«Ο Τσέχος παππούς μου, ή κατά κόσμον Νικόλαος Περιστέρης, δεν ήταν σε καμία περίπτωση Τσέχος, αλλά έτσι τον αποκαλούσαν όλοι τις μέρες που ακολούθησαν την αιφνιδιαστική του άφιξη στην πόλη και άρα με αυτή την προσωνυμία γινόταν στο εξής η αναφορά στο πρόσωπό του. Η επιστροφή του, γιατί περί επιστροφής επρόκειτο, ξεσήκωσε σάλο και προκάλεσε παθιασμένες συζητήσεις, οι οποίες ανακάτεψαν βίαια την κοίτη του παρελθόντος φέρνοντάς στην επιφάνεια ποικίλα θαμμένα σκουπίδια, φήμες, αναμνήσεις και εκτιμήσεις περί των σκοπιμοτήτων που ενείχε μια τέτοια επιστροφή. Πολλοί απ’ όσους τον θυμούνταν είχαν ήδη πεθάνει ή μεταναστεύσει, όσοι όμως παρέμεναν ζωντανοί και στην πόλη, άρχισαν να χτυπούν την πόρτα μας για να τον επισκεφτούν».
Κάπως έτσι παρουσιάζεται ο Τσέχος παππούς-για την ακρίβεια ο Έλληνας πολιτικός πρόσφυγας από την Τσεχία-, το κομβικό, δηλαδή πρόσωπο, στο βιβλίο της Ασημένιας Σαράφη με τον ευφάνταστο και πολύ πρωτότυπο τίτλο «Ο παππούς δεν θα ψηφίσει φέτος».
Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο ακροβατεί χαμελαιοντικά ανάμεσα σε πολλά λογοτεχνικά είδη, όπως αυτό της αυτοβιογραφίας, της βιογραφίας, του μυθιστορήματος, του ιστορικού μυθιστορήματος, αλλά και που φλερτάρει ενίοτε ακροθιγώς και με τον ορισμό του πολιτικού, ιστορικού και κοινωνικού δοκιμίου.
Ένα βιβλίο που περιέχει απ’ όλα, λοιπόν, χωρίς να κάνει όμως καμία υπαναχώρηση από τη Λογοτεχνία, είναι το τελευταίο πόνημα της συγγραφέως από τη Θεσσαλία, αφού η γραφή του είναι άκρως δουλεμένη, περιγραφική και ελκυστική για τα μάτια των αναγνωστών, δίχως όμως να πέφτει στην παγίδα της επιτήδευσης.
Ο Νικόλας είναι το κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου, ένας έφηβος, ορφανός από μητέρα από τα γεννοφάσκια του, του οποίου ο πατέρας διατηρεί ως μέσον βιοπορισμού ένα καφενείο στο οποίο συχνάζουν κομμουνιστές. Τόσο ο πατέρας, προφανώς, όσο και η γιαγιά Ρόη, η οποία μεγάλωσε τον Νικόλα, είναι αμφότεροι κομμουνιστές, αποφεύγουν όμως να εκφράζονται δημοσίως για τα πολιτικά εφόσον, σύμφωνα με τη ρήση της γιαγιάς Ρόης: «Εμάς κάηκε η γούνα μας από τα πολιτικά».
Η όλη ιστορία παραπέμπει στα ταραγμένα χρόνια του Εμφυλίου και, πιο συγκεκριμένα, το 1949, όταν ο άντρας της γιαγιάς Ρόης επέλεξε τη φυγή στην Τσεχία αντί την προδοσία των πολιτικών του πεποιθήσεων, αφήνοντας όμως πίσω του τη γυναίκα και τον γιο του, μια κίνηση εγκατάλειψης από μέρους του, που οι δυο τελευταίοι δεν συγχώρεσαν ποτέ.
Η ρήση όμως της γιαγιάς Ρόης, την οποία επαναλαμβάνει από καιρού εις καιρόν, γίνεται κάτι παραπάνω από σαφής εν έτει 1981 στην Ελλάδα. Αυτό είναι το έτος κατά το οποίο ο Νικόλαος αποφοιτά από το σχολείο και περνά στο Πολυτεχνείο. Παράλληλα, όμως, είναι και το έτος κατά το οποίο λαμβάνουν χώρα οι περίφημες εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981 στην Ελλάδα, αυτές που έφεραν τον Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία, ο οποίος υποσχόταν, όπως και ο Αλέξης Τσίπρας εν έτει 2015, μία μεγάλη Αλλαγή. Τα γεγονότα του 2015 αποτέλεσαν και την πηγή έμπνευσης της συγγραφέως για το παρόν πόνημα, όπως μας γράφει η ίδια στον επίλογο του βιβλίου της. Τα πολιτικά πάθη ήταν, το 1981,ιδιαίτερα οξυμένα στην Ελλάδα και η συγγραφέας, πολύ επιτυχημένα, παραλληλίζει το 1981 με το 1946-1949, αλλά και με το 2015. Αυτό το πολιτικά θερμό καλοκαίρι του 1981 είναι και το σκηνικό της ξαφνικής επίσκεψης του παππού, το οποίο θα φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή του εγγονού του.
Μέσα από την πρωτοπρόσωπη διήγηση του Νικόλα, η συγγραφέας μας μιλάει για τις μνήμες από τη Χούντα, για τον αγώνα της αφισοκόλλησης που λάμβανε χώρα κατά κόρον το 1981, για τις πολιτικές συζητήσεις στα καφενεία, για τις αιματηρές, πολλές φορές συγκρούσεις στους δρόμους, αλλά και για τον πάγιο χωρισμό Δεξιάς και Αριστεράς, ο οποίος κρατάει, δυστυχώς, ακόμη και σήμερα από τον Εμφύλιο. Ο Τσέχος παππούς θα μας μιλήσει για τη ζωή του στην ξενιτιά και για την αφοσίωσή του στο Κόμμα. Στο νου του αναγνώστη όμως, θα δημιουργηθεί εύλογα το ερώτημα: Αξίζει τελικά για μία ιδεολογία να καταστρέψει κανείς ολάκερη τη ζωή του, καθώς και τη ζωή των οικείων του; Και τι γίνεται, εν τέλει, με αυτή την περιβόητη Αλλαγή, την οποία υποσχόταν το ΚΚΕ το 1946-49, ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1981 και ο Τσίπρας το 2015 και που όλο την περιμένουμε χωρίς να έρχεται;
Η συγγραφέας δεν κατονομάζει πολιτικά πρόσωπα, ωστόσο αυτά είναι προφανή. Ο τόπος στον οποίο διαδραματίζεται η υπόθεση επίσης δεν κατονομάζεται, ωστόσο από τις αναφορές στον σεισμό του 1955 που ισοπέδωσε τον Βόλο, εικάζεται ότι το πεδίο δράσης των ηρώων τοποθετείται εκεί.
Εν συνόλω, πρόκειται για ένα πόνημα εξαιρετικά πρωτότυπο, επίκαιρο και γραμμένο σε ένα άκρως λογοτεχνικό πρώτο πρόσωπο, διανθισμένο ενίοτε με έξυπνους διαλόγους, το οποίο αξίζει να διαβαστεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.