Πάνος Δημάκης, Ποσειδών, εκδ. Διόπτρα

 

 

 

            Ο Πάνος Δημάκης, συγγραφέας και μεταφραστής έχει χαρίσει ως τώρα στο αναγνωστικό κοινό δύο μυθιστορήματα, το «Δεκαεπτά κλωστές» και  «Το ποτάμι των χιλίων τυφλών», στο οποίο βασίστηκε και η ομώνυμη τηλεοπτική σειρά. Στο τρίτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ποσειδών» ταξιδεύει τους αναγνώστες του στο πανέμορφο νησί της Ιθάκης και, με αφορμή έναν καταστρεπτικό σεισμό, δημιουργεί ένα αναλυτικό ψυχογράφημα, το οποίο αποτελεί, όμως, συγχρόνως και ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα με πολλές ανατροπές στην υπόθεσή του.

            Όλη η ιστορία εξελίσσεται καταιγιστικά μέσα στον συμπυκνωμένο χρόνο των είκοσι ενός, μόλις, ωρών. Πιο συγκεκριμένα, ο καταστροφικός σεισμός λαμβάνει χώρα κατά τις απογευματινές ώρες της 4ης Οκτωβρίου του 2024 και ολόκληρη η εξιστόρηση των γεγονότων έχει ολοκληρωθεί πριν από το τέλος της επόμενης ημέρας. Ουσιαστικά πρόκειται για την ιστορία του εγκλεισμού εννέα ανθρώπων μέσα στην εκκλησία του μοναστηριού που βρίσκεται πάνω σε έναν βράχο κοντά στο Βαθύ της Ιθάκης, το οποίο φιλοξενεί την περίφημη και θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς των Μηκώνων. Οι εννέα αυτοί άνθρωποι βρίσκονται ξαφνικά εγκλωβισμένοι μέσα στην εκκλησία όταν, μετά από την καταστροφική δόνηση καταρρέουν οι τοίχοι του μοναστηριού και δημιουργούν μία ακούσια «φυλακή» για τους επτά επισκέπτες του, μία μοναχή και την ηγουμένη. Αυτό το ετερόκλητο πλήθος, το οποίο θα προβεί σε απρόσμενες εξομολογήσεις υπό το καθεστώς της απειλής του θανάτου, θα αποτελέσει τον πυρήνα γύρω από τον οποίο θα επικεντρωθεί η εξιστόρηση του Δημάκη.

Η Ηγουμένη ονόματι Πελαγία, μία σεβάσμια γυναίκα με ακλόνητη πίστη. Μία νεαρή και όμορφη μοναχή, η Νόρα. Ένας ηλικιωμένος που τραυματίζεται σοβαρά στη σπονδυλική του στήλη από πτώση βράχου, ο Ματθαίος.  Ένας αινιγματικός και ειρωνικός άνδρας, ο Άγης. Ένας αρχαιολόγος, ο Κομνηνός και ένας νεαρός, ο Δημήτρης. Μία μητέρα με το παιδί της, η Ζωή με τον Αλέξανδρο και η άπιστη Ισμήνη. Αυτοί οι εννέα χαρακτήρες θα αποτελέσουν τη μαγιά για τα καίρια φιλοσοφικά, κοινωνικά και ψυχολογικά ζητήματα γύρω από τους ανθρώπους, τις ανθρώπινες σχέσεις, το Θείο ως έννοια, τη ζωή, τις αμαρτίες και τον θάνατο, που θα ζυμώσει ο Δημάκης προκειμένου να δημιουργήσει ένα συγκλονιστικό ταξίδι αυτογνωσίας και να αποκαλύψει μεγάλες αλήθειες, όχι μονάχα για τους εννέα τόσο διαφορετικούς χαρακτήρες που δημιουργεί και που όλοι τους κάτι έχουν να κρύψουν, αλλά και για τον κάθε ένα από εμάς ξεχωριστά.

Είναι αλήθεια ότι όταν ο άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με το φάσμα του θανάτου, τότε ακριβώς φέρνει στην επιφάνεια τον αληθινό του εαυτό. Διότι όλοι μας γινόμαστε διαφορετικοί σε ακραίες συνθήκες, τόσο διαφορετικοί που δεν το πιστεύουμε ούτε οι ίδιοι, αν το δούμε να συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας. Οι εννέα του Δημάκη έρχονται πρόσωπο με πρόσωπο με τον θάνατο κάθε μία από τις είκοσι μία ώρες του εγκλεισμού τους. Προβαίνουν, λοιπόν, σε μία ανασκόπηση της ζωής τους, κάποιοι μάλιστα συνομιλούν με τον ίδιο τον Θεό καθώς νιώθουν το τέλος τους να πλησιάζει. Εξομολογούνται, λοιπόν, τα κρίματά τους και παραδέχονται αλήθειες που κρατούσαν καλά κρυμμένες, ως τώρα, μέσα τους.

Ο πάπα-Κρυστάλλης, ο αγαθός παπάς που νοιάζεται για τη σωτηρία των άλλων θα γίνει, τελικά, ο αμνός του Θεού που θα θυσιαστεί. Αντιθέτως, ένας άλλος χαρακτήρας θα αποδειχτεί ο πυρήνας του κακού.

Παράλληλα, έξω από το μοναστήρι, κοντά στην παραλία, τρεις άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με το φονικό παλιρροϊκό κύμα που θα ξεσπάσει μετά από τον σεισμό. Συν τοις άλλοις, ο Δημάκης δεν αγνοεί και τις συνέπειες του σεισμού για τους υπόλοιπους κατοίκους του νησιού, αλλά επιλέγει αν αφηγηθεί παράλληλα τι συμβαίνει και στο υπόλοιπο νησί. Επιπροσθέτως, αφηγείται και τις συνέπειες ενός άλλου σεισμού που είχε συμβεί παλαιότερα.

Μπορούν πράγματι να είναι θαυματουργές οι εικόνες; Είναι άραγε οι σεισμοί αποτέλεσμα της θεϊκής οργής και τιμωρία για τις αμαρτίες μας ή ένα καθ’ όλα τυχαίο φαινόμενο; Πώς ορίζουμε την αμαρτία και, κυρίως, ποιος είναι αυτός που θα την ορίσει; Ο σκοπός αγιάζει πάντοτε τα μέσα; Φέρεται ο Θεός προς όλους με την ίδια καλοσύνη; Κάποιος που αγνοεί και υβρίζει τα θεία μπορεί να είναι καλός άνθρωπος; Και, αντιθέτως, αυτός που φαίνεται πιστός είναι τελικά αγνός; Συγχωρούνται άραγε όλες μας οι αμαρτίες, αν τις εξομολογηθούμε πριν από τον θάνατό μας; Το μόνο σίγουρο είναι ότι κανένας δεν θα είναι ίδιος μετά από αυτόν τον σεισμό που θα αλλάξει οριστικά και αμετάκλητα τη μοίρα των ανθρώπων που θα βιώσουν από κοντά τις δραματικές επιπτώσεις του…

Εν κατακλείδι, ο Πάνος Δημάκης δημιουργεί ένα έξοχο μυθιστορηματικό πόνημα, αξιοθαύμαστο από κάθε άποψη-από την άποψη της δημιουργίας και της αναπαράστασης των ηρώων του, της πρόζας, της αφήγησης, της φιλοσοφικής διάστασης, αλλά και της πλοκής της υπόθεσης- το οποίο διαβάζεται απνευστί και θα μείνει χαραγμένο στη μνήμη μας.