Τρίτη 14 Σεπτεμβρίου 2021

Mahi Binebine, Ο τρελός του βασιλιά, εκδ. Άγρα, 2021, σελ.153, μεταφ: Ελ. Καββαδία


 

Μονόλογος έκφρασης σκέψεων, συναισθημάτων και πεπραγμένων, ημερολόγιο ζωής, de profundis εξομολόγηση ή γεροντικό παραλήρημα ενός ηλικιωμένου; Όλα αυτά θα μπορούσε να είναι συγχρόνως το νέο βιβλίο του γνωστού Μαροκινού συγγραφέα Μάχι Μπινμπίν με τίτλο Ο τρελός του βασιλιά.

"Στη διάρκεια όλων των χρόνων που πέρασα πλάι στον Σίντι, έμαθα τίποτα πια να μη με ξαφνιάζει για το μέγεθος του ανθρώπινου εξευτελισμού και την ένταση της ανθρώπινης αναξιοπρέπειας".

"Και βέβαια κανένας δεν αγνοεί πως ο χρόνος των καλλιτεχνών βρίσκεται στην αδιαίρετη όψη που ανήκει σε όλον τον κόσμο. Ο δικός μου ήταν στην αποκλειστική ιδιοκτησία του μονάρχη".

"Μπαίνεις στο παλάτι σαν να εισχωρείς σε μία σέκτα: Η ένταξη είναι ολοκληρωτική, μη αναστρέψιμη. Αν γίνεις μέλος, δεν υπάρχει τρόπος επιστροφής. Αν θελήσεις να φύγεις, θα φύγεις γονατιστός ή μάλλον με τα πόδια μπροστά. Είναι μια συμφωνία που έχεις υπογράψει με τον διάολο".

Με τέτοιου είδους "αφορισμούς" διάσπαρτους μέσα στο κείμενο  ενσωματώνει τα παράπονα χρόνων στην αφήγησή του ο τρελός του βασιλιά, ο Μοχάμεντ μπεν Μοχάμεντ, που μας αφηγείται την ιστορία του σε αυτό το μυθιστόρημα μινιατούρα που μοιάζει με παραμύθι σαν εκείνα της Χαλιμάς. Ο γελωτοποιός της αυλής ενός κραταιού μονάρχη σε απροσδιόριστο τόπο και χρόνο-προφανώς στη σύγχρονη εποχή σε κάποια μουσουλμανική χώρα της Μέσης Ανατολής- αφηγείται τις τελευταίες μέρες του μονάρχη του, ο οποίους ετοιμάζεται να εγκαταλείψει τα εγκόσμια.

Κοντά στη διήγηση που αφορά τις τελευταίες μέρες του ηγεμόνα Σίντι, ο Μοχάμεντ αφηγείται και την ιστορία της δικής του ζωής, μιας ζωής γεμάτης με τις δυσκολίες που συνεπαγόταν η εργασία στην υπηρεσία ενός ελέω Θεού μονάρχη.

Ο Μοχάμεντ μας αφηγείται πως ένας χαρισματικός στη μνήμη άνθρωπος σαν κι εκείνον και εν δυνάμει ποιητής έφτασε να μπει στην υπηρεσία του μονάρχη και αποτιμά τη δική του ζωή, αλλά και του ηγεμόνα. Παράλληλα περιγράφει όλες τις δολοπλοκίες της αυλής. Διότι ο Μοχάμεντ δεν είναι μόνος του. Πλάι του υπηρετούν τον ηγεμόνα ο ποιητής Μπεν-Μπραχίμ,ο γιατρός Σαχέρ, ο βοτανολόγος Μουσσά και ο νάνος Μπουντά. Όλοι τους ταγμένοι σε έναν σκοπό: έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στον βασιλιά και τον υπηρετούν πιστά, έρμαια στις εκάστοτε διαθέσεις του.

Πώς είναι άραγε να ανήκεις εσύ και ο χρόνος σου εξολοκλήρου σε κάποιον άλλον άνθρωπο; Πώς είναι να φοβάσαι διαρκώς για μία τυχόν κάθοδό σου στα Τάρταρα, η οποία μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή από κάποιο μικρό λάθος ή από μία κακιά κουβέντα κάποιου που σε μισεί; Πόσες ταπεινώσεις πρέπει να υποστείς; Πώς είναι να ζεις σε ένα περιβάλλον αναγκαστικής κολακείας και φόβου;

Ο Μοχάμεντ έχει μάθει να ζει υπόλογος. Θα μπορέσει άραγε να χαρεί τη ελευθερία του όταν θα πεθάνει ο άνθρωπος που είναι συγχρόνως γι' αυτόν δυνάστης και αφέντης, αλλά συνάμα και φίλος;

Η κατάθεση ψυχής του Μοχάμεντ πολλές φορές θα συγκλονίσει και θα συγκινήσει τον αναγνώστη. Θα του αποκαλύψει το φοβερό τίμημα της αφοσίωσης που πληρώνει ο γελωτοποιός του βασιλιά και παράλληλα θα του διδάξει τη σημασία της συγχώρεσης.

Παράλληλα, ο αναγνώστης μυείται στις πρακτικές και τις παραδόσεις του ισλάμ, στα χρώματα και τα αρώματα της ανατολής και του ανατολίτικου τρόπου ζωής. Διότι μπορεί ο χρόνος και ο τόπος να μην είναι σαφής, αλλά ο αραβοϊσλαμικός πολιτισμός αφήνει έντονο το αποτύπωμά του στις σελίδες του βιβλίου.

Η γλώσσα είναι φυσικά και ρέουσα, έντονα περιγραφική και με μία ποιητική χροιά. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί λόγο μακροπερίοδο και πολλά επίθετα για τη δυνατή πρωτοπρόσωπη αφήγησή του. Εν κατακλείδι πρόκειται για ένα ευχάριστο ανάγνωσμα που μας δίνει άφθονη τροφή για σκέψη και στο οποίο η μετάφραση διατηρεί όλη την ομορφιά της πρωτότυπης γλώσσας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Beth o’ Leary, Η ανταλλαγή, εκδ. Μεταίχμιο

  Αναντίρρητα, δεν είναι όλα τα feelgood μυθιστορήματα ωραία, ούτε και καλογραμμένα. "Η ανταλλαγή" όμως διαθέτει αυτά τα χαρακτηρι...