Χωρίς υπερβολή αυτό το τόσο μικρό βιβλίο για τη Μικρασιατική Καταστροφή, για ένα θέμα, δηλαδή, τεράστιο σε ό,τι αφορά τη βιβλιογραφία, τις αντικρουόμενες απόψεις που έχουν διατυπωθεί για αυτό, αλλά και τη γιγάντια σημασία του, είναι κυριολεκτικά ό,τι πληρέστερο μπορεί να διαβάσει ο Έλληνας αναγνώστης προκειμένου να αποκτήσει μία καλή και έγκυρη γνώση για το συγκεκριμένο ζήτημα, τέτοια που δεν αποκτάται, δυστυχώς, ως όφειλε, στο σχολείο.
Η Μικρασιατική Καταστροφή, ένα βιβλίο υπό μορφή πενήντα ερωταποκρίσεων, δεν αξιώνει να αφηγηθεί τα γεγονότα με πάσα λεπτομέρεια, κάτι που δηλώνουν, εξάλλου, οι συγγραφείς ξεκάθαρα στον πρόλογο του βιβλίου τους. Το πρόβλημα με το συγκεκριμένο ζήτημα εξάλλου δεν είναι η περιγραφή των γεγονότων όπως ακριβώς- ή τουλάχιστον περίπου- έγιναν, αλλά κυρίως η δύσκολη ερμηνεία τους και οι πολλές αντικρουόμενες απόψεις που έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς για ένα θέμα τόσο ευαίσθητο για την ελληνική ψυχή.
Όσοι το διαβάσουν, και ιδιαίτερα οι ιστορικοί που γνωρίζουν καλά τη σημασία που έχει για την Ιστορία η αποστασιοποίηση από τα εθνικά πάθη και η ψύχραιμη περιγραφή των γεγονότων, δεν θα μπορέσουν παρά να θαυμάσουν την αντικειμενικότητα των περιγραφών, απαλλαγμένη από τους συναισθηματισμούς, τους οποίους ο ιστορικός οφείλει να εξοβελίζει από το έργο του.
Οι συγγραφείς αναγνωρίζουν πως η Μικρασιατική Καταστροφή είναι ένα θέμα εθνικά φορτισμένο για μεγάλη μερίδα των σημερινών Νεοελλήνων και ιδιαίτερα για όλους εκείνους που έχασαν κάποιον πρόγονό τους εκεί, ή ήταν παιδί ή εγγόνι προσφύγων. Ωστόσο, δεν διστάζουν να αποστασιοποιηθούν από τα γεγονότα τόσο όσο είναι απαραίτητο, προκειμένου να τα περιγράψουν με αντικειμενικότητα και άρτια επιστημονική τεκμηρίωση, καθώς και αναδείξουν τα συναισθήματα και της απέναντι πλευράς. Διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε και το πως είδαν οι αντίπαλοί μας, οι Τούρκοι, τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Όσο κι αν δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι σκοπίμως διέπραξαν γενοκτονία με την ανελέητη προς τις χριστιανικές μειονότητες πολιτική τους στις αρχές του εικοστού αιώνα στα εδάφη της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, άλλο τόσο δεν μπορεί να αρνηθεί όμως ότι ήταν απολύτως φυσιολογικό να αντιτίθενται στον διαμελισμό της αυτοκρατορίας τους.
Επίσης, οι δύο συγγραφείς δεν διστάζουν να καταρρίψουν και παγιωμένους από χρόνια μύθους σχετικά με το ζήτημα και να φέρουν άγνωστα στοιχεία στο φως.
Προσωπικά, ενώ μελετώ Ιστορία τόσα πολλά χρόνια, πουθενά αλλού δεν διάβασα τόσο ικανοποιητικές και κατανοητές εξηγήσεις σχετικά με την περιγραφή των συμφερόντων των Μεγάλων Δυνάμεων στην Εγγύς Ανατολή και πουθενά δεν συνάντηση τέτοια ψύχραιμη θεώρηση του Εθνικού Διχασμού, ο οποίος μπορεί, σαφέστατα, να λάβει τη σκυτάλη για τον υπεύθυνο της μεγαλύτερης συμφοράς στην ιστορία του νεώτερου ελληνισμού. Χωρίς να θεοποιούν-αλλά ούτε και να δαιμονοποιούν καμία από τις δύο πλευρές, οι συγγραφείς καταγράφουν καρέ καρέ όλο το μπλεγμένο διπλωματικό παρασκήνιο της ταραγμένης δεκαετίας 1912-1922.
Συμπερασματικά, αν κάποιος επιλέξει να διαβάσει ένα μονάχα βιβλίο για την επέτειο των εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, τότε, ως ιστορικός, αλλά και ως αναγνώστρια, προτείνω ανεπιφύλακτα το εν λόγω βιβλίο. Το μικρό του μέγεθος, η καλοδουλεμένη και ρέουσα γλώσσα, ο πλουραλισμός των θεμάτων και η αποφυγή της ενσωμάτωσης περιττών λεπτομερειών στο κείμενο είναι όλα στοιχεία τα οποία λειτουργούν αναμφισβήτητα υπέρ του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.