Ως αγώνα σκακιού με σκακιέρα την πόλη του Βερολίνου παρουσιάζει ο γνωστός Βρετανός ιστορικός Τζάιλς Μίλτον τις απαρχές της ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης η οποία διαμόρφωσε τον σύγχρονο κόσμο μας και επέδρασε καταλυτικά στα περισσότερα γεγονότα του 20ου αιώνα.
Η πρωτεύουσα της Γερμανίας υπήρξε το κατεξοχήν πεδίο της αντιπαράθεσης, ήδη πριν από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, μεταξύ των κομμουνιστών Σοβιετικών και των καπιταλιστικών Δυτικών Συμμάχων. Η διαίρεση της ερειπωμένης πόλης του Βερολίνου και οι εκεί αντιπαραθέσεις μεταξύ των υποτιθέμενων "Συμμάχων", οι οποίοι έτρεφαν στην πραγματικότητα αισθήματα λυκοφιλίας ο ένας για τον άλλον, υπήρξε το πρώτο γεγονός του ιδιότυπου αυτού πολέμου δίχως αληθινά πυρά, που έμελε να ονομαστεί Ψυχρός Πόλεμος.
Οι ρίζες της αντιπαράθεσης ανιχνεύονται, φυσικά, καταμεσίς του πολέμου, ο αγώνας, ωστόσο, για τη μεταπολεμική κυριαρχία στο Βερολίνο μεταξύ των Σοβιετικών και των Αγλλοαμερικανών ήταν εκείνος που όξυνε την αντιπαράθεση.
Ο Μίλτον, γνωστός στο ελληνικό κοινό από το αριστούργημά του "Χαμένος Παράδεισος", το βιβλίο που αναφέρεται στην καταστροφή της Σμύρνης, δεν επιχειρεί εδώ να προβεί σε μία πλήρη ιστοριογράφηση ολόκληρης της ιστορίας του Ψυχρού Πολέμου, αλλά εστιάζει μονάχα στις απαρχές του και στις "μάχες" που έλαβαν χώρα στην πόλη του Βερολίνου, όπως υποδηλώνει, εξάλλου, και ο τίτλος του πονήματος "Ρουά ματ στο Βερολίνο".
Αρχικά, ο Μίλτον περιγράφει εναργώς την εικόνα του μεταπολεμικού Βερολίνου, μίας πόλης ερειπίων, στην οποία οι Βερολινέζοι έδιναν καθημερινά μάχη για επιβίωση, αφού τρόφιμα δεν υπήρχαν και οι δομές της πόλης- ύδρευση, άρδευση, γκάζι και ηλεκτρικό-είχαν καταρρεύσει εντελώς λόγω των σφοδρών βομβαρδισμών και της Μάχης του Βερολίνου.
Εκτός από τα παραπάνω, στα δεινά των Βερολινέζων ήρθε να προστεθεί και η φρικτή λεηλασία και οι βιασμοί, τους οποίους υπέστησαν κυρίως από τους Ρώσους κατακτητές και ήταν τα φυσικά επακόλουθα της κατάληψης της πόλης από τις δυνάμεις κατοχής των Συμμάχων.
Οι δυσκολίες της ζωής στην κατεστραμμένη πόλη αποτυπώνονται εναργώς στο βιβλίο του Μίλτον, με την περιγραφή πολλών λεπτομερειών που αφορούν την καθημερινή ζωή, όπως και η αντίθεση στις συνθήκες διαβίωσης μεταξύ των δυνάμεων Κατοχής και του ντόπιου πληθυσμού και των Γερμανών προσφύγων που είχαν συρρεύσει από τα ανατολικά.
Εν συνεχεία, ο Μίλτον μας συστήνει τους βασικούς παίκτες της σκακιστικής αντιπαράθεσης του Βερολίνου: τον Αμερικανό, τον Βρετανό, τον Γάλλο και τον Σοβιετικό διοικητή της πόλης, τον αρχηγό, δηλαδή, του καθενός από τους τέσσερις τομείς στους οποίους είχε διαιρεθεί η πόλη από τους νικητές. Οι αντιπαραθέσεις αυτές αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, αφού πρώτα όμως ο Μίλτον μας περιγράψει ενδελεχώς την προσωπικότητα του καθενός από τους τέσσερις διοικητές.
Ο Μίλτον αναφέρεται επίσης στον διάσημο λόγο του Τσώρτσιλ στο Φούλτον του Μιζούρι. Εκεί, στις 15 Φεβρουαρίου του 1945 ο τέως Βρετανός πρωθυπουργός χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο "Σιδηρούν παραπέτασμα", αλλά και στη διάσημη Διάσκεψη του Πότσνταμ, η οποία έλαβε χώρα στα περίχωρα της κατεστραμμένης πόλης.
Τέλος, αναφέρεται διεξοδικά στην "πολιορκία" του Βερολίνου από τους Σοβιετικούς, τότε που οι Ρώσοι αποφάσισαν δηλαδή να αποκόψουν τον ανεφοδιασμό της πόλης και στη δημιουργία της περίφημης αερογέφυρας από τους Δυτικούς Συμμάχους, η οποία περιλάμβανε αποστολές τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης στους Βερολινέζους με αερομεταφορά. Ήταν δε τελικά αυτή η οποία έσωσε εν τέλει την λιμοκτονούσα πόλη.
Ο Μίλτον διαθέτει το χάρισμα να συγγράφει την Ιστορία σαν μυθιστόρημα. Το βιβλίο αυτό, επομένως, με την εκλαϊκευμένη ιστορική αφήγηση δεν απευθύνεται μονάχα στους ιστορικούς, αλλά, απεναντίας, σε όλους τους αναγνώστες που θέλουν να γνωρίσουν καλύτερα τις απαρχές του πολέμου που σημάδεψε τον εικοστό αιώνα και του οποίου πολλές συνέπειες είναι ορατές μέχρι και σήμερα. Το ένθετο στη μέση του βιβλίου με εικόνες του Βερολίνου και των ηγετών της εποχής παρουσιάζει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον και αναδεικνύει ιδανικά τα περιγραφόμενα γεγονότα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.