Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2022

Λένα Διβάνη, Οι γυναίκες της ζωής της, εκδ. Καστανιώτη, 2021, σελ.348


 

Πάνω στο πάγιο μοτίβο της συζυγικής απιστίας είναι δομημένο το μυθιστόρημα της Λένας Διβάνη με τίτλο"Οι γυναίκες της ζωής της". Κεντρική ηρωίδα είναι η Άννα, μία συνηθισμένη γυναίκα, η οποία υποδύεται, όπως οι περισσότερες γυναίκες σήμερα, τους ρόλους της μητέρας, της εργαζόμενης, της συζύγου και της νοικοκυράς. Η Άννα μπορεί να θεωρηθεί, βέβαια, μία συνηθισμένη γυναίκα μέχρι την ώρα που ανακαλύπτει ότι ο σύζυγός της την απατάει. Τότε ξαφνικά μεταμορφώνεται και η "νέα" Άννα που προκύπτει έχοντας επίγνωση αυτού του γεγονότος, αποτελεί και το θέμα του παρόντος πονήματος. Διότι πράγματι, ένα τέτοιο γεγονός μπορεί να αποβεί κομβικό και σημαδιακό για το μέλλον ενός γάμου και τη συνοχή μιας οικογένειας και να φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή μιας γυναίκας.

Η προσέγγιση, ωστόσο, που ακολουθεί η Διβάνη προκειμένου να περιγράψει τα συναισθήματα και τις ψυχικές μεταπτώσεις της απατημένης συζύγου είναι ιδιαίτερα πρωτότυπη, παρά το σύνηθες του θέματος στη λογοτεχνία, και σε αυτήν ακριβώς οφείλεται και η λογοτεχνική αξία του πονήματός της. 

Η Διβάνη δομεί το μυθιστόρημά της πάνω στη δομή της αρχαίας τραγωδίας-αφού, στ' αλήθεια, μια τέτοια συνειδητοποίηση αποτελεί τραγωδία για μία γυναίκα-, με την "Είσοδο" και την "Έξοδο" να αποτελούν το πρώτο και το τελευταίο κομμάτι αντίστοιχα, ενώ το μεσαίο μέρος του βιβλίου έχει ως τίτλο κάθε κεφαλαίου ένα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα και μία γυναίκα-πρωταγωνιστή στη ζωή της Άννας που αφηγείται τα γεγονότα από τη δικής της σκοπιά. Οι αφηγήσεις αυτές είναι όλες πρωτοπρόσωπες και ανήκουν στα θηλυκά εκείνα που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή της Άννας. Οι δύο σπουδαιότεροι άνδρες της ζωής της, ο άπιστος σύζυγος Βασίλης και ο γιος Χάρης αγνοούνται επιδεικτικά και δεν έχουν ρόλο στην αφήγηση, παρά εμφανίζονται σκόπιμα μονάχα ως δευτεραγωνιστές.

Μετά από τη διήγηση της ίδιας της απατημένης συζύγου, τον λόγο έχει η κόρη. Η αφήγησή της συνδέεται με το αμάρτημα της οργής. Ακολουθεί η αφήγηση της Γιώτας μιας ομοιοπαθούς νοικοκυράς, της οποίας το κεφάλαιο τιτλοφορείται "Ακηδία". Η χήρα Μάνια, η μητέρα της Άννας, συνδέει την αφήγηση από τη δική της σκοπιά με το αμάρτημα της λαγνείας, στο οποίο  υποκύπτουν συνήθως όλοι οι άνδρες. Ακολουθεί η αφήγηση μιας παιδικής φίλης της Άννας, της Σοφίας, η οποία τιτλοφορείται με το αμάρτημα της λαιμαργίας και της πρώην συγκατοίκου Ασπασίας, μίας δημοσιογράφου. Η αφήγηση αυτή συνδέεται με το το θανάσιμο αμάρτημα της ματαιοδοξίας. Τελευταία είναι η αφήγηση της εργοδότριας της Άννας, η οποία συνδέεται με το αμάρτημα της απληστίας.

Πρόκειται για αφηγήσεις οι οποίες εστιάζουν στη γυναικεία ψυχολογία κυρίως μιας απατημένης συζύγου και, δευτερευόντως, όλων των γυναικών γενικότερα, μέσα από τους πολλαπλούς τους ρόλους στην κοινωνία και την οικογένεια. Περιγράφουν, δηλαδή, τι ακριβώς διαδραματίζεται στην ψυχή μίας γυναίκας όταν αυτή ανακαλύπτει την απιστία του άνδρα της, όταν γνωρίζει από κοντά την αντίζηλό της, όταν πιάνει επ' αυτοφόρω τον σύζυγό της να ψεύδεται και όταν τελικά καταφέρνει να αποδεχτεί το αναπότρεπτο, όσο και αποτρόπαιο, για εκείνη, γεγονός. Όλα τα στάδια αυτά της γυναικείας ψυχοσύνθεσης περιγράφονται γλαφυρά, ενώ γίνεται σαφές πόσο πολύ περιπλέκεται η όλη κατάσταση αν υπάρχουν και ανήλικα τέκνα στην οικογένεια.

Η γλώσσα είναι ρέουσα σαν προφορική, αυθόρμητη και ειλικρινής, κάπου κάπου ειρωνική και σκόπιμα ασαφής σε κάποιες περιπτώσεις. Πρόκειται για γλώσσα που απεχθάνεται την ωραιοποίηση και την τυποποίηση και ανήκει εξολοκλήρου στις απλές, καθημερινές γυναίκες που αποτελούν και τις αφηγήτριες στη θέση της συγγραφέως. Τόσο η γλώσσα όσο και οι σκέψεις, λοιπόν, δεν διστάζουν να γίνουν, που και που, σκληρές, αλλά και χυδαίες, εφόσον η συγγραφέας το κρίνει σκόπιμο.

"Όταν γύρισα στο σπίτι ήμουν επιτέλους ήρεμη. Κάτι μέσα μου είχε αγγίξει μιαν ανείπωτη αλήθεια και ακαριαία είχε πεθάνει. Έτσι ήμουνα μέσα έξω παγωμένη, αλλά δεν πονούσα πια. Εκείνος ο πυρετός που γυάλιζε τα μάτια μου και πυρπολούσε τις χειρονομίες μου δεν υπήρχε πια. Τώρα και τα λόγια μου μπορούσα να ελέγξω και τα έργα. 'Ήμουν σαν ένας τρίτος που  ρύθμιζε από τα παρασκήνια τις κινήσεις της μαριονέτας".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Beth o’ Leary, Η ανταλλαγή, εκδ. Μεταίχμιο

  Αναντίρρητα, δεν είναι όλα τα feelgood μυθιστορήματα ωραία, ούτε και καλογραμμένα. "Η ανταλλαγή" όμως διαθέτει αυτά τα χαρακτηρι...