Τρίτη 24 Αυγούστου 2021

Γιάννης Δ. Μπάρτζης, Κρινολίνο και γιαταγάνι, εκδ. Καστανιώτη, 2021, σελ.449


 https://www.kastaniotis.com/krinolino-kai-giatagani-978-960-03-6869-7-c.html

 "Με νευρικότητα συνεπαρμένου από ταραχή ψυχής, ετοίμασα τα πράγματα που θα έπαιρνα μαζί μου. Πέρα απ' τα βασικά απαραίτητα, διάλεξα ρούχα και στολίδια που θα έκαναν την παρουσία μου ξεχωριστή. Η γυναικεία ματαιοδοξία με κυρίευσε ή μήπως η ανασφάλεια; Δεν ήξερα πως ζει και με ποιες αγαπιέται στην πατρίδα του ο ήρωάς μου. Δεν πήγαινα μονάχα να βιώσω εκεί την για αιώνες ξεχασμένη Ελλάδα των Ολύμπιων θεών, να αναγεννηθώ εσωτερικά από την αύρα των αρχαίων φιλοσόφων, να αισθανθώ την αρμονία του τοπίου που ενέπνευσε τους ποιητές. Δεν θα τριγύρναγα όλη μέρα στα μαρμάρινα ερείπια... Η προσδοκία που μου έδινε φτερά και μ' έκανε να αψηφώ τις δυσκολίες και τον κίνδυνο ήταν η στιβαρή του αγκαλιά, το σφρίγος του ανατολίτικου κορμιού του και το ρίγος που η δική μου σάρκα λαχταρούσε. Διπλό το πάθος που κεντούσε της καρδιάς τα βάθη: ο έρωτας της Ελλάδας κι ο έρωτας ο Έλληνας!"

Με αυτά τα λόγια μας εξομολογείται μία δούκισσα της αγγλικής αριστοκρατίας τα πάθη και τους έρωτές της, έναν για την Ελλάδα ως κοιτίδας του πολιτισμού και έναν για τον γεροδεμένο Έλληνα αγωνιστή της Ελληνικής Επανάστασης, τον Λάμπρο. Εκείνη είναι το κρινολίνο, το οποίο αντιπροσωπεύει τις γυναίκες και τον κόσμο των Φιλελλήνων και των διπλωματικών παρασκηνίων του Αγώνα και εκείνος το γιαταγάνι, το οποίο εκπροσωπεί τον κόσμο των ανδρών και των πολεμιστών που θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό.

Κρινολίνο και γιαταγάνι λοιπόν, είναι το αντιθετικό αυτό ζεύγος των ουσιαστικών, το οποίο συνθέτει τον τίτλο του νέου ιστορικού μυθιστορήματος του συγγραφέα και εκπαιδευτικού Γιάννη Μπάρτζη. 

Πρόκειται για ένα βιβλίο που έχει ως βασικό ιστορικό άξονα την Ελληνική Επανάσταση, κυρίως όπως την είδαν οι ξένοι, Φιλέλληνες και μη, και ως λογοτεχνικό τον ανεδαφικό έρωτα μιας πλούσιας Αγγλίδας, χήρας και δούκισσας, για έναν γενναίο αγωνιστή, τον Λάμπρο.

Η αρχή του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται στην Αγγλία και ο αναγνώστης παρακολουθεί το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης και το αναπτυσσόμενο κίνημα του Φιλελληνισμού. Φυσικά δεν ήταν όλοι οι Ευρωπαίοι υπέρ του ελληνικού αγώνα. Αυτό ακριβώς το κλίμα της αρχικής δυσπιστίας των Ευρωπαίων κατά των Ελλήνων, το οποίο οφείλεται στην αυστηρή πολιτική που διατηρούσε ο Μέττερνιχ κατά των επαναστάσεων γενικά, το αποδίδει γλαφυρότατα ο Μπάρτζης στο βιβλίο του. 

Η μεταστροφή της αγγλικής πολιτικής πρώτα, και κατόπιν της γαλλικής, σημειώθηκε μετά από την άνοδο του Γεωργίου Κάνινγκ  στο αξίωμα του Υπουργού των Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, επειδή ο διορατικός αυτός πολιτικός διέκρινε τα οφέλη που θα είχε η εμπλοκή της χώρας του για τους ίδιους τους Βρετανούς στο αποκαλούμενο Ανατολικό Ζήτημα.

 Κατά τη διάρκεια της σύναψης του πρώτου αγγλικού δανείου, όταν η ελληνική επιτροπή θα επισκεφθεί το Λονδίνο γι' αυτό τον σκοπό, θα γνωρίσει η δούκισσα τον Λάμπρο. Η σχέση τους, φυσικά, δεν συνεπάγεται καμία αυτονόητη συνέχεια, ωστόσο ο συγγραφέας επιλέγει να δώσει ένα απρόσμενο φινάλε στη σχέση τους μετά από την κάθοδο της δούκισσας στη χώρα μας μετά την απελευθέρωση, κατά τη διάρκεια της ηγεσίας του Καποδίστρια.

Ο Μπάρτζης θα ελιχθεί λογοτεχνικά το ίδιο επιδέξια με τα φιλελληνικά κομιτάτα που έβγαιναν προς άγραν χρημάτων, για να μας αφηγηθεί την ιστορία του Φιλελληνισμού στην Αγγλία και το χρονικό της μεταστροφής του κλίματος ιδιαίτερα μετά από την καταστροφή της Χίου και μετά. Ο αναγνώστης θα διαβάσει για τη δράση διάσημων Φιλελλήνων, όπως του Χάου, του Μπάυρον και του Κάνινγκ, όπως και λιγότερο γνωστών, όπως του Ουάσινγκτον και του ζεύγους Λήβεν.

Δεν θα διστάσει, παράλληλα, να εκθέσει την πικρή αλήθεια για τα γεγονότα που αφορούν την Ελληνική Επανάσταση: τις αποτρόπαιες εμφύλιες έριδες, την απληστία των τραπεζών και τα συμφέροντα των χωρών που θυσιάζουν ολόκληρους λαούς στο όνομα της δικής τους ευημερίας.

Πέρα από τις περιγραφές για κάποια σημαίνοντα γεγονότα του Αγώνα, ο Μπάρτζης προσφέρει στον αναγνώστη μία καταπληκτική εικόνα της ερειπωμένης μετά από την Επανάσταση Αθήνας, αλλά και της πολιτικής του Καποδίστρια. Η δούκισσα ηρωίδα του θα συναντήσει όλες τις μεγάλες προσωπικότητες της εποχής από κοντά και θα συνομιλήσει μαζί τους, τον Κάνινγκ, τον λόρδο Μπάυρον, τον Καποδίστρια, ακόμη και τον Κολοκοτρώνη.

Το δυνατό σημείο του βιβλίου είναι, αναμφίβολα, η πληθώρα των ιστορικών πληροφοριών που περιέχει, δοσμένες όμως με τρόπο ανάλαφρο στον αναγνώστη και η πρωτοτυπία με την οποία ο Μπάρτζης προσεγγίζει ένα τόσο πολυσυζητημένο τη φετινή χρονιά θέμα, ρίχνοντας το βάρος στην οπτική των Ευρωπαίων στην Ελληνική Επανάσταση και όχι στα γεγονότα αυτά καθεαυτά. Καλογραμμένο, με άφθονους διαλόγους, το Κρινολίνο και γιαταγάνι αποτελεί ένα από τα καλύτερα ιστορικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν φέτος για την επέτειο της Παλιγγενεσίας μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Beth o’ Leary, Η ανταλλαγή, εκδ. Μεταίχμιο

  Αναντίρρητα, δεν είναι όλα τα feelgood μυθιστορήματα ωραία, ούτε και καλογραμμένα. "Η ανταλλαγή" όμως διαθέτει αυτά τα χαρακτηρι...