Sarah Knott, Μητέρες, μία αντισυμβατική ιστορία, εκδ. Μεταίχμιο, 20219, σελ.395

https://www.metaixmio.gr/el/products/%CE%BC%CE%B7%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%82-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BC%CE%B7%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82?gclid=Cj0KCQiA3Y-ABhCnARIsAKYDH7uv3LdKKPU1_R3C0dHllZlu3fskuxakbjKJKrgcwljJly7_JLgPftEaAlf6EALw_wcB 

Το παρόν πόνημα της ιστορικού και μητέρας Sarah Knott "Μητέρες, μια αντισυμβατική ιστορία", εντάσσεται στην ιστοριογραφική σχολή των Annales, στο πλαίσιο συγγραφής, δηλαδή, της κοινωνικής ιστορίας και της ιστορίας της καθημερινότητας. 

Η ιστορία, λοιπόν, αυτή, αποκαλείται αντισυμβατική, εφόσον δεν ασχολείται με πολιτικοστρατιωτικά γεγονότα, όπως συμβαίνει συνήθως στις ιστορικές αφηγήσεις, αλλά αντιθέτως, περιέχει πολλές μικρές αποσπασματικές ιστορίες της καθημερινότητας από τον 17ο ως τον 20ο αιώνα για πολλά μέρη του κόσμου, με επίκεντρο ένα πρόσωπο κομβικό πρόσωπο για όλες τις κοινωνίες, τη μητέρα.

Η συγγραφέας, αξιοποιεί η ίδια την εμπειρία της ως νέα μητέρα και μας τη μεταφέρει στο βιβλίο, παράλληλα με τα πορίσματα των, αποσπασματικών, όπως μας λέει, ερευνών της, σχετικά με τη φύση της μητρότητας από τον 17ο αιώνα ανά τον κόσμο και μετά.

Πρόκειται για μία έρευνα δύσκολη και ελλιπή, αφού τα αρχεία που αφορούν τις μητέρες είναι κατά κανόνα αποσπασματικά, οπότε η ιστορικός πρέπει να ανασυνθέσει μόνη της πολλά κομμάτια που λείπουν από το παζλ. Η συγγραφέας όμως τα συγκεντρώνει με αξιοπρόσεκτη επιμονή και τα ενσωματώνει ομαλά στον κορμό της ρέουσας αφήγησής της που κυλάει τόσο φυσικά σαν το γάλα στο στήθος μιας πρωτόγεννης μητέρας.

Η δομή του βιβλίου ακολουθεί την πορεία της δημιουργίας της νέας ζωής, από τη σύλληψη ως τον απογαλακτισμό. Τι πίστευαν κατά τις παλαιότερες εποχές για την υπέρτατη στιγμή της δημιουργίας μίας νέας ζωής μέσα στο σώμα της νέας μητέρας; Πώς καταλάβαινε μία γυναίκα ότι περίμενε παιδί κατά τις παλαιότερες εποχές; Η συγγραφέας χρησιμοποιεί κατά κανόνα παραδείγματα από τις ΗΠΑ και την Αγγλία του 17ου αιώνα και εξής, παραθέτει, όμως, επίσης και τις προφορικές εμπειρίες από κάποιες φυλές Ινδιάνων και ιθαγενών. 

Οι εμπειρίες που αποκομίζει στη σημερινή εποχή η συγγραφέας ως εγκυμονούσα αντιπαραβάλλονται με τις εμπειρίες των γυναικών στις παλαιότερες εποχές. Ακολουθεί η παράθεση της εμπειρίας από τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης και ο τοκετός. Στη συνέχεια το σαράντισμα, οι δοξασίες που συνόδευαν τις γυναίκες που μόλις είχαν γεννήσει, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο άλλαζε ριζικά η ζωή της νέας μητέρας με το μωρό και τον θηλασμό. Για τον θηλασμό, τις δυσκολίες του, καθώς και την αϋπνία με την οποία έρχονταν αντιμέτωπες οι νέες μητέρες, έχουν σωθεί θραύσματα από γράμματα νέων μητέρων που έμειναν στη μέση διότι αυτές δεν πρόλαβαν να τα ολοκληρώσουν, προφανώς επειδή έκλαιγε το μωρό και τις διέκοψε! Αυτά τα αποσπάσματα γραμμάτων η συγγραφέας τα παραθέτει αυτούσια πολλές φορές κατά την πορεία της αφήγησης. Ο θηλασμός, επιπροσθέτως, ήταν και ένα φαινόμενο το οποίο γνώρισε ακμή και παρακμή σε διάφορες εποχές ανάλογα με το κατά πόσον ήταν ή όχι αυτός στη μόδα της κοινωνίας στην οποία ανήκε η νέα μητέρα.

Εκτός όμως από την εξερεύνηση του συναισθηματικού κόσμου των νέων μητέρων και την οπτική που είχε η κοινωνία σε αυτές, η συγγραφέας εξερευνά και τα πρακτικά ζητήματα που συνδέονταν- και συνδέονται ακόμη βέβαια- με τη μητρότητα. Πόσο συμμετείχε ο πατέρας, οι γιαγιάδες ή άλλα πρόσωπα στη φροντίδα του μωρού; Πώς γινόταν το πλύσιμο των ρούχων και των υφασμάτινων πάμπερ του μωρού; Ποιες κοινωνίες και πότε είχαν τις γκουβερνάντες ως απαραίτητο "αξεσουάρ" στην ανατροφή του μωρού; Πώς τα έβγαζαν πέρα οι νέες μητέρες μετά την επιστροφή τους στην εργασία; Ποια αντικείμενα που είχαν παλαιότερα για τα μωρά υπάρχουν ακόμη και σήμερα παραλλαγμένα; Και, τέλος, τι γινόταν με τον ερχομό του δεύτερου παιδιού στην οικογένεια και πώς ακριβώς άλλαζε αυτό τις νέες ισορροπίες της οικογένειας;

Όταν η S.K. φτάνει στο τέλος του βιβλίου της, τα δικά της μωρά έχουν πλέον ξεπεταχτεί και η δική της έρευνα έχει πια ολοκληρωθεί. Η ίδια μας λέει ότι αισθάνεται διαφορετικά τώρα που έχει ερευνήσει διεξοδικά το παρελθόν τόσων πολλών διαφορετικών μητέρων που πέρασαν από τη γη μας. Είναι πιο πλούσια σε εμπειρίες και είναι σε θέση να καταλάβει καλύτερα κάποια πράγματα τα οποία αφορούν τη μητρότητα. Αυτό ακριβώς θα αποκομίσει και ο αναγνώστης, και ειδικά οι μητέρες, μετά την ανάγνωση του εν λόγω πονήματος. Μία πληρότητα και μία αίσθηση ευχαρίστησης και θαλπωρής, η οποία συνδέεται μόνο με την ζεστή και πλατιά αγκαλιά μιας νέας μητέρας που χωρά όχι μόνο το δικό της, μα όλα τα μωρά του κόσμου.