Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Το κρυφό τετράδιο, εκδ. Κύφαντα

 

 

            Είναι αλήθεια ότι ο, πολυγραφότατος μέχρι τώρα, συγγραφέας Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, έχει συνηθίσει το αναγνωστικό κοινό του στα ιστορικού τύπου πονήματα, είτε αυτά είναι αμιγώς ιστορικά, είτε μυθιστορήματα. Όπως όμως, κάθε συγγραφέας αποτολμά να κάνει κάτι το διαφορετικό συγγραφικά σε κάποια στιγμή της ζωής του, έτσι και ο Ιντζέμπελης αποφασίζει τώρα με τη μικρή του μυθιστορηματική

νουβέλα «Το κρυφό τετράδιο» να κάνει τη διαφορά. Πρόκειται κατά βάση για μία αστυνομική νουβέλα μυστηρίου, χρωματισμένη με αδρές πινελιές θρίλερ και αστυνομικού νουάρ με υπόθεση που εκτυλίσσεται εξολοκλήρου στη σύγχρονη εποχή.

Ένας  ένοπλος εισβάλλει σε ένα σχολείο, τα παιδιά, όμως, ατυχώς για εκείνον, έχουν πάει εκδρομή μαζί με τους δασκάλους τους και απουσιάζουν από τον σχολικό χώρο. Μόνο δύο έχουν μείνει πίσω: ο Αναστάσης, ο μοναχικός δάσκαλος και ο διευθυντής. Ο πρώτος θα είναι αυτός που θα συναντηθεί, δίχως να το επιδιώξει, με την κάννη του όπλου του οργισμένου Περικλή…  Ποια είναι η αιτία που ώθησε τον Περικλή στο να διαπράξει την έκνομη αυτή ενέργεια; Τι ζητά και από ποιον; Και ποια θα είναι η κατάληξη της τραγικής αυτής ιστορίας;

Ο Ιντζέμπελης μας ξεδιπλώνει καρέ καρέ την εξέλιξη της παράνομης αυτής ενέργειας του Περικλή. Ταυτόχρονα, όμως, εκτός από τη γραμμική προς τα εμπρός εξέλιξη της εισβολής που μας αφηγείται, γυρνάει το ρολόι προς τα πίσω και εξετάζει τη ζωή του Περικλή και του περίγυρού του προκειμένου να καταδείξει στους αναγνώστες του το ψυχολογικό υπόβαθρο του δράστη και τις αιτίες που τον ώθησαν στην τρομοκρατική αυτή ενέργεια. Διότι, τελικά, τίποτε δεν συμβαίνει άνευ αιτιών και κανένας δράστης έκνομης ενέργειας δεν υπάρχει που να μην κουβαλάει πίσω του ένα πονεμένο παρελθόν…

Ακόμη κι αν κάποιος μπορεί να θεωρήσει, ίσως, ότι η εν λόγω ιστορία δεν έχει κάτι το αξιοπρόσεκτο, εντούτοις ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας τη χειρίζεται αφηγηματικά, καθώς και τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί για να την εξελίξει, είναι πραγματικά αξιοθαύμαστος. Και ακριβώς σε αυτήν την αφηγηματική τεχνική κρύβεται όλη η ομορφιά της νουβέλας, κάτι που μας δείχνει ότι ο συγκεκριμένος συγγραφέας είναι άριστος χειριστής του λόγου και κατέχει καλά την τέχνης της μυθοπλασίας. Επιπλέον, ο Ιντζέμεπλης κατορθώνει να διατηρήσει αμείωτη την περιέργεια και την αγωνία του αναγνώστη για την εξέλιξη της υπόθεσης, κάτι το οποίο είναι, επίσης εξαιρετικά σημαντικό για οποιοδήποτε ανάγνωσμα άπτεται της μυθοπλασίας και ξεφεύγει από τη σφαίρα του δοκιμίου. Με άλλα λόγια, ακόμα κι αν τείνουμε πολλές φορές να το ξεχνάμε, εν τέλει, είναι εξαιρετικά σημαντικό να θέλει ο αναγνώστης να δει τι γίνεται παρακάτω στο βιβλίο και να κρατιέται έτσι αμείωτο το ενδιαφέρον του.

Το παρελθόν του Περικλή μας το εξιστορεί ο συγγραφέας ως εξωτερικός και παντογνώστης αφηγητής, αλλά και δια μέσου ενός κρυφού τετραδίου στο οποίο ο ίδιος ο δράστης κατέγραφε τις σκέψεις του και την πορεία της ζωής του. Αυτό παρουσιάζεται εμβόλιμα στο κείμενο, σαν ημερολογιακή καταγραφή σε πρώτο ενικό πρόσωπο και φωτίζει τις σκοτεινές πτυχές του παρελθόντος του Περικλή. Συν τοις άλλοις, ο Ιντζέμπελης δεν διστάζει να αφιερώσει χώρο στο βιβλίο του για τα πρόσωπα που έχουν σημαντικό ρόλο στη ζωή του, προκειμένου να ολοκληρώσει την ενδελεχή ανασκόπηση των αιτιών της δράσης του Περικλή.

Το πόνημα εντάσσεται αφηγηματικά στη σφαίρα του ρεαλισμού και ο λόγος του συγγραφέα είναι μεστός και περιεκτικός, με προσεκτική επιλογή των λέξεων που χρησιμοποιεί. Συγχρόνως, ο συγγραφέας δεν αποφεύγει εντελώς τις αυτοβιογραφικές αναφορές, αν σκεφτεί κανείς ότι τοποθετεί το σκηνικό του βιβλίου του αφενός σε ένα σχολείο-ο ίδιος υπήρξε δάσκαλος επί τριακονταετία-και αφετέρου στο Μόναχο,-στο οποίο έζησε σε κάποια στιγμή της ζωής του.

Η αφήγηση, επομένως, εξελίσσεται σε μικρά σύντομα κεφάλαια που εναλλάσσουν το αγωνιώδες παρόν της εισβολής με την αφήγηση για το παρελθόν του δράστη. Στο τέλος του βιβλίου, όπου παρατίθεται και η λύση του δράματος, ενώ και άλλα πρόσωπα προστίθενται στον αφηγηματικό καμβά, πρόσωπα που θα αποτελέσουν το κλειδί για τον τερματισμό της υπόθεσης.

Μικρό, αγωνιώδες και ευκολοδιάβαστο, «Το κρυφό τετράδιο» θα μας εντυπωσιάσει πρωτίστως ως ιδέα και ως σύλληψη, αλλά και για την ευφάνταστη και ιδιαίτερη δομή του και τον άριστο χειρισμό του λόγου από έναν έμπειρο συγγραφέα.

Ροδρίγο Γκαρσία, Αποχαιρετισμός στον Γκάμπο και τη Μερσέδες, εκδ. Ψυχογιός

 

Ένας τρυφερός αποχαιρετισμός ενός γιου στους γονείς του

 

«Το να γράφεις για τον θάνατο αγαπημένων προσώπων είναι μάλλον τόσο παλιό όσο η ίδια η γραφή, κι όμως η ροπή μου προς αυτό κάνει αμέσως το στομάχι μου να δεθεί κόμπος».

 

            Πώς είναι, άραγε, να ζεις με έναν διάσημο πατέρα, να είσαι ο γιος του Νομπελίστα συγγραφέα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ενός από τους μεγαλύτερους συγγραφείς όλων των εποχών; Την απάντηση σε αυτή μας την απορία αναλαμβάνει να δώσει ο Ροδρίγο Γκαρσία, ο μεγαλύτερος από τους δύο γιους του «Γκάμπο» μέσα σε από τα πιο τρυφερά, συγκινητικά και ευκολοδιάβαστα βιβλία που θα διαβάσετε ποτέ.

Το παρόν πόνημα δεν είναι μία βιογραφία του μεγάλου Γκάμπο, εντούτοις περιέχει αρκετά βιογραφικά στοιχεία για τη ζωή και τις συνήθειες του μεγάλου συγγραφέα. Το παρόν πόνημα του Ροδρίγο είναι αυτό ακριβώς που μας λέει ο τίτλος του, ένας «αποχαιρετισμός στον Γκάμπο και τη Μερσέδες», ένα σπαραχτικό χρονικό των τελευταίων ημερών του μεγάλου Νομπελίστα συγγραφέα που απεβίωσε στην Πόλη του Μεξικού το 2014 σε ηλικία 87 ετών.

Όσο ο Ροδρίγο έγραφε αυτό το βιβλίο  ταλαντευόταν ανάμεσα στις δύο ταυτότητες που ο πατέρας του είχε για τον ίδιο: εκείνη του διάσημου συγγραφέα και εκείνη του αγαπημένου γονιού. Και η αλήθεια είναι ότι και εμείς καθώς διαβάζουμε το πόνημά του, αμφιταλαντευόμαστε ανάμεσα στις δύο θεάσεις του Γκάμπο. Διότι μπορεί για εμάς να ήταν ένας μαγικός ταξιδευτής, μέσα από τα βιβλία του οποίου ταξιδέψαμε πολλάκις στη Λατινική Αμερική και στον υπέροχο μυθιστορηματικό κόσμο του, αλλά για τον Ροδρίγο και για τον αδελφό του ο Γκάμπο δεν ήταν μόνο ένας διάσημος συγγραφέας. Ήταν ο άνθρωπος που θύμωνε αν τον ξυπνούσες απότομα, ο άνθρωπος που συμβούλευε τους γιους του, ο άνθρωπος που λάτρευε τη γυναίκα του τη Μερσέδες, αλλά δεν δίσταζε, συγχρόνως, να φλερτάρει και με όποια νεαρή γυναίκα έπεφτε στον δρόμου του, ο άνθρωπος που έγραφε με αφοσίωση κάθε πρωί ως το μεσημέρι, αλλά και ο άνθρωπος που διέθετε άφθονο χιούμορ στις διαπροσωπικές του σχέσεις.

Πέρα, όμως, από τη διάσταση της διάσημης πλευρά του πατέρα, το βιβλίο που γράφει ο γιος του θα μπορούσε να ανήκει και σε οποιοδήποτε τέκνο που αποφασίζει να αποχαιρετίσει τους γονιούς του. Διότι όταν φτάνουμε στη μέση ηλικία και οι γονείς μας ζουν, βλέπουμε αλλιώς τα πράγματα. Η απώλειά τους, και ειδικότερα η απώλεια και του δεύτερου εν ζωή γονιού μας σηματοδοτεί για μας ένα ορόσημο, ένα σημείο χωρίς επιστροφή, ένα σημείο παραδοχής ότι και εμείς οι ίδιοι έχουμε μεγαλώσει πλέον αρκετά και είμαστε αρκετά κοντά σε αυτό που ονομάζουμε τέλος της πορείας μας.

«Τώρα είμαι σχεδόν στην ηλικία που ήταν ο πατέρας μου όταν τον ρώτησα τι σκέφτεται τα βράδια, αφού σβήσει τα φώτα. Όπως και αυτός, δεν ανησυχώ ακόμη πολύ, αλλά έχω επίγνωση του χρόνου. Προς το παρόν, είμαι ακόμη εδώ και τους σκέφτομαι{τους γονιούς μου}».

Αυτό μας καταθέτει από καρδιάς ο Ροδρίγο στο τέλος του βιβλίου του, έχοντας πλήρη επίγνωση της απολυτότητας του θανάτου και του αναπότρεπτου γεγονότος ότι κάθε μέρα της ζωής μας που περνάει μας φέρνει πιο κοντά σε αυτόν.

Τρυφερή και συγκινητική, ρομαντική και αυθόρμητη, εκ βαθέων και ειλικρινής, η εξομολόγηση αυτή του γιου του μεγάλου συγγραφέα θα είναι ένα βιβλίο που θα θυμόμαστε για καιρό.

Gregory Jusdanis, Peter Jeffreys, Κωνσταντίνος Καβάφης, ο άνθρωπος και ο ποιητής, εκδ. μεταίχμιο

 

 

Μία πλήρης βιογραφία

Το κενό στην ιστοριογραφία σχετικά με μία βιογραφία του παγκοσμίου εμβέλειες ποιητή, Κωνσταντίνου Καβάφη, έρχονται να καλύψουν οι εκδόσεις Μεταίχμιο και δύο καθηγητές πανεπιστημίου των ΗΠΑ ελληνικής καταγωγής, ο Γρηγόρης Τζουσδάνης, Διακεκριμένος Καθηγητής Τεχνών και Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, και ο Παναγιώτης Τσαφαράς, Αναπληρωτής Καθηγητής Αγγλικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Suffolk της Βοστόνης με τη νέα, πλήρη βιογραφία του που τιτλοφορείται «Κωνσταντίνος Καβάφης, ο άνθρωπος και ο ποιητής». Οι δύο συγγραφείς μας προσφέρουν «το πιο ολοκληρωμένο πορτρέτο του Αλεξανδρινού ποιητή» σύμφωνα με την εφημερίδα  Guardian σε «ένα από τα πιο πολυαναμενόμενα βιβλία της χρονιάς», σύμφωνα με το Literary Hab.

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης δεν χωρά καμιά αμφιβολία ότι ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές του εικοστού αιώνα και του οποίου η φήμη αντί να φθίνει, διογκώνεται με το πέρασμα του χρόνου. Αναντίρρητα πρόκειται για έναν από τους πολυδιαβασμένους και πολυμεταφρασμένους Έλληνες ποιητές στο εξωτερικό σήμερα, κι ας μην τιμήθηκε ποτέ με το Βραβείο Νόμπελ, όπως ο Οδυσσέας Ελύτης και ο Γεώργιος Σεφέρης.

Οι δύο συγγραφείς στο βιβλίο αυτό μετά τα απαραίτητα προλεγόμενα, το εισαγωγικό σημείωμα και την παράθεση του απαραίτητου βιοχρονολογίου του μεγάλου ποιητή, εξετάζουν βήμα βήμα τη ζωή του Καβάφη ειδωμένη από όλες τις μεριές: από τη μεριά της οικογένειάς του, από την πλευρά του φιλικού του περίγυρου, από την οπτική του μέρους όπου διέμενε, της Αλεξάνδρειας, από την πλευρά του έργου του, αλλά και από τη μεριά της φήμης του ποιητή. Κάθε μία από αυτές τις παραμέτρους εξετάζεται σε κάθε ένα από τα κεφάλαια του βιβλίου. Επομένως δεν πρόκειται για την κλασική βιογραφία με την έννοια της αυστηρής χρονολογικής αφήγησης. Αντιθέτως, η εξιστόρηση ξεκινά με τη σκηνή του θανάτου του ποιητή στις 29 Απριλίου του 1933 στην αγαπημένη του Αλεξάνδρεια από καρκίνο στον λάρυγγα.

Ποιος ήταν τελικά ο ταλαντούχος αυτός ποιητής; Γιατί μιλούσε στο έργο του για την ομοφυλοφιλία του, αλλά όχι στις επιστολές του και στην προσωπική του ζωή;  Γιατί η πρώτη πλήρης έκδοση των ποιημάτων του εκδόθηκε μετά από τον θάνατό του; Τι ακριβώς συνέβη με το ζεύγος Σεγκοπούλου που διαχειρίστηκε την κληρονομιά του; Ποιοι ήταν οι πιο αγαπημένοι του φίλοι και ποιες οι αγαπημένες του συνήθειες; Γιατί ήταν ερωτευμένος με την πόλη του, την Αλεξάνδρεια; Πώς ήταν το σπίτι του; Ποια  θεωρούσε ο ίδιος ως τα καλύτερα έργα του; Ποιες ήταν οι σχέσεις με την οικογένειά του και πως επηρεάστηκε από τον πρώιμο θάνατο του πατέρα του; Πώς ήταν η σχέση του με τη βαρετή, δημοσιοϋπαλληλική δουλειά του; Γιατί  δούλευε για χρόνια ολόκληρα τα ποιήματά του; Ποιες ήταν οι απόψεις του για τους αυτόχθονες Αιγύπτιους και οι σκέψεις του για το ελληνικό κράτος; Γιατί δεν ασχολήθηκε με εθνικά θέματα; Και τέλος, αφού γνώριζε  πολύ καλά ότι έχει ταλέντο γιατί ήταν τόσο ανασφαλής και προσεκτικός στις κινήσεις που είχαν να κάνουν με την προώθηση του έργου του;

«Καθώς αποκτούσε περισσότερους υποστηρικτές στην Αλεξάνδρεια και την Αθήνα, ο Κωνσταντίνος κατάλαβε πως δεν μπορούσε να βγάλει τα προς το ζην από τη λογοτεχνία και πως η έκδοση συνεπαγόταν οικονομική απώλεια. Μπορεί αυτό να ήταν ένας από τους λόγους που απέφυγε να εκδώσει μία συμβατική συλλογή ποιημάτων του. Στην πραγματικότητα δεν εξέδωσε ποτέ τα ποιήματά του σε μορφή βιβλίου. Εξαιτίας των πιέσεων της αγοράς και της δικής του τάσης να επιβλέπει ο ίδιος τη δημιουργική διαδικασία, επέλεξε να οικοδομήσει αναγνώστη με αναγνώστη τη φήμη του. Η αρχική ενθάρρυνση που αντιμετώπισε στην Αλεξάνδρεια απέναντι στην προοδευτική του ποίηση τον ώθησε να αναπτύξει τη δική του ιδιαίτερη αλλά ευφυή μέθοδο διανομής των ποιημάτων του».

Μέσα από ακάματη μελέτη των πηγών και των ιδιόχειρων επιστολών του ίδιου του ποιητή και του περίγυρού του, οι δύο συγγραφείς σκιαγραφούν αριστοτεχνικά το πορτρέτο του ποιητή, παραθέτοντας, συγχρόνως και πολλά αποσπάσματα από τα ποιήματά του.

Μία αξιέπαινη προσπάθεια που απευθύνεται σε όλους όσους λατρεύουν τον Καβάφη, αλλά και σε όσους θέλουν να τον γνωρίσουν καλύτερα, τόσο τον ίδιο, όσο και την εποχή του.

Γιάννης Δενδρινός, Η ασήμαντη ιστορία του Δημόνικου Παχτατζή, εκδ. Διόπτρα

 

Ένα σύγχρονο αστικό μυθιστόρημα για την Ελλάδα της κρίσης

 

Ο βραβευμένος για την πρόσφατη νουβέλα του με τίτλο «Όλοι αγαπούν τα τραύματά τους» συγγραφέας από την Ιθάκη Γιάννης Δενδρινός επιστρέφει αυτή τη φορά με ένα σύγχρονο καθαρά αστικού χαρακτήρα, ένα μυθιστόρημα που ακούει στον αξιοπερίεργο τίτλο «Η ασήμαντη ιστορία του Δημόνικου Παχτατζή». Πρόκειται για ένα πόνημα που διαβάζεται με ενδιαφέρον εξαιτίας της πρωτότυπης θεματικής του και του τρόπου με τον οποίο ο συγγραφέας χειρίζεται την αφήγηση και τους χαρακτήρες του.

Προφανώς ο Δενδρινός ήθελε να γράψει κάτι για την Ελλάδα της κρίσης του 2012 και για το πώς αυτή μας επηρέασε όλους ως ελληνική κοινωνία, αλλά και ξεχωριστά τον καθένα μας ως άτομο. Στο μυθιστόρημα αυτό ο Δενδρινός συναντά συγγραφικά δύο αξιοπερίεργους και αρκετά διαφορετικούς και αντίθετους μεταξύ τους χαρακτήρες. Ο πρώτος είναι ο Μάρκος  Αδάμης, ο οποίος έχει σπουδάσει φιλολογία, αλλά, όπως πολλοί στην Ελλάδα της κρίσης, εργάζεται σε άλλο πόστο, στο Υποθηκοφυλακείο Αθηνών. Ο Μάρκος κατάγεται από μία κωμόπολη της Εύβοιας. Πρόκειται για έναν μοναχικό τύπο, που ζει συντροφιά με τις αράχνες του σπιτιού του, πληγωμένο από την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά μιας παλιάς του σχέσης, της Κατερίνας, η οποία τον εγκατέλειψε ξαφνικά δίχως λόγο και αιτία μετά από είκοσι ολόκληρα χρόνια σχέσης.

Τον Μάρκο θα επισκεφθεί μια μέρα μία αινιγματική φυσιογνωμία, ένας ηλικιωμένος που ακούσει στο αλλόκοτο όνομα Δημόνικος Παχτατζής, με καταγωγή-συμπτωματικά;- από την ίδια κωμόπολη της Εύβοιας. Το αλλοπρόσαλλο όνομα του ηλικιωμένου-ούτε Δομήνικος, ούτε Νικόδημος-μοιάζει να τονίζει ακόμα περισσότερο την ιδιαιτερότητά του. Ο Δημόνικος είναι ένας πλούσιος μεγιστάνας και επιτυχημένος επιχειρηματίας που ζούσε στις ΗΠΑ και, επειδή  δεν έχει οικογένεια, αποφασίζει σε αυτή την ηλικία να συντάξει τη διαθήκη του και να κληροδοτήσει την αμύθητη περιουσία του σε κάποιους συγχωριανούς του, υπό αυστηρούς, όμως, όρους. Αυτή η διαθήκη θα είναι η αφορμή προκειμένου οι δύο άνδρες να συναντηθούν.

Ο συγγραφέας καταφεύγοντας στην τεχνική της αναδρομής, θα μας παρουσιάσει όλη την πορεία του, μυστηριώδους και εξίσου μοναχικού με τον Μάρκο, Δημόνικου από τα παιδικά του χρόνια στο χωριό, μέχρι τη μετανάστευσή του στην Αμερική, την αρχική του προσαρμογή εκεί, τη γνωριμία του με τον εξίσου παράξενο επιχειρηματία Κοσμά Χρυσοβέργη και τη δημιουργία τελικά της αμύθητης περιουσίας του, την οποία αποφασίζει να τη διαθέσει κατά βούληση.

«Η ζωή απαιτεί δράση και όχι λόγια», μας καταθέτει ο Δημόνικος σε κάποια στιγμή της ζωής του. Ποιοι είναι, άραγε οι λόγοι που ο Δημόνικος δεν έφτιαξε τη δική του οικογένεια; Γιατί αποφασίζει να διαθέσει την περιουσία του με τέτοιους περίεργους όρους; Ο ίδιος είναι κακόβουλος, αναίσθητος, μνησίκακος, θυμωμένος για να θέτει τέτοιους όρους ή μήπως απλά περίεργος; Είναι, εν τέλει, ασήμαντη η ιστορία του, όπως μας λέει ο τίτλος του βιβλίου, ή μήπως όχι;

Με σαφείς περιγραφές τόπων, γεγονότων και προσώπων και με πολλές αμφισημίες σχετικά με την ερμηνεία του πολυδιάστατου έργου του, ο Δενδρινός δημιουργεί ένα μυθιστόρημα που διεισδύει στον ψυχισμό του σύγχρονου Έλληνα της κρίσης, μέσα από αφηγήσεις που επικεντρώνονται στην παρουσίαση των γραναζιών της δυσκίνητης ελληνικής γραφειοκρατίας, αλλά και των μνημών από την πληθωρική μετανάστευση των Ελλήνων στις ΗΠΑ τον περασμένο αιώνα. Ποιος είναι, τελικά, αυτός ο σύγχρονος Έλληνας που αναζητά ακόμη τον εαυτό του μέσα από τις στάχτες του περασμένου μεγαλείου της χώρας; Είναι ο χωρικός που μετανάστευσε στη μεγαλούπολη; Ο ηλικιωμένος που μένει ακόμη στο χωριό; Ο νέος που ακόμη αποζητά σκοπό και νόημα στον βίο του; Ο τυπικός δημόσιος υπάλληλος; Ο δημιουργός μιας αμύθητης περιουσίας μετά από πολύ κόπο; Ή μήπως εκείνος που ξέρει καλά να κρύβει τα πεπραγμένα του;