Τρίτη 9 Ιουνίου 2020

Βύρων Αθανίτης, Το σπαθί του αυτοκράτορα, εκδ. Γράφημα, 2020, σελ.451

"Το Σπαθί του αυτοκράτορα" δεν είναι ένα ακόμη βιβλίο όπως τα περισσότερα από τα πολυάριθμα που έχουν γραφτεί για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Αυτό που το κάνει να διαφέρει από τα υπόλοιπα είναι, πρώτον, το γεγονός ότι η αφήγηση σε αυτό δεν εξελίσσεται μόνο κατά τον 15ο αιώνα αλλά και κατά τη σημερινή εποχή και ότι, δεύτερον, δεν πρόκειται μόνο για ένα ιστορικό μυθιστόρημα αλλά και για ένα δοκιμιακό ανάγνωσμα με πολλές σκέψεις για την σημερινή Ελλάδα της κρίσης, καθώς και τις αναλογίες που αυτή παρουσιάζει με το μακρινό εκείνο παρελθόν.

Το υπόβαθρο του συγγραφέα, τόσο από γνώσεις ιστορίας και πολιτικής ανάλυσης της επικαιρότητας, όσο και από λογοτεχνική άποψη, γίνεται εμφανές σε όλες σχεδόν τις σελίδες του βιβλίου.
Κινητήριος δύναμη του μύθου είναι το έξυπνο εφεύρημα του συγγραφέα, το μυστηριώδες χρονικό κάποιου Μιχαήλ Ζαπαντιώτη που έζησε από κοντά το ψυχορράγημα του Βυζαντίου κατά τα τελευταία χρόνια της βασιλείας των Παλαιολόγων, την ίδια την Άλωση της Πόλης, αλλά και τα δραματικά επακόλουθα που αυτή είχε για τον πολύπαθο Ελληνισμό. Το χειρόγραφο αυτό βρίσκεται στην κατοχή της οικογένειας του πρωταγωνιστή Βαγγέλη Βαφέα ως οικογενειακό κειμήλιο.
Ο Βαγγέλης μαζί με τον παλιό του φίλο τον καθηγητή της βυζαντινής ιστορίας, Θεόδωρο Μαρόπουλο, θα είναι αυτοί που θα αναζητήσουν, μέσα από τη συνταρακτική αφήγηση του Μιχαήλ στο χρονικό του, τα ίχνη του σπαθιού του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Η αναζήτησή τους αυτή θα τους οδηγήσει στη μαγευτική πολιτεία του Μυστρά, την κατεξοχήν βυζαντινή καστροπολιτεία της χώρας μας, εκεί όπου οι μνήμες των Παλαιολόγων είναι ακόμη ολοζώντανες.
Από λογοτεχνικής απόψεως είναι πολύ ενδιαφέρουσα η απόπειρα δημιουργίας από τον συγγραφέα ενός χρονικού του 15ου αιώνα. Το χρονικό παρατίθεται ολόκληρο και καταφέρνει να συγκινήσει τον αναγνώστη με την ενάργειά του παραμένοντας πιστό στις επιταγές του ύφους ενός αφηγητή της εποχής. Έτσι οι ιστορικές γνώσεις μεταφέρονται στον αναγνώστη με δύο τρόπους: με την άμεση ιστορία του χρονικού, αλλά και έμμεσα μέσω των συζητήσεων για τον Βυζάντιο από τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στο βιβλίο στη σημερινή εποχή.
Ο δημιουργός δεν περιορίζεται όμως μόνο στον μύθο και σε στείρα παράθεση ιστορικών στοιχείων. Αντιθέτως, δεν χάνει ευκαιρία να σχολιάσει τις τύχες του ελληνισμού και τις επιλογές του στο  παρόν και το παρελθόν και να προβεί σε διάφορες αξιολογικές κρίσεις που έχουν σκοπό να προσφέρουν τροφή σκέψης στον αναγνώστη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο συγγραφέας αγαπάει πολύ τόσο την ίδια την Ιστορία ως επιστήμη, όσο και την πατρίδα του, και η αγάπη του αυτή είναι κάτι που δεν κρύβεται εύκολα.
Σίγουρα όταν ο αναγνώστης κλείσει το βιβλίο θα νιώσει πλουσιότερος σε γνώσεις, αλλά και θα θέσει επιτακτικά στον εαυτό του το ερώτημα: ποια είναι τελικά η ταυτότητα του σύγχρονου ελληνισμού;
Το δυνατότερο σημείο του βιβλίου αναμφίβολα δεν είναι άλλο από την πρωτοτυπία του, αφού ξεφεύγει από τα συνηθισμένα αναγνώσματα που αφορούν την Άλωση της Πόλης. Πρόκειται για ένα βιβλίο που απευθύνεται πρωτίστως σε σκεπτόμενους Νεοέλληνες, αλλά και στους λάτρεις της βυζαντινής ιστορίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Αλέξης Σταμάτης, Το παιδί και ο Άγγελος, εκδ. Μεταίχμιο

  Αλληγορία, συμβολισμός, υπαρξισμός και μαγικός ρεαλισμός συνδυάζονται αγαστά στο νέο μυθιστόρημα του γνωστού λογοτέχνη Αλέξη Σταμάτη. Μί...