Ο Τούρκος συγγραφέας από το Γκαζίαντεπ Αχμέτ Ουμίτ, παλαίμαχος του σύγχρονου αστυνομικού μυθιστορήματος-και όχι μόνο- συνδυάζει αυτή τη φορά στο καινούριο του μυθιστόρημα με τίτλο Η φυλή, την αστυνομική λογοτεχνία με τη θρησκειολογία και τη φιλοσοφία της θρησκείας.
Πάντοτε τα αστυνομικά μυθιστορήματα του Αχμέτ Ουμίτ είναι ιδιαίτερα ατμοσφαιρικά και συνδυάζουν την καταιγιστική δράση και το μυστήριο με την ενδελεχή έρευνα και ανάλυση ενός συγκεκριμένου θέματος, το οποίο σχετίζεται με κάποιον τρόπο με τα εγκλήματα. Στο περσινό του πόνημα τον Γραφέα του Παλατιού, το θέμα αυτό ήταν οι Χετταίοι και η τρομοκρατία, ενώ στη Φυλή είναι οι θρησκείες της Μέσης Ανατολής και ιδίως ο χριστιανισμός, σε συνδυασμό και πάλι με την τρομοκρατία και το κουρδικό ζήτημα.Το βιβλίο διαθέτει, επίσης, και μία ιστορική διάσταση και συγκεκριμένα αυτή που αφορά την ιστορία του χριστιανισμού και των χριστιανικών μειονοτήτων στα εδάφη της Μικράς Ασίας.
Πρωταγωνιστής εδώ είναι πάλι, όπως και στο βιβλίο Η κραυγή του χελιδονιού, ο αστυνόμος Νεβζάτ με τους υπαστυνόμους Αλή και Ζεϊνέπ. Αυτή τη φορά, η δύσκολη υπόθεση την οποία αναλαμβάνει να διαλευκάνει ο Νεβζάτ αφορά έναν φόνο ενός άντρα με χριστιανική τελετουργική σημειολογία που λαμβάνει χώρα στην Ιστανμπούλ. Ο άτυχος άνδρας ανακαλύπτεται δολοφονημένος με ένα μαχαίρι με λαβή σταυρού και δίπλα του βρίσκεται ένα ευαγγέλιο με λέξεις υπογραμμισμένες με αίμα.
Τα εγκλήματα δεν σταματούν με αυτόν τον φόνο, αντιθέτως δολοφονίες συνεχίζουν να συμβαίνουν, με τα θύματα να ανήκουν στο άμεσο περιβάλλον του θύματος. Κάποιοι άλλοι φόνοι, όμως, παλαιότεροι ή φαινομενικά άσχετοι με τη συγκεκριμένη υπόθεση φαίνεται να σχετίζονται, παραδόξως, με αυτόν, κορυφώνοντας το μπέρδεμα του αστυνόμου Νεβζάτ και των δύο βοηθών του.
Οι ύποπτοι είναι πολλοί-μεταξύ των οποίων ένας καθηγητής πανεπιστημίου, ένας κοσμηματοπώλης, μία γυναίκα του υποκόσμου-και οι προεκτάσεις της υπόθεσης άφθονες και πολυσήμαντες. Πέρα από την εμφανή σύνδεση του εγκλήματος με τον χριστιανισμό, υπάρχουν υπόνοιες για σύνδεση με κάποια υπόθεση αρχαιοκαπηλίας, με τη μαφία του υποκόσμου, ακόμη και με ένα παλαιότερο έγκλημα το οποίο είχε συμβεί στα βάθη της Ανατολίας και συνδέεται με την κουρδική τρομοκρατία. Υπάρχουν μάλιστα ενδείξεις ότι οι φόνοι πιθανότατα σχετίζονται και με τη δράση κάποιων υψηλά ιστάμενων προσώπων μέσα στην ίδια την αστυνομία. Τι από όλα αυτά αποδεικνύεται τελικά αληθινό και τι όχι;
Οι μάρτυρες δεν λένε απαραιτήτως ψέματα, κρύβουν όμως, συνήθως, κάποια πράγματα. Έτσι το μυστήριο περιπλέκεται όλο και περισσότερο και προσφέρει άφθονες και απροσδόκητες εκπλήξεις στον αναγνώστη καθώς προχωρά τις σελίδες του.
Ο τίτλος του βιβλίου σχετίζεται με τις πολλές φυλές που διαβιούν ακόμη και σήμερα στο σύγχρονο τουρκικό κράτος, ανθρώπους που αποκαλούνται όλοι συλλήβδην Τούρκοι, περιλαμβάνουν όμως Ασσύριους, Κούρδους, Ρωμιούς, Νουσαϊρί, Αρμενίους, ακόμη και Βουλγάρους. Κάποιοι από αυτούς παραμένουν χριστιανοί ακόμη και σήμερα. Και σε αυτό ακριβώς είναι που θέλει να εστιάσει ο συγγραφέας με το βιβλίο του: στην πολυεθνική Μικρά Ασία με τη μακραίωνη ιστορία, όχι μόνο των σύγχρονων Τούρκων και των Οθωμανών κατακτητών, αλλά και στη Μικρά Ασία της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της ελληνικής αρχαιότητας και της προϊστορικής αυτοκρατορίας των Χετταίων, ιστορικές κληρονομιές που έχουν, ως επί τω πλείστον λησμονηθεί χάριν του τουρκικού εθνικισμού. Ο Αχμέτ Ουμίτ θέλει να μας υπενθυμίσει για άλλη μία φορά με το τελευταίο του πόνημα ότι η σημερινή Τουρκία δεν αποτελείται-αλλά και δεν αποτελούταν ποτέ- μονάχα από Τούρκους. Τάσσεται αναφανδόν κατά του εθνικισμού και δεν διστάζει να αποτυπώσει εναργώς στις σελίδες του βιβλίου του τα προβλήματα που ταλανίζουν το σύγχρονο τουρκικό κράτος, από την τρομοκρατία και την καταπίεση των γυναικών μέχρι τη διαφθορά.
Οι έντονες διαφορές στον τρόπο διαβίωσης στην Κωνσταντινούπολη με τα βάθη της Ανατολίας αποτυπώνονται και αυτές γλαφυρά. Η ερωτική σχέση την οποία διατηρεί ο αστυνόμος Νεβζάτ με τη χριστιανή Ευγενία, δεν είναι και αυτή, φυσικά, τυχαία, αλλά αποσκοπεί στο να δείξει το διαθρησκευτικό και πολυεθνικό πνεύμα το οποίο διακατέχει τον συγγραφέα. Συν τοις άλλοις, Η φυλή είναι και μία γοητευτική περιήγηση στις γειτονιές του Κερατίου, του Βοσπόρου και του Πέραν, τις οποίες τόσο καλά γνωρίζει ο συγγραφέας.
Αυτό που εντυπωσιάζει επίσης στο βιβλίο είναι η διεξοδική φιλοσοφική και θρησκειολογική έρευνα την οποία διεξήγαγε ο συγγραφέας, με αποτέλεσμα να είναι σε θέση να παραθέσει τις κρυμμένες ομοιότητες μεταξύ του παγανισμού και των μονοθεϊστικών θρησκειών, να αναλύσει επαρκώς τα χριστιανικά Ευαγγέλια και να παραθέσει ένα σωρό στοιχεία για την ιστορία της θρησκείας στα εδάφη της Μικράς Ασίας, καθώς και για τις απαρχές του χριστιανισμού, του ιουδαϊσμού και τον κομβικό ρόλο του Αποστόλου Παύλου σε αυτές.
Η τριτοπρόσωπη αφήγησή του είναι ολοζώντανη και προδίδει μία αμεσότητα, αφού ο συγγραφέας απευθύνεται πολλές φορές στον αναγνώστη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο συγγραφέας δεν πλατειάζει με μακροσκελείς περιγραφές-ούτε στον φιλοσοφικό τομέα-, οι οποίες, σίγουρα, δεν αρμόζουν σε ένα πετυχημένο αστυνομικό μυθιστόρημα, αφού καθυστερούν τη δράση του, αλλά, αντίθετα, καταφέρνει να διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να επεξηγήσει επαρκώς το έγκλημα, χωρίς να αφήσει σκοτεινά σημεία του. Όσοι έχουν διαβάσει και άλλα βιβλία του συγκεκριμένου συγγραφέα δεν μπορεί παρά να συμφωνήσουν ότι Η φυλή είναι ένα από τα πιο έξυπνα και αριστοτεχνικά δομημένα του πονήματα.
"Μου φαίνεται πως αυτός είναι ο πιο εύκολος, ο πιο σύντομος τρόπος να δώσουμε ένα νόημα στη ζωή. Η θρησκεία. Ίσως να σχετίζεται με την ασφάλειά μας. Ο Αλή, που έμεινε ορφανός σε μικρή ηλικία, επέλεξε το επάγγελμα του αστυνομικού και μ' αυτόν τον τρόπο εξασφάλισε σ' αυτόν τον κόσμο την ασφάλειά του. Όμως τι γίνεται μετά τον θάνατο; Πώς θα εξασφαλίσει την ασφάλεια σ' εκείνον τον σκοτεινό χρόνο, τον οποίο ο ποιητής ορίζει ως "ατέλειωτη, γαλήνια νύχτα"; Την απάντηση τη δίνει μονάχα η θρησκεία. Αν είσαι καλός, Παράδεισος, αν είσαι κακό, Κόλαση. Τόσο απλό ώστε να το καταλαβαίνει ακόμη και ο πιο αγράμματος. Και όσο απλό είναι, άλλο τόσο είναι και αποτελεσματικό. Ίσως γι' αυτόν τον λόγο η θρησκεία είναι κάτι το οποίο η ανθρωπότητα θα έχει πάντοτε ανάγκη".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.