Ιζαμπέλ Αλιέντε, Το όνομά μου είναι Εμίλια ντελ Βάγιε, εκδ. Ψυχογιός

 

 

 

Η αγαπημένη συγγραφέας των βιβλιόφιλων και των ανά τον κόσμο εραστών της λογοτεχνίας, η Λατινοαμερικάνα Ιζαμπέλ Αλιέντε, ξέρει πάντοτε να μας χαρίζει υπέροχες στιγμές με την μοναδική της πένα, δίχως να μας δίνει μάλιστα την αίσθηση ότι επαναλαμβάνεται στα βιβλία της. Κάθε φορά, μάλιστα, καταφέρνει να πληροφορήσει τους Ευρωπαίους αναγνώστες της για ένα θέμα άγνωστο σε αυτούς συνήθως. Έτσι και στο τελευταίο της μυθιστόρημα θα μας ταξιδέψει στη Χιλή των τελών του 19^ου αιώνα και στον φρικτό εμφύλιο πόλεμο που έλαβε χώρα εκεί.

            Η ηρωίδα που δημιουργεί αυτή τη φορά η Αλιέντε είναι μία γυναίκα δυναμική, μια γυναίκα ξεχωριστή και ιδιαίτερη που ήταν πολύ πιο μπροστά από την εποχή της, μια γυναίκα που δούλεψε και πάλεψε πολύ προκειμένου να πραγματοποιήσει όλα της τα όνειρα, αλλά και να αντιμετωπίσει την πατριαρχία και το ανδρικό καταστημένο της εποχής της. Η γυναίκα αυτή, ονόματι Εμίλια ντελ Βάγιε, ήταν Ιρλανδο-χιλιανής καταγωγής και γεννήθηκε στο Σαν Φραντσίσκο το 1866. Την ιστορία της αυτή, την ιστορία της πολυτάραχης ζωής της, μας αφηγείται με το γνωστό φλέγμα της, η Αλιέντε.

Η Εμίλια ήταν κόρη μιας Ιρλανδής μοναχής και ενός Χιλιανού αριστοκράτη. Η μητέρα της Εμίλια, μετά από την… άτυχη στιγμή που είχε με την εγκυμοσύνης της Εμίλια παντρεύτηκε έναν άνθρωπο ο οποίος αποδείχτηκε εξαίρετος πατριός για την Εμίλια. Από μικρή ακόμη έδειξε το ταλέντο της στη γραφή, εκδίδοντας αισθηματικά άρλεκιν στην τρυφερή ηλικία των δεκαέξι ετών. Παρά το αυστηρά ανδροκρατούμενο περιβάλλον της εποχής της σε ό,τι αφορά τον τομέα της δημοσιογραφίας, η Εμίλια, χάρη στο δυναμικό ταμπεραμέντο της βρίσκει δουλειά ως συντάκτης στην εφημερίδα Francisco Examiner και αναλαμβάνει τα πολιτικής και αστυνομικής φύσεως άρθρα, παρά το φύλο της, μαζί με τον συνεργάτη της, τον Έρικ Γουίλαν. Μαζί του θα ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη και αργότερα στη Χιλή, προκειμένου να καλύψει τον άγριο εμφύλιο πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά και να αναζητήσει τις ρίζες της από την πλευρά του πατέρα της.

Το 1886 στη Χιλή, ο πρωθυπουργός Χοσέ Μανουέλ Μπαλμασέδα επιχειρεί να κάνει μεταρρυθμίσεις, συναντώντας σφοδρή αντίδραση από το κατεστημένο με αποτέλεσμα να ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος. Ο πόλεμος αυτός έληξε με την ήττα του Μπαλμασέδα, στοίχισε τη ζωή σε πάμπολλους Χιλιανούς και έληξε τελικά το 1891. Η Εμίλια θα βρεθεί στη φυλακή, αφού βρέθηκε στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Θα ζήσει από κοντά τη μάχη στην Πλεσίγια και την ιστορική ήττα του Μπαλμασέδα στο Κονκόν. Μα, πάνω από όλα, θα συναντήσει τον πατέρα της, θα ερωτευτεί τον Γουίλαν, και θα επιχειρήσει ένα «ταξίδι αυτογνωσίας» στην Παταγονία, όπου μαζί με τους ιθαγενείς θα προσπαθήσει να ανακαλύψει τον πραγματικό της εαυτό που δεν είναι άλλος από εκείνον του συγγραφέα!

Σε αυτό το ταξίδι αυτογνωσίας της και στην λεπτομερή αφήγηση της ζωής της, οδηγός μας θα είναι η μαγευτική πένα της Αλιέντε, με τη μοναδική της ικανότητα να περιγράφει αριστοτεχνικά, τόσο τους ήρωές της, όσο και τους πολύχρωμους τόπους στους οποίους κινούνται αυτοί.  Συν τοις άλλοις, θα απολαύσουμε το ταξίδι στην Αμερική και τη Λατινική Αμερική των τελών του 19^ου αιώνα και θα μάθουμε πολλά για την ιστορία της.

Anna Solyom, Ο σκύλος που ακολουθούσε τ' άστρα, εκδ. Μίνωας

 

 

            Δύσκολα θα βρει κάποιος να διαβάσει πιο συγκινητικό και τρυφερό βιβλίο σχετικά με τη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα, από ότι το παρόν μυθιστόρημα της συγγραφέως από τη Βουδαπέστη, Άννας Σόλιομ με τίτλο «Ο σκύλος που ακολουθούσε τ’ άστρα». Όπως καταλαβαίνει κανείς αμέσως και από τον τίτλο του, πρωταγωνιστής στο βιβλίο είναι ένα γκόλντεν ριτρίβεν με χρυσαφί τρίχωμα και η ιδιοκτήτριά του η Ίνγκριντ, κάτοικοι του Κολοράντο των Ηνωμένων Πολιτειών.

            Η Ίνγκριντ είναι μία μοναχική ηλικιωμένη γυναίκα 72 ετών η οποία περνάει κατάθλιψη μετά από τον θάνατο του άντρα της. Ο Ρόσι, ο σκύλος τον οποίο πήρε μετά από τον θάνατο του συζύγου της, τη βοηθά να ξεπεράσει κάπως τη  μοναξιά της. Μαζί θα επισκεφθούν ένα καλοκαίρι τον αδελφό της Ίνγκριντ στη Βιρτζίνια και εκεί θα γίνει το κακό: φοβισμένος από τα πυροτεχνήματα, ο Ρόσι το σκάει ένα βράδυ από το σπίτι όπου βρισκόταν μόνος του και λόγω διαφόρων ατυχιών, καταλήγει αρκετά μακριά από το σπίτι. Η Ίνγκριντ αδυνατεί να τον ξαναβρεί και αποφασίζει τελικά να επιστρέψει στο Κολοράντο.

            Ο Ρόσι, όμως, δεν παραιτείται και θα κάνει τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να επιστρέψει στο σπίτι του και στην Ίνγκριντ, όσο απίστευτο κι αν μας φαίνεται αυτό… Στον δρόμο του θα συναντήσει πολλούς ανθρώπους, αλλά και ζώα, τα οποία θα βοηθήσει ανιδιοτελώς προτού αποφασίσει να συνεχίσει το ταξίδι του.

Την Τζένη, μία κτηνίατρο που ήθελε να αυτοκτονήσει και του δίνει το όνομα Ρόμπιν. Τον Τομπίας σε μια κατασκήνωση που του δίνει το όνομα Τζέρι. Την Έρικα που θρηνεί την απώλεια του παιδιού της και θα τη βοηθήσει να επανενωθεί με έναν φίλο της από το πανεπιστήμιο και η οποία τον ονομάζει Κύριο. Μία οικογένεια με ένα μικρό κορίτσι που θα τον ονομάσει Μέρλι, αφού θα σώσει με «μαγικό»  τρόπο κάποια μικρά γατάκια. Τον Εμίλιο και τον Ρομπ, μαζί με τον σκύλο τους τον Σπότι που θέλει συντροφιά, που θα τον ονομάσει Μπένι. Και, τέλος, τον Έζρα, τον οποίο θα βοηθήσει να απεξαρτητοποιηθεί από το αλκοόλ και θα του δώσει το όνομα Άγγελος.

Όλους αυτούς θα τους βοηθήσει ο Ρόσι με τον τρόπο του, με την ιδιότητά του να είναι απλά εκεί όταν τον χρειάζονται και να ζητάει βοήθεια όταν χρειαστεί. Αλλά και όλοι αυτοί που συναντά θα τον βοηθήσουν, αφού θα του προσφέρουν το απαραίτητο φαγητό, προτού αυτός φύγει για να συνεχίσει την πορεία του προς την Ίνγκριντ με μοναδικό οδηγό το ένστικτό του. Ο Ρόσι ξέρει, όμως, πότε ακριβώς μπορεί να αφήσει αυτούς που τον βοηθούν. Πρώτα βάζει τη δική τους ζωή σε τάξη, τους μαθαίνει κάτι και μετά αναχωρεί.

Παράλληλα με το ταξίδι αυτό που ξεδιπλώνεται μπροστά μας κεφάλαιο, κεφάλαιο, ο αναγνώστης παρακολουθεί και τις προσπάθειες που καταβάλει η Ίνγκριντ να συνεχίσει τη ζωή της δίχως τον αγαπημένο της σκύλο. Φαίνεται δε πως η απώλεια του Ρόσι τη βοηθά να έρθει εγγύτερα με άλλους ανθρώπους με τους οποίους είχε προηγουμένως αποξενωθεί. Αν και απών, ο Ρόσι θα κατορθώσει να της εμφυσήσει μία νέα θέληση για ζωή.

Η συγγραφέας δεν παραλείπει να συγκεντρώσει και όλα τα ηθικά διδάγματα που αποπνέουν από αυτή την ιστορία, προσφέροντας και σε μας έναν πολύτιμο οδηγό ζωής. Πάνω απ’ όλα, όμως, αυτό που διδασκόμαστε από τον Ρόσι είναι η γνώση ότι όταν υπάρχει αποφασιστικότητα και προσήλωση στον στόχο μας δεν αποτυγχάνουμε ποτέ…

Dan Jones, Οι Ναΐτες, εκδ. Utopia

 

                        Το τάγμα των Ναΐτών ιπποτών είναι αυτό που έχει περιβληθεί περισσότερο από όλα τα άλλα τάγματα με την αχλή του μύθου, αυτό που έχει επηρεάσει τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και την τέχνη,  γενικότερα, πολύ περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο τάγμα στην Ιστορία.

«Ο θρύλος των Ναΐτών θα ζει για αρκετό καιρό ακόμη, εμπνέοντας, διασκεδάζοντας και ιντριγκάροντας τις γενιές που θα έρθουν. Αυτή, ίσως, είναι και η πραγματική τους κληρονομιά». Έτσι μας λέει ο Dan Jones, ιστορικός, ραδιοτηλεοπτικό παραγωγός και βραβευμένος δημοσιογράφος στο τέλος του νέου του βιβλίου με τίτλο «Οι Ναΐτες» και υπότιτλο «Η άνοδος και η πτώση των Ιερών Πολεμιστών του Θεού».

Ο θρύλος του Αγίου Δισκοπότηρου, το κρυμμένο Γκράαλ, ο χαμένος θησαυρός, οι φήμες για αίρεση και ειδωλολατρία, η απαράμιλλη γενναιότητά τους στο πεδίο της μάχης, ο αμύθητος πλούτος τους, η απληστία τους και η τραπεζιτική τους δραστηριότητα, το τραγικό τους τέλος και η διάλυσή του από τον βασιλέα της Γαλλίας Φίλιππο τον Ωραίο το 1314, όλα τα παραπάνω συνετέλεσαν σαφέστατα στη δημιουργία του μύθου που τους περιβάλει, σε σχέση, τουλάχιστον, με τα άλλα ιπποτικά τάγματα που ιδρύθηκαν στους Αγίους Τόπους, δηλαδή τους Ιωαννίτες και τους Τεύτονες.

Ο Dan Jones αφηγείται στο βιβλίο αυτό την ιστορία του τάγματος με τρόπο μυθιστορηματικό, βασισμένος όμως στις πηγές της εποχής, όπως στον Γουλιέλμο της Τύρου και στον αποκαλούμενο «Ναΐτη της Τύρου». Συγχρόνως, ο συγγραφέας καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να καταλήξει σχετικά με το ποιο ακριβώς ήταν, εν τέλει, αυτοί οι τρομεροί πολεμιστές του Θεού που το τάγμα τους διαλύθηκε τόσο άδοξα και με δόλο από τον φιλάργυρο και κακοήθη βασιλέα της Γαλλίας, Φίλιππο τον Ωραίο, που ορέχτηκε τον πλούτο τους.

Ήταν αιρετικοί; Φιλήδονοι; Άπληστοι; Γενναίοι; Απερίσκεπτοι; Σοδομιστές; Φανατικοί χριστιανοί; Αγνοί; Φτωχοί; Αμύθητα πλούσιοι; Φιλάργυροι; Ικανοί; Απλά άτυχοι; Όλοι οι εν λόγω χαρακτηρισμοί τους έχουν αποδοθεί κατά καιρούς, και δικαίως, θα λέγαμε, γιατί οι Ναΐτες δεν ήταν μόνο ένα, αλλά πολλά πράγματα μαζί-μεταξύ των οποίων και όλα τα παραπάνω.

            Ο Dan Jones, παρακινούμενος από την αγνή του αγάπη για τους ιππότες, στην εισαγωγή του βιβλίου του παρουσιάζει συνοπτικά το πόνημά του και μας εξηγεί γιατί έγραψε το συγκεκριμένο βιβλίο. Εν συνεχεία, χωρίζει το βιβλίο του σε τέσσερις μεγάλες ενότητες με υποκεφάλαια.

Στην πρώτη ενότητα, η οποία τιτλοφορείται ως «Προσκυνητές», ασχολείται με τις απαρχές της δημιουργίας του τάγματος, τον ακριβή λόγο για τον οποίο ιδρύθηκε, το καταστατικό του από τον Άγιο Βερνάρδο του Κλερβώ και τις ευνοϊκές παπικές βούλες που απέσπασε στα πρώτα βήματα της ζωής του , αυτές οι οποίες του έδωσαν και τα προνόμια που κατείχε και το οδήγησαν στην άνοδο.

Στη δεύτερη ενότητα με τίτλο «Στρατιώτες» ο συγγραφέας παρουσιάζει το στρατιωτικό, κυρίως, έργο των Ναΐτών μέσα από την αφήγηση για τις μάχες που έδωσαν στους Αγίους Τόπους, τις τυχερές και τις άτυχες στιγμές τους, τις στιγμές της απαράμιλλης γενναιότητας, αλλά και της απερισκεψίας τους, πολλές φορές, στη μάχη.

Η τρίτη ενότητα με τίτλο «Τραπεζίτες» επικεντρώνεται στην άμυνα των σταυροφορικών κρατών μετά το 1187 και το τέλος της πρώτης χριστιανικής κατοχής της Αγίας Πόλης, της Ιερσουσαλήμ, και στις εμπορικές και χρηματοοικονομικές τους δραστηριότητες, εκείνες δηλαδή που τους χάρισαν τη μεγάλη φήμη του και του έδωσαν πλούτο και δύναμη. Και κάπως έτσι ήταν που πολλοί άρχισαν να φθονούν τους ιερούς στρατιώτες του Θεού…

Η τελευταία ενότητα που τιτλοφορείται «Αιρετικοί» εξετάζει την πορεία τους μετά από την πτώση του τελευταίου στρατιωτικού προπυργίου το 1291, την άλωση, δηλαδή, της πόλης της Άκρας και τη συνακόλουθη αμηχανία τους σχετικά με τη μελλοντική τους πορεία ως τάγμα από εκεί και έπειτα. Παρουσιάζεται, επίσης, η δράση του τελευταίου Μεγάλου Μάγιστρου, του Ζακ ντε Μολέ, οι ιδέες για συνένωση των σταυροφορικών ταγμάτων που ακούγονταν τότε στη Δύση και, τέλος, η πλεκτάνη που στήθηκε πολύ προσεκτικά από τον Φίλιππο τον Ωραίο και τον Πάπα Κλήμη τον Πέμπτο, ο οποίος ήταν υποχείριο του Γάλλου βασιλέα, και η οποία κατέληξε τελικά στην διάλυση του τάγματος, στη φυλάκιση και στο κάψιμο στην πυρά πολλών από τα  μέλη του, που στιγματίστηκαν ανεπανόρθωτα ως αιρετικοί.

Στον επίλογο, ο συγγραφέας μιλάει για την κληρονομιά που μας άφησαν οι άτυχοι, τελικά, Ναΐτες και καταρρίπτει τους μύθους σχετικά με το Άγιο Δισκοπότηρο και τους υποτιθέμενους θησαυρούς που είχαν οι Ναΐτες. Η έκδοση-στην έξοχη και εύρυθμη ελληνική μετάφραση του Μάριου Κουτσούκου συνοδεύεται από κατατοπιστικούς χάρτες και παραρτήματα με τους κεντρικούς χαρακτήρες του βιβλίου, του Πάπες από το 1099 μέχρι και το 1334, τους βασιλείς και τις βασίλισσες της Ιερουσαλήμ και τους Μεγάλους Μαγίστρους του Ναού, αλλά και από έγχρωμες εικόνες, βιβλιογραφία και σημειώσεις.

Εν κατακλείδι πρόκειται για ένα έργο που απευθύνεται στο ευρύ κοινό, και όχι μόνο σε ιστορικούς, καθότι εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο και πραγματικά αξίζει να το διαβάσουμε για να ταξιδέψουμε στις ταραγμένες αυτές μεσαιωνικές εποχές, τότε που η βία ήταν καθημερινό φαινόμενο για την πλειονότητα των ανθρώπων.

Συλλογικό, Στις συγχορδίες του χρόνου, εκδ. Αρτέον

 

 

Ο Χρόνος, ηγέτης και πανδαμάτωρ, είναι εκείνος που, όσο κι αν δεν μας αρέσει, κάνει κουμάντο στις ζωές μας και μοιράζει χαρές και λύπες δίχως διακρίσεις. Πώς θα ήταν άραγε η ζωή μας αν δεν υπήρχε η έννοια του Χρόνου, αν είχαμε στη διάθεσή μας όσον χρόνο επιθυμούσαμε κι αν δεν γνωρίζαμε πως είμαστε όλοι μας προσωρινοί και εφήμεροι σε αυτόν τον πλανήτη;

«Στις συγχορδίες του χρόνου», επομένως,  είναι η ονομασία της συλλογής δεκαεπτά διηγημάτων δεκαεπτά καταξιωμένων συγγραφέων, οι οποίοι στοχάζονται και δημιουργούν πάνω σε καλλιτεχνικά έργα του αναγνωρισμένου Θρακιώτη ζωγράφου  Γιάννη Μητράκα, παιδί προσφύγων της Ανατολικής Ρωμυλίας, με καταγωγή από τον Προβατώνα του Έβρου. Με αφορμή έναν πίνακα του ζωγράφου, δηλαδή, οι δεκαεπτά συγγραφείς γράφουν από ένα σύντομο διήγημα και όλα αυτά μαζί συναποτελούν το παρόν πόνημα για το οποίο γίνεται εδώ λόγος.

Ο χρόνος είναι το βασικό και το επαναλαμβανόμενο μοτίβο στα διηγήματα αυτά, αλλά και η θρακική γη με τη μυθολογία της, τον Ορφέα και την Ευρυδίκη, αλλά και τη μουσική, τους ασκαυλιστές. Ο Ορφέας, η μουσική και ο πανδαμάτωρ χρόνος αποτελούν, επομένως, μαζί με τους ζωγραφικούς πίνακες την πρώτη ύλη που θα δώσει φτερά στη φαντασία των συγγραφέων προκειμένου να δημιουργήσουν φανταστικές ιστορίες και λόγια εμπνευσμένα μέσα από το χρώμα, τις μορφές, το φως και τα μοτίβα των πινάκων του Μητράκα.  Βασικό θέμα των έργων ο Χρόνος, οι Μήνες, οι Εβδομάδες, οι Εποχές, με πολλές μουσικές και μυθολογικές προεκτάσεις.

Ο λόγος των συγγραφέων είναι ενίοτε συναισθηματικός λυρικός, αγγίζοντας πολλές φορές τα όρια της ποίησης. Άλλες φορές γίνεται πιο πεζός, ανάλογα με τον χαρακτήρα του καθενός από τα διηγήματα. Η θεματική στα περισσότερα από αυτά είναι σύγχρονη, μας παραδίδουν δηλαδή εικόνες του σήμερα, κάποια, όμως, από τα διηγήματα εμπνέονται απευθείας από τον γνωστό μύθο του Ορφέα με την Ευρυδίκη και κάποια προσιδιάζουν σε παραμύθι. Η υπόθεση σε κάποια από αυτά ανήκει εντελώς στη σφαίρα της φαντασίας, ενώ σε άλλα εκτυλίσσεται στη θρακική ύπαιθρο και σε κάποια άλλα σε κάποια μακρινή πόλη ή μέρος, όπου μόνο τα ονόματα και τα μουσικά όργανα υποδηλώνουν τη σύνδεση με τη μυστηριακή γη του Ορφέα.

Ποιος θα είναι, άραγε, ο επόμενος σαλιγκαροταξιδευτής που θα μας ταξιδεύει με τις μαγικές μελωδίες του;  Τι θα έλεγε η Ευρυδίκη στον Ορφέα της; Ποιες είναι οι συμβουλές του παππού μουσικού Ορφέα προς τους νέους; Σε αυτά τα ερωτήματα απαντούν τα τρία πρώτα από τα διηγήματα του βιβλίου και ο  πολύχρωμος θεματικός καμβάς συνεχίζεται…

Ένας ασκαυλιστής βρίσκεται από το μετρό της Αθήνας στις Καστανιές του Έβρου, απ’ όπου έλκει την καταγωγή του. Ένας νέος μουσικός, μεγαλωμένος σε ένα σπίτι γεμάτο μουσική, αποφασίζει να πραγματοποιήσει τα όνειρά του με αφορμή έναν μουσικό πίνακα. Ένας ερωτευμένος ασκαυλιστής παίζει για την αγάπη του. Ένας καθηγητής μέσης εκπαίδευσης κλείνει τα πενήντα του χρόνια και βλέπει ένα συμβολικό όνειρο.  Μια χαρισματική και πολύ ιδιαίτερη κοπέλα αναρωτιέται αν μπορεί κανείς να νικήσει τον χρόνο και προσπαθεί να ζήσει με την ιδιαιτερότητά της. Ένας συγγραφέας αποζητά την έμπνευση και τη βρίσκει με τη βοήθεια των μέρων της εβδομάδας. Μία παράσταση στην Επίδαυρο που μένει αξέχαστη, όπως και ένας αγαπημένος πίνακας με πορτοκάλια. Ένας χωρισμός, ο οποίος εν τέλει δεν αποδεικνύεται αμετάκλητος. Μια γυναίκα που ζει μια δύσκολη ζωή στην ύπαιθρο και πενθεί τον αδικοχαμένο αδελφό της. Μια εικοσιεννιάχρονη νέα με λευχαιμία αναζητά απεγνωσμένα τον δότη που θα της χαρίσει τη ζωή. Το άγγιγμα του χρόνου μεταμορφώνει τους παλιούς συμμαθητές, οι οποίοι αποφασίζουν να ξανανταμώσουν σε reunion. Ένας υιοθετημένος δεκαεπτάχρονος ψάχνει τις ρίζες του στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Κρήτη. Ένας σεβάσμιος γέροντας συζητά με έναν νεώτερο για τον Χρόνο και τον Θεό. Και τέλος, ένας Έλληνας ακτινολόγος βρίσκεται σε μια φυλακή στη Μέση Ανατολή και προσπαθεί να διαφύγει.

Λόγος και εικόνα, τέχνη και Λογοτεχνία, χρώματα και λέξεις, Άνθρωπος και Φύση σε αγαστή συνεργασία στο πολύ ιδιαίτερο πόνημα που στέλνει διαχρονικά μηνύματα και μετουσιώνει σε κάτι νέο την παράδοση του τόπου μας.