Γρηγόριος Ξενόπουλος, Αναδυόμενη, εκδ. Μίνωας

 

 

Ένα έργο ενός από τους μεγαλύτερους Νεοέλληνες συγγραφείς που εντάσσεται στον χώρο του ρεαλισμού εξέδωσαν φέτος οι εκδόσεις Μίνωας. Ο λόγος για την «Αναδυόμενη» του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Ο Ξενόπουλος διέγραψε μία λαμπρή πορεία τόσο στον λογοτεχνικό στίβο όσο και στον θεατρικό αφήνοντας πλούσια κληρονομιά στο ελληνικό κοινό τόσο από μυθιστορήματα και διηγήματα, όσο και από θεατρικά έργα και διάφορες μελέτες.

 

Η «Αναδυόμενη» γράφτηκε το 1923 και δημοσιεύτηκε αρχικά σε συνέχειες στην εφημερίδα «Έθνος» και εκδόθηκε το 1925, όταν ο συγγραφέας ήταν 58 ετών. Περιγράφει ένα ερωτικό τρίγωνο, ένα ερωτικό παιχνίδι ανάμεσα σε δύο αδελφούς, τον Παύλο και τον Ντένη και το αντικείμενο του πόθου τους, μία πανέμορφη νεαρή κοπέλα, την Κλαίλια.

 

Η υπόθεση τοποθετείται προφανώς στη Ζάκυνθο κατά τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα -ή και στα τέλη του 19^ου -, αν και τόσο ο χώρος όσο και ο χρόνος δεν κατονομάζονται σαφώς από τον συγγραφέα.

 

Η Κλαίλια, κόρη του κόντε Λάντου, δυσκολεύεται να επιλέξει ανάμεσα στους δύο νεαρούς, τους οποίους γνωρίζει τυχαία όταν η οικογένειά τους, η οικογένεια Μεμάρη, νοικιάζει το σπίτι απέναντι από το σπίτι του Κόντε, ένα σπίτι που εξαιτίας της θέσης του ονομάζεται Υψόλιθος. Η βίλα του Κόντε, από την άλλη, καλείται Αναδυόμενη, έτσι όπως ξεπροβάλλει μέσα στο καταπράσινο λιβάδι.

 

Ο τίτλος του έργου όμως,δεν οφείλει το όνομά του στη βίλα, αλλά στην αναδυόμενη Κλαίλια, που βγήκε ολόγυμνη μέσα από το λουτρό της και τα δύο αδέλφια την είδα κατά λάθος, χωρίς αυτή να το γνωρίζει. Ο Παύλος, εσωστρεφής και λιγομίλητος, θα την ερωτευτεί πρώτα με την ψυχή και ύστερα με το σώμα και θα τη γοητεύσει με τα ποιήματα που γράφει. Ο Ντένης, πιο δυναμικός, διασκεδαστικός και ομιλητικός-αλλά και με αδυναμία στο ωραίο φύλο, θα την ποθήσει πρώτα σωματικά και κατόπιν θα προσπαθήσει να δώσει στον έρωτα αυτόν εγκεφαλική διάσταση. Ο ένας αδελφός συμπληρώνει τον άλλο και η Κλαίλια δυσκολεύεται πραγματικά να διαλέξει. Τελικά όμως ένας αθώος περίπατος στο βουνό θα εξελιχθεί σε τραγωδία και αυτό ακριβώς το γεγονός θα αποτελέσει και τη λύση του δράματος…

 

Ο Ξενόπουλος επηρεάστηκε βαθιά από το ρεύμα του αστικού ρεαλισμού που άνθιζε την εποχή εκείνη στην Ευρώπη. Έτσι και το συγκεκριμένο αυτό έργο του δεν ξεφεύγει από τον κανόνα αυτόν και διακρίνεται για τις ολοζώντανες περιγραφές του και τους γλαφυρούς και θεατρικούς διαλόγους του. Εξάλλου ο Ξενόπουλος, ως θεατρικός συγγραφέας, προσδίδει πάντοτε και μια έντονη θεατρική διάσταση στα κείμενά του. Κατά συνέπεια, η «Αναδυόμενη» θα μπορούσε κάλλιστα να μεταφερθεί και στο θέατρο.

 

Ο Ξενόπουλος δίνει μεγάλο βάρος στις περιγραφές, τόσο των προσώπων όσο και των τόπων. Ας δούμε πως περιγράφει την Κλαίλια, την πανέμορφη νεαρή που έκλεψε την καρδιά των δύο αδελφών:

 

«Πόσο αλλιώτικα λάμπανε τα γαλαζοπράσινα μάτια της και τι παράξενη έκφραση είχε στο πρόσωπό της, τη στιγμή που έβγαινε από τη θάλασσα ολόγυμνη, με τα μαύρα  της μαλλιά μισοπεσμένα! Ήταν μέσα σε ένα φως άσπρο και θαμπό σαν του μαργαριταριού. Και το υγρό κορμί της έμοιαζε σαν κάτι άυλο, αέρινο, διάφανο, αληθινά θεϊκό. Δεν έβλεπες παρά μια Ψυχή, ένα Πνεύμα, μία Ιδέα. Την Ψυχή της Κόρης, το Πνεύμα του Αγαθού, την Ιδέα της Ομορφιάς».

 

Η «Αναδυόμενη» είναι ένα βιβλίο που επιβεβαιώνει, για άλλη μία φορά, την αξία του Γρηγορίου Ξενόπουλου τόσο ως μυθοπλάστη, αφού δημιουργεί μία καλά δομημένη μυθιστορία με ένα απρόσμενο και δραματικό φινάλε, όσο και ως γλωσσοπλάστη, αφού χειρίζεται άψογα την ελληνική γλώσσα και καταφέρει να προσφέρει στον αναγνώστη τη μέγιστη απόλαυση της ανάγνωσης.