Τρίτη 31 Δεκεμβρίου 2019

E.H. Gombrich, Μικρή ιστορία του κόσμου,σελ.349, εκδ. Πατάκη 2007, μετάφραση Έλενα Καμηλάρη

Λίγοι γνωρίζουν ότι ο μεγάλος αυτός ιστορικός, ο E.H. Gombrich που πέθανε στο γύρισμα του αιώνα, υπήρξε ο πρώτος διδάξας στα βιβλία του τύπου "Μικρή ιστορία της λογοτεχνίας, Μικρή ιστορία της φιλοσοφίας, Μικρή ιστορία της Γερμανίας κ.τ.λ." που έκτοτε έγιναν θεσμός και είναι τόσο πολύ της μόδας σήμερα. Το εν λόγω βιβλίο όμως αναμφισβήτητα διεκδικεί τα πρωτεία στη συγκεκριμένη σειρά κι αυτό κυρίως λόγω της υπέροχης, απλής, όσο και καθαρής, γλώσσας που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας.
Ο ίδιος ο εγγονός του μας πληροφορεί στον πρόλογό του ότι ο παππούς του Ernst, είχε γράψει το βιβλίο για εκείνον, έτσι ώστε να μπορέσει να του διδάξει την παγκόσμια ιστορία με ευχάριστο τρόπο, αυτόν τον τρόπο δηλαδή που τόσο έντονα λείπει από τα σχολεία της χώρας μας. Διότι η αλήθεια είναι ότι μέσα από ένα τέτοιο βιβλίο, με τόσο στρωτή και ξεκούραστη για τον αναγνώστη γραφή, όχι μόνο τα παιδιά, αλλά και οι μεγάλοι θα μπορέσουν να μάθουν ιστορία με έναν τρόπο που θα τους μείνει χαραγμένη στη μνήμη. Το βιβλίο θα μπορούσε κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί και από εκπαιδευτικούς για μια εναλλακτική- και σίγουρα πολύ πιο ευχάριστη- διδασκαλία της ιστορίας στα σχολεία.
Όταν έχει να αντιμετωπίσει κανείς ένα τόσο χαώδες και απέραντο υλικό, όπως είναι τα γεγονότα της ιστορίας του κόσμου, είναι σίγουρα δύσκολο να επιλέξει τι θα συμπεριλάβει στο βιβλίο και τι θα αφήσει εκτός. Ο συγγραφέας όμως φαίνεται πως ξέρει να επιλέγει... Από την αρχαία Αίγυπτο, την αρχαία Ελλάδα και τη Δυτική Ευρώπη ως το Βυζάντιο, την ιστορία των Αράβων και τη μακρινή Κίνα, ο Ernst Gombrich μας προσφέρει ένα μαγευτικό ταξίδι στην παγκόσμια ιστορία. Αναμφίβολα, ό,τι γράφτηκε μετά από αυτό με τη φιλοδοξία να αποτελέσει κάτι παρόμοιο, δεν ήταν παρά μια απομίμηση, όχι απαραίτητα κακή, σίγουρα όμως κατώτερη από το πρωτότυπο.
ΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΤΟΥ ΣΗΜΕΙΟ: η γλώσσα που σε κάνει να πιστεύεις ότι δεν διαβάζεις ιστορία αλλά μυθιστόρημα και η επιλογή των κατάλληλων γεγονότων που διαλέγει να αφηγηθεί ο συγγραφέας χωρίς να κουράσει τον αναγνώστη, αφού δεν τους αφιερώνει παραπάνω χρόνο απ΄όσο είναι απαραίτητος για την εξιστόρησή τους.
ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ: αναμφισβήτητα όλοι όσοι θέλουν να κάνουν μια καλή επανάληψη της παγκόσμιας ιστορίας περνώντας ευχάριστα την ώρα τους, καθώς και παιδιά άνω των δέκα ετών που σίγουρα μετά την ανάγνωσή του θα δουν την ιστορία με άλλο μάτι και καταφέρουν επιτέλους να την αγαπήσουν!

Κυριακή 29 Δεκεμβρίου 2019

Το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ

Το Τσερνόμπιλ δεν είναι απλώς ένα γεγονός, ένα μοιραίο λάθος, αλλά ίσως το μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα που έχει συμβεί στον πλανήτη ως σήμερα. Δεν ήταν το πρώτο που συνέβη φυσικά, είναι όμως το γνωστότερο και αυτό που επέφερε τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή και τους περισσότερους θανάτους. Συνέβη τις πρώτες πρωινές ώρες της 26ης Απριλίου του 1986 και προκλήθηκε από μία δοκιμή που έκαναν οι χειριστές στη μονάδα στον αντιδραστήρα Νο.4. Η σοβιετική κυβέρνηση έλαβε πλημμελή μέτρα για την προστασία του πληθυσμού από τη ραδιενεργή μόλυνση, ενώ το ραδιενεργό νέφος εξαπλώθηκε σε ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η παρέλαση για την εργατική Πρωτομαγιά εκείνου του έτους, λίγες μόλις ημέρες μετά το ατύχημα, δεν ακυρώθηκε, παρά το ότι η ατμόσφαιρα ήταν ιδιαίτερα επιβαρυμένη με ραδιενεργά στοιχεία, κάτι που επέτεινε και το ψιλόβροχο εκείνης της ημέρας, καθιστώντας τη συμμετοχή και την παρακολούθηση της παρέλασης ιδιαίτερα επικίνδυνη για την υγεία. Οι περισσότεροι θάνατοι από ραδιενέργεια, όπως ήταν φυσικό, σημειώθηκαν στην Ουκρανία και τη Λευκορωσία. Τα γύρω χωριά και οι πόλεις εκκενώθηκαν τις  επόμενες μέρες και η ζώνη γύρω από το εργοστάσιο σε ακτίνα περίπου 30 χλμ. κηρύχθηκε απαγορευμένη. Σήμερα, η μόλυνση στην περιοχή εξακολουθεί να κυμαίνεται σε αρκετά υψηλά επίπεδα. Παρ' όλα αυτά κατοικούν στην περιοχή πολλά ζώα.
 ΠΗΓΗ: Eric Chaline, Οι μεγαλύτερες καταστροφές της ιστορίας, εκδ. Κλειδάριθμος

Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου 2019

La Campanella, Franz Liszt

O Ούγγρος  συνθέτης και πιανίστας Φραντς Λιστ (1811-1886) θεωρείται από τους σημαντικότερους ρομαντικούς συνθέτες που έγραψαν για πιάνο κομμάτια μεγάλης τεχνικής δυσκολίας. Ένα από αυτά είναι και η Καμπανέλλα, σύνθεση που θυμίζει καμπάνες, εξ'ού και το όνομα, και προέρχεται από παραλλαγές πάνω σε ένα θέμα του βιολιού που έγραψε ο Νικολό Παγκανίνι, συγκεκριμένα στο δεύτερο κοντσέρτο του για βιολί σε σι μινόρε. Εδώ την ακούμε από έναν Έλληνα σολίστα, τον Κωνσταντίνο Παπαδάκη.

https://www.youtube.com/watch?v=WIwuFJaX49g 

ΠΗΓΗ: Wikipedia, La Campanella, List

Τρίτη 24 Δεκεμβρίου 2019

Έλι Ράντινγκερ, Η σοφία των λύκων, εκδόσεις ψυχογιός, μετάφραση Αλεξάνδρα Παύλου, Αθήνα, 2019, σελ. 315

Τους λύκους έχουμε μάθει να τους φοβόμαστε... Και η αλήθεια είναι ότι τα παιδικά παραμύθια δεν αφήνουν περιθώριο για οποιαδήποτε άλλη σκέψη. Και όμως... Η Έλι Ράντινγκερ, φυσιοδίφης όχι από επάγγελμα, αλλά από λατρεία, θεώρησε ότι οι λύκοι είχαν κάτι το πολύ ιδιαίτερο, και σίγουρα όχι κακό, ώστε να τους αφιερώσει είκοσι πέντε χρόνια παρατήρησης στο Εθνικό Πάρκο Γέλοουστόουν στο Γουαϊόμινγκ.
Και τελικά είναι απίστευτα ενδιαφέρον να μαθαίνει κανείς πόσο πολύ μοιάζουν στον άνθρωπο αυτά τα εξαιρετικά και πανέξυπνα ζώα, τα οποία έχουμε μάθει ενστικτωδώς, μα και λανθασμένα βέβαια, να φοβόμαστε και να κυνηγάμε παθιασμένα, όσους αιώνες σχεδόν συνυπάρχουμε μαζί τους σε αυτόν τον πλανήτη. Γιατί οι λύκοι σήμερα δεν είναι οι κυνηγοί, αλλά οι διωκόμενοι. Και σίγουρα, αν γνωρίσουμε καλύτερα τις συνήθειές τους και τον ομαδικό τρόπο με τον οποίο ζουν, δεν θα μπορέσουμε παρά να νιώσουμε θαυμασμό για τα περήφανα και ανηλεώς κυνηγημένα από τον άνθρωπο αυτά ζώα. Το βιβλίο, εκτός από την εξονυχιστική διερεύνηση των συνηθειών και του τρόπου ζωής των συμπαθητικών αυτών τετράποδων, στέλνει και ένα δυνατό οικολογικό μήνυμα για τα υπόλοιπα είδη που μοιράζονται μαζί μας τον πλανήτη και προσπαθούν και αυτά απεγνωσμένα να βρουν τη δική τους θέση στον κύκλο της ζωής.
ΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΤΟΥ ΣΗΜΕΙΟ: οι πληροφορίες που εκπλήσσουν και οι ολοζώντανες ασπρόμαυρες φωτογραφίες που προσφέρουν μια διεισδυτική ματιά στην κρυφή ζωή των λύκων. 
ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ: οι ζωόφιλοι, οι φυσιολάτρες και οι οικολόγοι!

Κυριακή 22 Δεκεμβρίου 2019

Τα κουνέλια στην Αυστραλία: μία τραγική και άγνωστη ιστορία

Στην Αυστραλία σήμερα τα κουνέλια δεν είναι πολύ αγαπητά ως ζώα. Μάλιστα υπάρχει εκεί Ίδρυμα για μία Αυστραλία χωρίς κουνέλια.
Γιατί όμως οι Αυστραλοί μισούν τόσο το συμπαθέστατο, για τους περισσότερους, τετράποδο;
Η εξήγηση ανάγεται στα 1859 και συγκεκριμένα στην λανθασμένη κίνηση ενός Βρετανού που αγαπούσε το κυνήγι. Η Αυστραλία μέχρι τότε δεν είχε κουνέλια ως ενδημικό είδος. Ο Τόμας Όστιν λοιπόν, μέλος της Βικτοριανής Λέσχης Εγκλιματισμού, αποφάσισε να πραγματοποιήσει το 1859 το ετήσιο κυνήγι του και ζήτησε από τον αδελφό του να του στείλει στην Αυστραλία 24 κουνέλια, τα οποία και άφησε ελεύθερα στα κτήματά του. Τα κουνέλια όμως, που δεν φονεύτηκαν όλα, πολλαπλασιάστηκαν με ταχύτατους ρυθμούς με αποτέλεσμα η ανεξέλεγκτη αναπαραγωγή τους να καταστρέψει το 70% των τοπικών ειδών χλωρίδας και πανίδας στην Αυστραλία. Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα του τι συμβαίνει στη φύση όταν ο άνθρωπος επεμβαίνει στην τροφική αλυσίδα.Σίγουρα πάντως και ο ίδιος ο Όστιν δεν μπορούσε να προβλέψει τι καταστροφή θα προκαλούσε στο φυσικό περιβάλλον της Αυστραλίας η αγάπη του για το αιμοσταγές άθλημα!

ΠΗΓΗ: Stephen Weir, Οι χειρότερες αποφάσεις της ιστορίας, εκδ. Κλειδάριθμος

Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 2019

Berlioz, φανταστική συμφωνία

Το συγκεκριμένο έργο είναι ίσως το γνωστότερο έργο του Γάλλου συνθέτη Hector Berlioz (1803-1869) που έγραψε το 1830. Εντάσσεται στο είδος της προγραμματικής ή περιγραφικής μουσικής, περιγράφει δηλαδή ένα συγκεκριμένο θέμα. 
Αποτελείται από πέντε μέρη: Ονειροπολήσεις-Πάθη, Ένας χορός, Σκηνή στα Λιβάδια, Πορεία προς το ικρίωμα και Όνειρο νυχτερινής σύναξης μαγισσών.
Η όλη σύνθεση περιστρέφεται  γύρω από την έμμονη ιδέα της "αγαπημένης" που αποτελεί και το βασικό θέμα της συμφωνίας.
Εδώ την ακούμε από την ορχήστρα της βαυαρικής ραδιοφωνίας υπό τη μπαγκέτα του προσφάτως αποθανόντα μαέστρου, Marris Jansons.

https://www.youtube.com/watch?v=yK6iAxe0oEc 

Τρίτη 17 Δεκεμβρίου 2019

Σώτη Τριανταφύλλου, Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό, εκδ. Πατάκη, 2019

Μία μεγάλη Κυρία της λογοτεχνίας, γνωστή σε όλους σχεδόν τους αναγνώστες και ένας τίτλος παράξενος, μυστηριώδης, που δεν παραπέμπει πουθενά, σε αντίθεση με το εξώφυλλο.
"Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό" θεωρείται μυθιστόρημα, θα μπορούσε κάλλιστα όμως να αποκληθεί και ιστορικό μυθιστόρημα, αφού ταξιδεύει τον αναγνώστη σαράντα χρόνια πίσω στη σοβιετική Γεωργία, ακριβώς την εποχή πριν από την άνοδο του Γκορμπατσόφ στην εξουσία, τότε δηλαδή που τα θεμέλια του σοσιαλιστικού οικοδομήματος αρχίζουν σιγά σιγά να τρίζουν. 
Το βιβλίο αυτό αποτελεί το τρίτο μέρος μιας τετραλογίας για τη Σοβιετική Ένωση που ξεκινά με το "Εργοστάσιο των μολυβιών", συνεχίζεται με τις "Σπάνιες Γαίες" και καταλήγει στο παρόν πόνημα με υπόσχεση συνέχειας για το τέταρτο και τελευταίο μέρος.
Και ιδού η λύση του γρίφου που αφορά τον αινιγματικό τίτλο: Μτασμίντα είναι το ιερό βουνό στα ρώσικα, εκεί δηλαδή όπου υπάρχει το λούνα παρκ λίγο πιο έξω από την Τιφλίδα, το λούνα παρκ που παίζει κι αυτό τον δικό του ρόλο στο βιβλίο αυτό και στη ζωή της πρωταγωνίστριας, της Ιρίνα Νόζατζε, μιας δημοσιογράφου σε μια εφημερίδα της Γεωργίας που αναζητά την αλήθεια με πάθος και έχει το ενοχλητικό ελάττωμα να αμφισβητεί την τελειότητα του παραπαίοντος σοβιετικού καθεστώτος.
 Με γραφή άκρως νατουραλιστική και ειλικρινή και διάθεση σαρκαστική, το βιβλίο επικεντρώνεται σε μία αποτυχημένη αεροπειρατεία του 1982 και, παίρνοντας ως βασικό άξονα το γεγονός αυτό, μας βολτάρει σε άλλα σημαντικά γεγονότα της δεκαετίας του 1980 στη Σοβιετική Ένωση, όπως τον θάνατο του Μπρέζνιεφ και την άνοδο του Αντρόποφ και του Γκορμπατσόφ στην εξουσία, το Τσερνόμπιλ, τη γκλάσνοστ και την περεστρόϊκα. Το ψυχορράγημα του σοσιαλιστικού οικοδομήματος παρουσιάζεται γλαφυρότατα μέσα από σκέψεις, εμπειρίες και προσωπικές εξομολογήσεις της πρωταγωνίστριας και μεταφέρει τον αναγνώστη κυριολεκτικά  πίσω στον χρόνο σαν χρονομηχανή. Η συγγραφέας χρωματίζει τόσο επιδέξια τη γεωργιανή και τη ρωσική ψυχολογία που κάνει τον αναγνώστη να νομίσει πως η ίδια έζησε τα γεγονότα στη Γεωργία από πρώτο χέρι!
ΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΤΟΥ ΣΗΜΕΙΟ: καλογραμμένο,με ιδιαίτερο ύφος και πλούσιο σε ιστορικά στοιχεία που δεν μειώνουν όμως ούτε στο ελάχιστο τη λογοτεχνική του αξία.
ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ: όλοι όσοι ήδη γνωρίζουν και λατρεύουν τη γραφή της Σώτης, αλλά και όσοι δεν την έχουν διαβάσει ως τώρα, αφού θα μπορούσαν κάλλιστα να αρχίσουν τη γνωριμία μαζί της με το συγκεκριμένο βιβλίο.

Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2019

Μια ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή -Η πετρελαιοκηλίδα του Exxon Valdez

Μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές στη σύγχρονη εποχή προκλήθηκε από την προσάραξη στις αμερικανικές ακτές της Αλάσκας του φορτωμένου με χιλιάδες τόνο αργού πετρελαίου Exxon Valdez, της αμερικανικής εταιρείας Exxon Mobil, που συνέβη στις 24 Μαρτίου του 1989 και οφειλόταν σε λανθασμένους χειρισμούς του πληρώματος. Έτσι, 36.000 ως 104.000 τόνους αργού πετρελαίου διέρρευσαν στη θάλασσα. Το αποτέλεσμα ήταν να πεθάνουν με οδυνηρό τρόπο 250.000 ως 400.000 θαλασσοπούλια, 3.000 θαλάσσιες βίδρες, 3.000 φώκιες και 22 όρκες. Η περιοχή εκεί σήμερα δεν έχει ανακάμψει ακόμη από τη μόλυνση, ενώ μετά το ατύχημα, ούτε οι ΗΠΑ ούτε η ΕΕ επιτρέπουν σε δεξαμενόπλοια μονού κύτους να δέσουν στα λιμάνια τους.

ΠΗΓΗ: Eric Challine, Οι μεγαλύτερες καταστροφές της ιστορίας, εκδ. Κλειδάριθμος

Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2019

Vissi d' arte, Άρια από την Τosca του Puccini

Έζησα για την τέχνη, έζησα για τον έρωτα... μας τραγουδά η Κάλλας στην πιο γνωστή άρια σε μία από τις πιο δημοφιλείς όπερες του μεγάλου συνθέτη Giacomo Puccini(1858-1924), την Tosca, μία όπερα σε λιμπρέτο των Τζακόζα και Ίλλικα, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Βικτοριέν Σαρντού,  η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε στη Ρώμη στις 14/1/1900.

https://www.youtube.com/watch?v=NLR3lSrqlww 


Η ερμηνεία της άριας από την Μαρία Κάλλας, που ακούμε εδώ, το 1964 στο Κόβεντ Γκάρντεν, θεωρείται ως η "απόλυτη ερμηνεία" της συγκεκριμένης άριας από τους λάτρεις της όπερας που είναι αδύνατον να ξεπεραστεί.

ΠΗΓΗ: Andreas Batta, Όπερα, εκδ. Ελευθερουδάκης

Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2019

Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, Τσερνόμπιλ, Ένα χρονικό του μέλλοντος, εκδ. Πατάκη, σελ.342

Ένα βιβλίο γροθιά στο στομάχι, ένα βιβλίο που συγκλονίζει βαθιά όσους θα το διαβάσουν...
Οι αντιρρησίες θα πουν ότι γνωρίζουμε ήδη αρκετά για το Τσερνόμπιλ. Και αυτό δεν είναι φυσικά ψέμα. Έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί πολλά για το συγκεκριμένο ζήτημα όλα αυτά τα χρόνια από το 1986, οπότε και συνέβη το ατύχημα. Το βιβλίο αυτό όμως της βραβευμένης με νόμπελ λογοτεχνίας το 2015 Σβετλάνας Αλεξίεβιτς δεν γράφτηκε για να διαλευκάνει τα αίτια του δυστυχήματος, ούτε για να προσθέσει νέες πληροφορίες για το πως και υπό ποιες ακριβώς συνθήκες έλαβε χώρα το συνταρακτικό αυτό γεγονός.
Αντιθέτως, το πόνημα αυτό επικεντρώνεται στις μαρτυρίες των επιζώντων, των συγγενών τους και όσων ζούσαν στην Ουκρανία και τη Λευκορωσία εκείνες τις τραγικές μέρες και βίωσαν τα γεγονότα από πρώτο χέρι. Μαρτυρίες των συζύγων των πυροσβεστών που έσβησαν τη φωτιά ντυμένοι μόνο με τα πουκαμισάκια τους και πλήρωσαν με την ίδια τη ζωή τους την ολιγωρία των τεχνικών του πυρηνικού σταθμού, καταθέσεις των εκκαθαριστών και των εργατών που εργάστηκαν εκεί τους επόμενους μήνες, καθώς και των επιστημόνων και όλων εκείνων των ανθρώπων που γνώριζαν για τις φοβερές συνέπειες του ατυχήματος και οι αρχές δεν τους άφηναν να μιλήσουν. Κάποιοι από αυτούς, αψηφώντας τις αρχές, επέλεξαν να μείνουν στην "Απαγορευμένη ζώνη" όπως αποκαλείται σήμερα η ζώνη των 30 περίπου τετραγωνικών χιλιομέτρων γύρω από τον πυρηνικό σταθμό. Κάποιοι άλλοι επέλεξαν να αγνοήσουν τις εντολές του κόμματος διακινδυνεύοντας τη θέση τους και την κομματική τους καριέρα και να προειδοποιήσουν τον πληθυσμό για τον θανάσιμο κίνδυνο που διέτρεχε, κίνδυνο για τον οποίο η ίδια η κυβέρνηση θα έπρεπε να έχει ενημερώσει τους πολίτες της.
"Παντού υπήρχε άγνοια και προχειρότητα...","Όλοι πίστευαν ότι ήταν σαμποτάζ...", "Κανείς δεν μιλούσε για ραδιενέργεια...". Οι φράσεις αυτές είναι μερικές μόνο από αυτές που περιλαμβάνονται στις μαρτυρίες του βιβλίου, οι οποίες συγκλονίζουν βαθιά τον αναγνώστη σχετικά την απίστευτη ολιγωρία και τη μυστικοπάθεια που επέδειξε το σοβιετικό καθεστώς όσον αφορά την ενημέρωση του κόσμου για τις συνέπειες της έκθεσης του πληθυσμού στα φονικά επίπεδα ραδιενέργειας.

Το βιβλίο παρέχει επίσης κι ένα σωρό πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία και τις αρχές του σοβιετικού καθεστώτος, χωρίς να είναι βέβαια αυτός ο πρωταρχικός σκοπός του.
"Δεν ήταν ο αντιδραστήρας που ανατινάχθηκε εκείνο το μοιραίο πρωινό της 26ης Απριλίου, αλλά ένα ολόκληρο σύστημα αξιών", μας καταθέτει ένας μάρτυρας δικαιολογώντας την άποψη πως το Τσερνόμπιλ επιτάχυνε την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος.
Το πόνημα όμως της Σβετλάνας Αλεξίεβιτς δίνει φωνή σε όλες τις διαφορετικές απόψεις που εκφράστηκαν για το ατύχημα και το πως το είδαν άνθρωποι διαφορετικών κοινωνικών τάξεων, που είτε επικροτούσαν, είτε ήταν αδιάφοροι, είτε καταδίκαζαν το σοβιετικό καθεστώς.
ΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΤΟΥ ΣΗΜΕΙΟ: η αμεσότητα των μαρτυριών με αποκορύφωμα τον πρόλογο και τον επίλογο του βιβλίου που περιλαμβάνει μαρτυρίες συζύγων των πυροσβεστών και των εκκαθαριστών που έχασαν τη ζωή τους από υπερβολική έκθεση σε ραδιενέργεια.
ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ:όλα τα ανήσυχα πνεύματα και όσοι μελετούν σύγχρονη ιστορία, ιδιαίτερα εκείνη της Ρωσίας και του Ψυχρού Πολέμου.

Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2019

Κοντσέρτο για κλαρινέτο του W. A. Mozart, KV. 622

Το κοντσέρτο για κλαρινέτο του μεγάλου χαρισματικού συνθέτη δικαίως θεωρείται από πολλούς, μαζί με το Ρέκβιεμ του, το κύκνειο άσμα που συνέθεσε το 1791 λίγους μόνο μήνες πριν τον, τόσο πρώιμο, θάνατό του. Πρόκειται για το τελευταίο ορχηστρικό έργο του Μότσαρτ που το αφιέρωσε στον διάσημο βιεννέζο κλαρινετίστα της εποχής του Αντόν Στάντλερ(1753-1812). Πρωτοπαρουσιάστηκε σε φιλανθρωπική συναυλία στην Πράγα στις 16 Οκτωβρίου του 1791, δύο μόλις μήνες πριν τον θάνατο του συνθέτη.
 https://www.youtube.com/watch?v=LVgdHjL4a-4

Τα μέρη του είναι: Allegro, Adagio και Rondo: Allegro.
Το πιο γνωστό από τα τρία είναι αναμφίβολα το δεύτερο, έργο λυρικότατο, νοσταλγικό και μελαγχολικό, μοιάζει να αποπνέει όλον τον πόνο του συνθέτη που φεύγει από τη ζωή.
Εδώ το ακούμε με μία από τις καλύτερες κλαρινετίστριες παγκοσμίως, τη Sabine Meyer.
ΠΗΓΗ: Σαν σήμερα, Κοντσέρτο Mozart για κλαρινέτο

Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2019

Πάνος Αμυράς, Τα λύτρα, εκδ. Διόπτρα, Αθήνα, 2019, σελ.428

Πρόκειται για μυθιστόρημα που δικαιούται απόλυτα να έχει τους χαρακτηρισμούς ιστορικό και αστυνομικό και ας μην το αναφέρει το εξώφυλλό του. Ο Πάνος Αμυράς, οικονομολόγος και δημοσιογράφος, μας είχε προσφέρει μία πρώτη εικόνα της Αθήνας της κατοχής στον Λιμό, το πρώτο του μυθιστόρημα.
Τα Λύτρα αποτελούν τη συνέχεια του Λιμού, τόσο από άποψη χρονική,-η Αθήνα του '41 έχει αντικατασταθεί από την Αθήνα του '43- όσο και μυθιστορηματική. O κεντρικός ήρωας, ο αστυνόμος-ντετέκτιβ Νίκος Αγραφιώτης επιστρέφει στην Αθήνα και συνεχίζει τη ζωή του από εκεί περίπου που την είχε αφήσει με το τέλος του Λιμού. Ανεξάρτητα από αυτό όμως και τα δύο βιβλία μπορούν να διαβαστούν ως αυτοτελή πονήματα.
Ο Πάνος Αμυράς μας εισάγει στην άμεση δράση από την πρώτη κιόλας σελίδα. Η Αθήνα της τρομερής πείνας που βλέπαμε στο πρώτο του βιβλίο, έχει αντικατασταθεί τώρα από μια πιο"φυσιολογική,'' ας πούμε, εικόνα της πρωτεύουσας. Αφθονία αγαθών δεν υπάρχει φυσικά, μόνο καλπάζων πληθωρισμός, η πείνα και οι ελλείψεις όμως είναι πλέον υποφερτές. Η ζωή μάλιστα, τις νύχτες στo καζίνo, την ημέρα στους δρόμους και στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κάποιες φορές θυμίζει αμυδρά τις παλιές καλές ειρηνικές μέρες της Αθήνας του Μεσοπολέμου. Η παντοδυναμία του Άξονα έχει αρχίσει να φθίνει αισθητά σε σχέση με το '41, ο φόβος όμως των πολιτών για τα ολοένα και πιο τρομερά αντίποινα των ναζί στις αντιστασιακές ενέργειες ορισμένων Ελλήνων είναι μεγαλύτερος από ποτέ.
Ο Νίκος Αγραφιώτης, ένα "χαμαιλέων της αντίστασης", εισχωρεί στα άδυτα των φασιστικών οργανώσεων και προσπαθεί να εξιχνιάσει μία υπόθεση απαγωγής παιδιών. Πανέξυπνος, με χιούμορ, άνθρωπος του καθήκοντος, ικανότατος και, πάνω απ' όλα, φλογερός πατριώτης, ο βασικός ήρωας του μυθιστορήματος συγκεντρώνει όλα τα προσόντα ενός καλού ντετέκτιβ τύπου Σέρλοκ Χολμς.
Οι μνήμες της πείνας που έζησε η Αθήνα, των μαχών του '40 και του Ελ Αλαμέιν αναφύονται κατά καιρούς στις σελίδες του βιβλίου, μόνιμο "συνεχές βάσιμο" όμως είναι ο εμφύλιος διχασμός των Ελλήνων που δυστυχώς έχει ήδη ξεκινήσει πριν καν ο Άξονας ηττηθεί ολοκληρωτικά.
Το βιβλίο  αποτελεί φόρο τιμής στους διπλούς πράκτορες όπως τον Αγραφιώτη, σε όλους δηλαδή εκείνους τους Έλληνες που έδιναν κρυφά πληροφορίες στους Συμμάχους υπηρετώντας φανερά τους ναζί και εισέπρατταν τις πιο πολλές φορές την μήνιν των συμπατριωτών τους, οι οποίοι αγνοούσαν τις υπηρεσίες τους.
Τα Λύτρα, εκτός από καταιγιστική δράση, μας προσφέρουν άφθονες ιστορικές πληροφορίες για την κατοχική Αθήνα, τις αντιστασιακές οργανώσεις, τον εμφύλιο που μαινόταν στην ύπαιθρο, αλλά και για ιστορικά κτίρια της ίδιας της Αθήνας, συχνά και πληροφορίες για την πόλη που αφορούν παλαιότερους περιόδους της ιστορίας της, με τρόπο όμως που η αφήγηση δεν διακόπτεται και ο αναγνώστης δεν κορέζεται από αυτές.
ΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΤΟΥ ΣΗΜΕΙΟ: ο αναγνώστης έχει αγωνία να δει τι θα γίνει παρακάτω, οπότε πρόκειται για ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί. Ενδεικτικό της γρήγορης πλοκής είναι ότι αυτή εκτυλίσσεται σε διάρκεια ενός μήνα.
ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ: οι λάτρεις του αστυνομικού αλλά και του ιστορικού μυθιστορήματος και σε όσους αρέσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ως περίοδος μελέτης και σκηνικό μυθιστορημάτων- ταινιών.

Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2019

Ο Μάο τσε Τουνγκ και το Μεγάλο άλμα προς τα μπρος

Ο μεγαλύτερος δολοφόνος του 20ου αιώνα δεν ήταν ούτε ο Χίτλερ, ούτε ο Στάλιν, αλλά ο ηγέτης της κομμουνιστικής Κίνας Μάο τσε Τουνγκ (1893-1976).
Όταν μετά το 1958 κήρυξε την έναρξη του προγράμματος "Μεγάλο Άλμα" προς τα μπρος σέρνοντας τη χώρα του σε ένα πυρετό παραγωγής χάλυβα, σίγουρα κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει το κόστος σε ανθρώπινες ζωές που θα είχε αυτή του η απόφαση. Έτσι, οι αγρότες έπρεπε να εγκαταλείψουν κάθε άλλη δραστηριότητα και να στραφούν στην παραγωγή χάλυβα, προκειμένου η Κίνα να ξεπεράσει την παραγωγή της Βρετανίας μέσα σε 15 μόλις χρόνια. Κατά συνέπεια, άλλα φυτά φυτεύτηκαν στους ορυζώνες, λίμνες επιχωματώθηκαν και η μεθοδική γεωργία εγκαταλείφθηκε. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των μέτρων ήταν μέσα σε μία τριετία να ξεσπάσει λιμός με θύματα από 20 ως 40 εκατομμύρια Κινέζους. Η κινεζική κυβέρνηση αρνούνταν να δεχτεί τα λάθη της μέχρι και τον θάνατο του ηγέτη. Το 1961 εγκαταλείφθηκε το εγχείρημα και διατάχθηκε η επιστροφή των αγροτών σε ό,τι είχε απομείνει από τα αγροκτήματά τους. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι σήμερα η Κίνα είναι μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς χάλυβα, όπως ήθελε ο φονικός ηγέτης Μάο.
 ΠΗΓΗ: Stephen Weir, Οι χειρότερες αποφάσεις της ιστορίας, εκδ, Κλειδάριθμος

Γρηγόριος Ξενόπουλος, Πλούσιοι και φτωχοί, εκδ.Ψυχογιός

    Με ένα φλέγον κοινωνικό ζήτημα, εκείνο των πλουσίων και των φτωχών ασχολείται ο διάσημος και αγαπημένος θεατρικός-και μη- συγγραφέας...