες είναι γνωστές στους περισσότερους από εμάς. Η αλήθεια είναι, πάντως, πως αρκετές από αυτές τις παροιμίες και τους γλωσσοδέτες, δεν θα τους έχουμε ακούσει άλλη φορά. Ακόμη και για εμάς τους ενηλίκους, δηλαδή, τα βιβλία περιέχουν κάτι καινούριο.

 

Αξίζει να αναφερθεί ότι στο τέλος των βιβλίων περιλαμβάνονται ασκήσεις εμπέδωσης και παρατηρητικότητας ποικίλου περιεχομένου. Τέλος, την πλούσια εικονογράφηση, η οποία υπερτερεί έναντι του κειμένου σε κάθε σελίδα υπογράφει η Ανδριάνα Ρούσσου.

Θανάσης Πέτρου, 1923, Εχθρική πατρίδα, εκδ. Ίκαρος

 

 

Για να πούμε την αλήθεια πάντοτε, σε όλες τις εποχές, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, οι κατά τόπου γηγενείς άνθρωποι ήταν ανέκαθεν εχθρικοί προς τους πρόσφυγες, ακόμη κι αν αυτοί τύγχανε να ανήκουν στο ίδιο έθνος με τους γηγενείς. Έτσι συνέβαινε  πάντοτε, έτσι έγινε μετά την Μικρασιατική Καταστροφή στη χώρα μας και έτσι συμβαίνει ακόμη και σήμερα. Γι’ αυτό λοιπόν και ο συγγραφέας και εικονογράφος Θανάσης Πέτρου επιλέγει να ονομάσει το νέο graphic novel του με τον άκρως ρεαλιστικό τίτλο «1923 Εχθρική πατρίδα».

 

Πρόκειται για ένα βιβλίο επετειακό και ένα βιβλίο μνήμης, όχι για το γεγονός αυτό καθεαυτό της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά για τους χιλιάδες πρόσφυγες που έφτασαν στη χώρα μας μετά το άδοξο τέλος του μικρασιατικού ονείρου.

 

Η εποχή ήταν εξαιρετικά ταραγμένη: το πολιτικό σκηνικό ήταν τρικυμιώδες, κοντά στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου εξαιτίας της απόδοσης των ευθυνών για την Καταστροφή. Η Δίκη των οκτώ και η καταδίκη των έξι όξυνε τα πολιτικά πάθη ακόμη περισσότερο και το κίνημα των Πλαστήρα-Γονατά ουσιαστικά εγκαθίδρυσε δικτατορία στη χώρα μας. Ακολούθησε το αντεπαναστατικό κίνημα των Λεοναρδόπουλο-Γαργαλίδη, προτού, έναν χρόνο αργότερα, διακηρυχθεί τελικά η αβασίλευτη δημοκρατία με αρχηγό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου. Τα πολιτικά προβλήματα της χώρας μας, όμως, δεν θα τερματίζονταν εδώ, αλλά θα συνέχιζαν να κλυδωνίσουν τον τόπο μας για πολλές δεκαετίες ακόμη.

 

Μέσα σε αυτό το ταραγμένο σκηνικό, δύο τέως στρατιώτες, ο Ζακυνθινός Σπύρος Τζανέτος και ο Σμυρνιός Γιώργης Αμπατζής, καταφτάνουν στον Πειραιά μαζί με χιλιάδες δυστυχισμένους πρόσφυγες και αγωνίζονται να επιβιώσουν. Όλα είναι εναντίον τους: οι μνήμες τους, οι ασθένειες, η πείνα, η στέγη, ακόμα και οι ίδιοι οι γηγενείς Έλληνες. Πολλοί από αυτούς θα πέσουν θύματα εκμετάλλευσης από τα κακοποιά και διεφθαρμένα στοιχεία του τόπου, και πολλές κοπέλες θα καταλήξουν να γεμίσουν τα πορνεία του και τα καταγώγια του Πειραιά και των Βούρλων.

 

Έχοντας ως βασικό άξονα της αφήγησής του τις προσπάθειες των δύο ανδρών να επιβιώσουν μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον, ο Πέτρου προσφέρει ένα πλήρες σκηνικό της καθημερινής ζωής των προσφύγων, τον τρόπο με τον οποίο επιχείρησαν να αρχίσουν και πάλι τη ζωή τους από το μηδέν, αλλά και την αντιμετώπιση που αυτοί είχαν από τους ντόπιους.

 

Η εικονογράφηση δεν ωραιοποιεί καταστάσεις, καθιστά όμως το πόνημα εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο από αναγνώστες κάθε ηλικίας. Το κείμενο βασίζεται στη μελέτη ιστορικών πηγών της εποχής από τον συγγραφέα. Πρόκειται, εν κατακλείδι, για μία αντάξια συνέχεια των προηγούμενων επιτυχιών του συγγραφέα, δηλαδή των  graphic novel «Οι όμηροι του Γκαίρλιτς» και «1922, το τέλος ενός ονείρου».

 

Το αφήγημα, χωρίς να αφήνει απέξω το παραδοσιακό happy end, τελειώνει, εντούτοις, με μία αίσθηση μετεωρισμού και αβεβαιότητας για τους πρωταγωνιστές. Αυτή ακριβώς η αβεβαιότητα και η ανησυχία για το αύριο θα συνέχιζε να ταλανίζει τη ζωή των προσφύγων για πολλά χρόνια ακόμη…

Catherine Nixey, Η εποχή του λυκόφωτος, εκδ. Αλεξάνδρεια

 

 Ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί για μία, άγνωστη για τους περισσότερους από εμάς, εποχή κρίσης, μας προσφέρει η ιστορικός και δημοσιογράφος Catherine Nixey.

"Η εποχή του λυκόφωτος" δεν ήταν άλλη από εκείνη κατά την οποία ο χριστιανισμός αγωνιζόταν να επικρατήσει, σβήνοντας τελικά από προσώπου γης οτιδήποτε γνωρίζαμε από τον αρχαίο κλασικό κόσμο. Πρόκειται δηλαδή για τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες, οπότε και εξελισσόταν μία σκληρή και αδυσώπητη μάχη μεταξύ χριστιανών και ειδωλολατρών.

Πράγματι, οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουν για τους διωγμούς που εξαπέλυσαν οι "αιμοβόροι" και "αιμοδιψείς" Ρωμαίοι αυτοκράτορες κατά των χριστιανών. Δεν έχουν όμως ιδέα σχετικά με την αντίστροφη διαδικασία, δηλαδή σχετικά με τη βιαιότητα και τη σκαιότητα των διωγμών που υπέστησαν οι ίδιοι οι εθνικοί όταν τελικά άρχισαν να παίρνουν το επάνω χέρι και να επικρατούν οι χριστιανοί. Και η αλήθεια είναι ότι οι διωγμοί αυτοί ήταν πολύ περισσότερο έντονοι και αποτρόπαιοι από όσους υπέστησαν οι χριστιανοί.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Για ποιον λόγο έχει παραχαραχτεί η ιστορική αλήθεια; Πρώτον, επειδή η Ιστορία γράφεται κυρίως από τους νικητές και οι νικητές σε αυτήν την περίπτωση δεν ήταν άλλοι από τους χριστιανούς. Δεύτερον επειδή ελάχιστα από τα έργα των παγανιστών συγγραφέων της εποχής διασώθηκαν και έφτασαν ως τις μέρες μας για να μας πουν την πραγματική αλήθεια, αφού αυτά καταστράφηκαν συστηματικά από τους χριστιανούς. Τρίτον, επειδή τα χριστιανικά κείμενα της εποχής προσφέρουν μία εντελώς διαστρεβλωμένη και μεροληπτική εικόνα της αλήθειας. Και τέταρτον, επειδή η ίδια η Εκκλησία-η οποία αργότερα διέσωσε κάποια αρχαία κείμενα, τελικά, από τη λήθη,- αποσιώπησε τον ρόλο της ως καταστροφέα του αρχαιοελληνικού πολιτισμού και υποστήριξε ότι συνέβαλε στη διάσωσή του-πράγμα που αληθεύει μόνο μερικώς.

Όλους αυτούς τους λόγους τους εξηγεί ενδελεχώς στο βιβλίο της η συγγραφέας και φωτίζει άγνωστες πλευρές της Ιστορίας, όπως, για παράδειγμα, την αποτρόπαια καταστροφή του υπέροχου ναού του Σέραπη το 392 μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια από τις ορδές των ρασοφόρων φανατισμένων μοναχών υπό την αιγίδα του πατριάρχη Θεόφιλου.

Η καταστροφή του αρχαίου κόσμου, των ναών, των κειμένων, της φιλοσοφίας, του πολιτισμού δηλαδή γενικότερα, ήταν οργανωμένη και πολύς μεγαλύτερης έκτασης από όσο μας λέει συνήθως η επίσημη Ιστορία. Αρκεί να αναφέρουμε ότι μονάχα το 10% της αρχαιοελληνικής γραμματείας, και μόλις το 1% της λατινικής διασώθηκαν από τη μανία των νεοφώτιστων χριστιανών. Διότι, όπως συνέβη και με το ισλάμ τον έβδομο μεταχριστιανικό αιώνα, έτσι και οι χριστιανοί, ως νεοπροσήλυτοι, κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες ήταν εξαιρετικά υπερβολικοί στις αντιδράσεις τους σε ό,τι αφορά τα έθιμα, τα γραπτά και τη λατρεία των παγανιστών.

Ο κόσμος στην Ευρώπη κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες ήταν ένας κόσμος μισαλλοδοξίας, ένας κόσμος όπου το θέατρο, το σεξ -ακόμη και το μπάνιο-ήταν αμαρτία στα μάτια των κληρικών, ένας κόσμος χωρίς τη χαρά, την πολυχρωμία, το κέφι, την ελευθεριότητα, αλλά και την ανοχή των αρχαίων χρόνων. Και γι' αυτό δεν ευθύνονται τόσο οι βαρβαρικές εισβολές, όσο η επικράτηση των μισαλλόδοξων χριστιανών, οι οποίοι ήσαν οι μοναδικοί εκείνη την εποχή που δεν μπορούσαν να δεχτούν άλλη αλήθεια πέρα μονάχα από τη δικιά τους. Διότι η αλήθεια είναι ότι αν οι Ρωμαίοι ήθελαν πραγματικά να αφανίσουν τη θρησκεία των χριστιανών, δεν υπήρχε περίπτωση να μην τα είχαν καταφέρει. Επειδή όμως δεν το ήθελαν πραγματικά, κατέληξαν τελικά να αλεστούν οι ίδιοι και ο δικός τους κόσμος κάτω από τις μυλόπετρες των χριστιανών φανατικών που δεν έδειχναν κανένα έλεος σε όσους δεν συμφωνούσαν απόλυτα μαζί τους.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα εξαιρετικό πόνημα, με πολλές αναφορές σε έργα της εποχής, με άρτια ιστορική τεκμηρίωση και με επίμετρο εικόνων σχετικών με το θέμα και την εποχή, το οποίο συνιστώ ανεπιφύλακτα.