Πάουλους Χόχγκατερερ, Η μέρα που ο παππούς μου έγινε ήρωας, εκδ. Βακχικόν

 

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν, αναντίρρητα, αν όχι το πιο σημαντικό, σίγουρα ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα του εικοστού αιώνα. Λογικό είναι, επομένως, να εξακολουθεί να εμπνέει ως σήμερα πεδία όπως η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος κ.α.

            Ένα από τους συγγραφείς που εμπνεύστηκαν από αυτόν είναι και ο Πάουλους Χόχγκατερερ, ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της Αυστρίας σήμερα. Ο Χόχγκατερερ είναι συγγραφέας και παιδοψυχίατρος και έχει στο ενεργητικό του περισσότερα από δέκα έργα πεζογραφίας για τα οποία έχει πολλάκις διακριθεί, αφού έχει λάβει το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2009 και το Austria Art Prize το 2010. Το παρόν πόνημά του, η νουβέλα του με τίτλο «Η μέρα που ο παππούς μου έγινε ήρωας» ήταν υποψήφια για το Αυστριακό Βραβείο Λογοτεχνίας το 2017 και έχει μεταφραστεί ήδη σε έξι γλώσσες. Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο του συγγραφέα που μεταφράζεται στα ελληνικά από την Γιώτα Ποταμιάνου. Το πρώτο με τίτλο «Η γλύκα της ζωής»  είχε μεταφραστεί από τη Χριστίνα Ντρέκου μόλις πρόπερσι.

Η νουβέλα «Η μέρα που ο παππούς μου έγινε ήρωας» ανασύρει μνήμες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και ανατέμνει  πολεμικά βιώματα με τον τρόπο που τα βίωσαν οι άνθρωποι στην περιοχή της Κάτω Αυστρίας. Πράγματι, η νουβέλα αυτή αποδεικνύει πόσα λίγα γνωρίζουμε εμείς οι Έλληνες αναγνώστες σχετικά με το τι συνέβαινε στην καρδιά της Ευρώπης, όταν οπισθοχωρούσε ο χιτλερικός στρατός από τις παγωμένες  ρωσικές στέπες και ο πόλεμος έβαινε προς το τέλος του, με το χιτλερικό καθεστώς να βρίσκεται υπό κατάρρευση. Πόσο «ναζί» από συνείδηση ήταν άραγε οι απλοί χωρικοί της Κάτω Αυστρίας; Ή επρόκειτο απλά για ανθρώπους-θύματα που, όπως τόσοι και τόσοι άλλοι, απλά η Ιστορία άλωσε ανελέητα στον διάβα της;

Η ιστορία μας ξεκινά στο βιβλίο τον Μάρτιο του 1945, δύο μήνες σχεδόν πριν από το επίσημο τέλος του πολέμου. Πριν από μισό χρόνο περίπου ένα δεκατριάχρονο κορίτσι που υποφέρει από αμνησία εμφανίζεται σε ένα αγρόκτημα της Κάτω Αυστρίας, ένα αγρόκτημα στο οποίο κατοικεί μία οικογένεια με τις πέντε κόρες της και έναν γιο, ο οποίος όμως απουσιάζει από το αγρόκτημα τον καιρό εκείνον. Η οικογένεια αποφασίζει να κρατήσει κοντά της την άγνωστη κοπέλα και να της δώσει το όνομα Νέλι. Σύντομα όμως θα συμβεί ένα ακόμη αναπάντεχο γεγονός: ένας Ρώσος, πρώην αιχμάλωτος πολέμου ως εργάτης των ναζί ονόματι Μιχαήλ θα εμφανιστεί κι αυτός εκεί. Δηλώνει ζωγράφος και κερδίζει αμέσως τη συμπάθεια της οικογένειας. Μία τρίτη, όμως, θα είναι εκείνη που θα οδηγήσει την υπόθεση του βιβλίου στην κορύφωσή της: η άφιξη δύο ακόμη ανθρώπων στο φιλόξενο αγρόκτημα: δύο στρατιωτών της Βέρμαχτ. Και αυτή ακριβώς η τροπή της ιστορίας είναι που θα φέρει το βιβλίο στο καταιγιστικό φινάλε του.

Ο συγγραφέας επικεντρώνεται στην απεικόνιση της ζωής στο αγρόκτημα εν καιρώ πολέμου και ανασύρει τις μνήμες των βομβαρδισμών και των πολεμικών εμπειριών των κατοίκων της περιοχής. Επομένως, πρόκειται για ένα έργο  βαθιά αντιπολεμικό, αν και  ο βραβευμένος συγγραφέας έχει τον δικό του, ξεχωριστό τρόπο για να αφηγηθεί αυτή την τόσο πρωτότυπη, για τους Έλληνες αναγνώστες, ιστορία.