Ο Αντώνης Γιανακός κατάγεται από την Αθήνα και ζει σήμερα στη Θεσσαλονίκη. Έχει γράψει ποιήματα, διηγήματα και μυθιστορήματα. Το δεύτερο μυθιστόρημά του με τίτλο Η φύλακας του αρχείου αφορά τον Ελληνικό Εμφύλιο, τα γεγονότα του 20ου αιώνα και τη συνεχιζόμενη διαίρεση του κόσμου στο κομμουνιστικό και το καπιταλιστικό στρατόπεδο.
Η αφήγηση κινείται σε τρία χρονικά επίπεδα: το παρόν, το παρελθόν μετά από τον Εμφύλιο και το παρελθόν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. Ο συγγραφέας εναλλάσσει επιδέξια τα τρία αυτά χρονικά επίπεδα και δημιουργεί δύο παράλληλες ιστορίες, οι οποίες στο τέλος θα συναντηθούν, ξαφνιάζοντας ευχάριστα τον αναγνώστη.
"Το παρελθόν είναι απρόβλεπτο και γεμάτο εκπλήξεις και μόνο για τον λόγο ότι κάθε φορά το βλέπουμε με άλλα μάτια".
Σύμφωνα, λοιπόν με την κρίση των σημερινών ιστορικών που πρωταγωνιστούν στο βιβλίο, όπως του υποψήφιου διδάκτορα Γιάννη και της Ελληνογαλλίδας ιστορικού Μαρί, το παρελθόν, και όχι απαραίτητα το μέλλον, είναι αυτό το οποίο μας επιφυλάσσει αναπάντεχες εκπλήξεις. Οι δύο αυτοί άνθρωποι ερευνούν τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας για την ταραγμένη περίοδο του Εμφυλίου και μαγεύονται από την ατυχή ιστορία μιας αντάρτισσας και ενός γιατρού. Όταν θα ταξιδέψουν στις Πρέσπες προκειμένου να βρουν την άκρη του νήματος της ιστορίας, θα συμβεί μια απρόσμενη ανατροπή.
Το παρελθόν κινείται κυρίως από το έτος 1949, αλλά και πρωτύτερα, περιγράφοντας εναργώς τις μάχες στον Γράμμο και τη φυγή των ανταρτών στη Ρουμανία και την πρώην Γιουγκοσλαβία. Αυτό το οποίο παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι ο Α.Γ. επιλέγει να περιγράψει, πλην των υπολοίπων, τη ζωή των ανταρτών στις ξένες αυτές χώρες.
Εκτός από τα παραπάνω, ο Α.Γ. δεν παραλείπει να αναφέρει όψεις του Μακεδονικού Αγώνα και του Μακεδονικού Ζητήματος, ακόμη και πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μεταπολεμικά γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία του κομμουνισμού, όπως η Άνοιξη της Πράγας, ο θάνατος του Τίτο το 1980, η πτώση του τείχους του Βερολίνου, η δυσκολία των πρώην ανταρτών να επιστρέψουν και να ζήσουν στην Ελλάδα, αλλά και οι επαίσχυντες διαιρέσεις μεταξύ των ίδιων των μελών του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Ελλάδα. Η περίοδος της Χούντας στην Ελλάδα, οι μεταπολεμικές διώξεις και εκτελέσεις των κομμουνιστών από τους κυβερνητικούς, οι δύσκολες πορείες εν μέσω του Εμφυλίου στα βουνά για τους αντάρτες και οι ξεχωριστές δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι γυναίκες μέσα σε όλον αυτόν τον κυκεώνα, περιγράφονται και αυτά γλαφυρά στο πολυφωνικό αυτό ιστορικό μυθιστόρημα.
Η Ιστορία μπλέκεται με τον έρωτα και τις προσωπικές αναμνήσεις των ηρώων. Ο συγγραφέας προσφέρει στον αναγνώστη μία γρήγορη αφήγηση, χωρίς να πλατειάζει, περνώντας γρήγορα από το ένα θέμα στον άλλο. Δεν λησμονεί, όμως, παρόλα αυτά να αφιερώσει και τη δέουσα προσοχή σε ποιητικές, ερωτικές εκφράσεις και μαγευτικές, σύντομες περιγραφές. Σπανίως σε ιστορικό μυθιστόρημα τα ιστορικά γεγονότα μεταδίδονται με τόσον ανάλαφρο τρόπο στον αναγνώστη, σαν να πρόκειται για μυθιστόρημα. Οι κρίσεις για τον άνθρωπο, αλλά και την ίδια την Ιστορία δεν απουσιάζουν, δίνοντας μία μικρή φιλοσοφική νότα στο πόνημα.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι ο συγγραφέας ανάγει τα μυθιστορηματικά του πρόσωπα στην ύπαρξη αληθινών, όπως τον Θεόδωρο Παπαπαναγιώτου, που ήταν ο αληθινός φύλακας του αρχείου, και ο Γιώργης Τζαμαλούκας, ο οποίος είναι γνωστός ως ο πατέρας της αντάρτικης χειρουργικής.
"Οι άνθρωποι, αν τους αφήσεις μόνους, μπορούν να γίνουν τέρατα, πρέπει να μάθουν να ζούνε μαζί, να βλέπουν και να σκέφτονται τον διπλανό τους, μόνο έτσι μπορούν να τα καταφέρουν. Οι άνθρωποι είναι τυφλοί τελικά, απίστευτα εγωιστές, νομίζουν ότι θα τα καταφέρουν μόνοι τους, κι όμως παλεύοντας ο καθένας για τον εαυτό του θα πνιγούν στην πλημμύρα άλλος σήμερα, άλλος αργότερα, πάντως όλοι στο τέλος θα πνιγούν".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.