Τανέρ Μπαϊμπάρς, Ξεριζωμένος από τόπο μακρινό, Εικόνες μιας αυτοβιογραφίας, εκδ. Βακχικόν

 

Στο έτος που διανύουμε, στο οποίο θυμόμαστε τη θλιβερή επέτειο των πενήντα χρόνων από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ένα μυθιστόρημα που μας περιγράφει τη ζωή των Τουρκοκυπρίων στο νησί, της «άλλης» δηλαδή πλευράς, είναι κάτι παραπάνω από επίκαιρο.

 

Οι αναμνήσεις επομένως του Τουρκοκύπριου ποιητή και συγγραφέα Τανέρ Μπαϊμπάρς, ο οποίος έζησε από το 1936 μέχρι και το 2010 περιγράφονται με πάσα λεπτομέρεια στο βιβλίο του με τον τίτλο «Ξεριζωμένος από τόπο μακρινό, Εικόνες μιας αυτοβιογραφίας». Ο Μπαϊμπάρς έζησε επίσης στη Μεγάλη Βρετανία, όπου υπηρέτησε και στη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία (RAF). To 1988 μετοίκισε στη Γαλλία, όπου τον βρήκε τελικά ο θάνατος το 2010. Ο Μπαϊμπάρς είχε εκδώσει και ποιήματα γραμμένα όχι μόνο στην τουρκική, αλλά και την ελληνική γλώσσα. Το παρόν πόνημα είναι το δεύτερο από τα μυθιστορήματά του.

 

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει για τον αναγνώστη το γεγονός ότι η ζωή Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων στο νησί παρουσίαζε περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές. Θα έλεγε κανείς ότι, κυριολεκτικά,  το μοναδικό πράγμα που χώριζε τις δύο κοινότητες και επέφερε την όποια, ας πούμε, δυσπιστία στις μεταξύ τους σχέσεις, ήταν η θρησκεία. Κατά τα άλλα, σε πολλά σημεία ο αναγνώστης μπορεί κάλλιστα να ξεχαστεί και να θεωρήσει ότι διαβάζει τις αναμνήσεις από την παιδική ηλικία ενός Ελληνοκύπριου.

 

Ο Μπαϊμπάρς μεγάλωσε σε ένα χωριό κοντά στην Κερύνεια, στη Βόρεια Κύπρο, στο κομμάτι που ανήκει σήμερα  στα κατεχόμενα. Οι αναμνήσεις που μας περιγράφει στο βιβλίο του ξεκινούν από την ηλικία των δύο ετών και φτάνουν μέχρι και τα τελευταία μαθητικά του χρόνια. Οι επισκέψεις της οικογένειας στη γειτονική Λευκωσία ήταν συχνές, κατά τα άλλα όμως κυριαρχούν οι εκόνες της φύσης, της αγροτικής ζωής, αλλά και των εθίμων του ισλάμ, όπως το Ραμαζάνι και το Κουρμπάν Μπαϊράμι.

 

Στο βιβλίο υπάρχουν και κάποιες αναφορές στον Μουσταφά Κεμάλ, στις ταραγμένες σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων, αλλά και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μία περίοδος κατά την οποία η Τουρκία έμεινε μεν ουδέτερη, όχι όμως και το νησί της Κύπρου που ανήκε τότε στους Άγγλους.

 

Το βιβλίο έχει περιγραφικό και αποσπασματικό χαρακτήρα στις περιγραφές του. Ο συγγραφέας εστιάζει, δηλαδή, σε κάποια επεισόδια της ζωής του τα οποία θεωρεί ότι παρουσιάζουν κάποιο ενδιαφέρον για να τα διηγηθεί στους αναγνώστες του. Οι περιγραφές του είναι λεπτομερέστατες, καμιά φορά δε και συναισθηματικές, ενώ ο συγγραφέας δεν διστάζει να εκφέρει και κρίσεις, σχόλια όπου το θεωρεί απαραίτητο.

 

Ένα βιβλίο διαφορετικό, μα και εξαιρετικά επίκαιρο το οποίο θα μας προσφέρει και τη θέαση της «άλλης» πλευράς, την οποία συνήθως ηθελημένα τείνουμε να αγνοούμε.