Το χρονικό της ζωής μιας εβραϊκής οικογένειας Σεφαραδιτών Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τις αρχές ως τα μέσα του εικοστού αιώνα μας αφηγείται η Βεατρίκη Σαΐας-Μαγρίζου στο βιβλίο της με τίτλο "Το βραχιόλι της φωτιάς". Στο βιβλίο αυτό είχε βασιστεί και η ομώνυμη σειρά της ΕΡΤ σε σενάριο του Νίκου Απειράνθη και της Σοφίας Σωτηρίου και σκηνοθεσία του Γιώργου Γκικαπέππα.
Σε αντίθεση με άλλα μυθιστορήματα εποχής τα οποία επικεντρώνονται στην αφήγηση περισσότερο των ιστορικών γεγονότων παρά στα ίδια τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν, η συγγραφέας εδώ θέτει ως βασικό πρωταγωνιστή της όχι την ίδια την Ιστορία, αλλά τα πρόσωπα της πολυπληθούς εβραϊκής οικογένειας που πρωταγωνιστεί στο βιβλίο της. Μέσα από τις ζωές των ηρώων της η συγγραφέας επιλέγει να μας αφηγηθεί και την τραγική ιστορία της εποχής, μιας εποχής γεμάτης ταραχές και ανατροπές. Το ζητούμενο όμως για την ίδια τη συγγραφέα θα είναι να αποτυπώσει όχι αυτά καθεαυτά τα ιστορικά γεγονότα, αλλά το πως αυτά επηρεάζουν και καθορίζουν τις τύχες των ανθρώπων που βρίσκονται στο διάβα τους.
Η Μπενούτα και ο Μεντές έχουν μία πολυπληθή οικογένεια που αποτελείται από επτά παιδιά. Είναι πιστοί Εβραίοι και κρατούν τις παραδόσεις της φυλής τους, όχι φανατικά, αλλά περισσότερο από συνήθεια, λατρεύουν όμως, συγχρόνως, και την πατρίδα τους την Ελλάδα, και ιδίως τη Θεσσαλονίκη.
Το μυθιστόρημα ξεκινά το 1917, καταμεσής της Μεγάλης Πυρκαγιάς που ισοπέδωσε πάνω από εκατόν είκοσι εκτάρια της πόλης και άφησε πάνω από εβδομήντα χιλιάδες άστεγους. Η οικογένεια της Μπενούτας θα χάσει και αυτή ο σπίτι της, αλλά θα σωθεί χάρη στη φροντίδα ενός τσιγγάνου, που θα τους προσφέρει καταφύγιο στη σκηνή του έως ότου περάσει η καταστροφή. Η Μπενούτα και η οικογένειά της θα επιστρέψουν στην κανονική τους ζωή, αλλά η ίδια θα αφήσει ένα βραχιόλι ως δώρο στους οικοδεσπότες της. Το βραχιόλι αυτό θα γίνει και ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στη Μπενούτα και την ιστορία της Μεγάλης Πυρκαγιάς του 1917 και στην ιστορία του Ολοκαυτώματος, εκείνης των μέσων του αιώνα. Στην ουσία η αφήγηση αρχίζει και τελειώνει με αυτό το βραχιόλι.
Στην οικογένεια της Μπενούτα και του Μεντές ξεχωρίζει με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του ο μικρότερος γιος, ο Ιωσήφ. Μία άλλη κόρη θα διαλέξει να μεταστραφεί στον χριστιανισμό και ένας άλλος γιος θα γίνει φανατικός οπαδός του Σιωνισμού και θα επιλέξει να επιστρέψει στη γη της επαγγελίας στη Μέση Ανατολή. Ελληνοϊταλικός πόλεμος, γερμανική κατοχή, Ολοκαύτωμα. Όταν όλοι σχεδόν οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης μεταφερθούν στα φονικά ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, τι θα μείνει άραγε από εκείνη την πολυεθνική πόλη των αρχών του εικοστού αιώνα; Θα υπάρξει συνέχεια για τη οικογένεια της Μπενούτα ή ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα θα σημάνουν το τέλος για την οικογένειά της;
Πραγματικά λίγα είναι τα μυθιστορήματα με ιστορική απόχρωση που κατορθώνουν να δημιουργήσουν τόσο ξεκάθαρους χαρακτήρες πρωταγωνιστών όπως η δυναμική Μπενούτα, ο Μεντές, η Φρίντα και ο Ραούλ και αυτό ακριβώς είναι που κάνει το βιβλίο να ξεχωρίζει.
Το πόνημα της Σαΐας-Μαγρίζου διατηρεί επιπλέον μία κινηματογραφικότητα στην πλοκή χάρη στη γρήγορη εξέλιξη της υπόθεσης, συνδυάζοντας την με μια γλώσσα απλή και συνάμα γλαφυρή. Εν κατακλείδι πρόκειται για έναν ευχάριστο ανάγνωσμα, το οποίο αφηγείται μεν γνωστά γεγονότα της ελληνικής και της παγκόσμιας ιστορίας, μέσω όμως από τη σκοπιά μιας ακμάζουσας, τότε, κοινότητας της συμπρωτεύουσας που δεν υπάρχει πλέον: εκείνης των Εβραίων.
"Βούιζαν τα αυτιά της απ' τον βαρδάρη, βούιζαν απ' τη βοή της φωτιάς, βούιζαν απ' τα κλάματα των παιδιών της, βούιζαν απ' το σιωπηλό μοιρολόι της Στερίνας, που έβγαινε απ' τα σωθικά της διαπερνώντας τα ορθάνοιχτα απ' το φόβο μάτια της. Της ερχόταν να καθίσει κι αυτή εκεί κάτω να κλάψει, αλλά η μυρωδιά άρχισε να γίνεται πιο έντονη, πιο ενοχλητική".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.