Βιρτζίνια Γουλφ, Φλας, ένας σκύλος αφηγείται, εκδ. Ερατώ

 

Το διασημότερο ίσως έργο της πασίγνωστης συγγραφέως Βιρτζίνια Γουλφ είναι το «Η κυρία Ντάλαγουεϋ». Ωστόσο, οι βιβλιόφιλοι-και οι ζωόφιλοι- θα εκπλαγούν αν μάθουν ότι η Βιρτζίνια Γουλφ έγραψε και δύο βιογραφίες κατά τη διάρκεια της ζωής της: η μία είναι εκείνη του κριτικού τέχνης Ρότζερ Φράυ το 1940 και η δεύτερη η παρούσα γραμμένη εν έτει 1933: πρόκειται για μία επινοημένη βιογραφία, η οποία αφορά ένα κομμάτι της ζωής του ζεύγους των ποιητών Μπράουνινγκ. Σε αυτήν η αφήγηση γίνεται μέσω των φανταστικών αναμνήσεων ενός σκύλου ράτσας κόκερ σπάνιελ.

            Η Βιρτζίνια Γουλφ γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1882 και αυτοκτόνησε  το 1941 μετά από τρεις ακόμη απόπειρες αυτοκτονίας και παλεύοντας πολλά χρόνια με την κατάθλιψη. Κατά τη διάρκεια, όμως, του σύντομου, σχετικά, βίου της μπόρεσε να αποδείξει πως είχε γεννηθεί πράγματι για να γίνει μία σπουδαία συγγραφέας-και βιβλιοκριτικός.

            Η τρυφερή αυτή βιογραφία δια μέσου των σκέψεων ενός τετράποδου αποτελεί, εκτός από ένα έξυπνο λογοτεχνικό εφεύρημα, και μία επιτομή του αυστηρού βικτωριανισμού, στο πνεύμα του οποίου μεγάλωσε και έζησε η Βιρτζίνια. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, εξάλλου, ότι η βικτωριανή παράδοση έχει παράδοση στον ανθρωπομορφισμό στη λογοτεχνία της. Η Βιρτζίνια καταγγέλει, μέσω της βιογραφίας αυτής την αυστηρότητα των ηθών της βικτωριανής Αγγλίας,- ιδίως τις διακρίσεις που υφίσταντο οι γυναίκες εξ αιτίας των αυστηρών αυτών ηθών- αλλά και τη φτώχεια και την περιθωριοποίηση ορισμένων κοινωνικών ομάδων που επικρατούσε στο Λονδίνο κατά τη βικτωριανή εποχή.

            Το έργο προσφέρει μία πολύ καλή ματιά στη ζωή των σπουδαίων ποιητών Ρόμπερτ και Ελίζαμπεθ Μπάρετ Μπράουνινγκ, που παντρεύτηκαν το 1845 και αναχώρησαν για τη Φλωρεντία, όπου μέχρι σήμερα βρίσκεται θαμμένη η ποιήτρια και πρωταγωνίστρια του βιβλίου.

            Η υπόθεση του βιβλίου είναι θεμελιωμένη πάνω σε αντιθέσεις: αρσενικό-θηλυκό, ζώο-άνθρωπος, εξουσία-υποταγή, θέλω-πρέπει. Η ιστορία της ζωής της Ελίζαμπεθ ξεδιπλώνεται μέσα από την κριτική ματιά του αγαπημένου τετράποδου φίλου της, τον οποίο η πρώτη κυρία του δώρισε στην Ελίζαμπεθ διότι η ίδια δεν μπορούσε πια να τον συντηρήσει. Ο Φλας παρακολουθεί την κυρία του να γράφει ποιήματα και να συναντά προσωπικότητες της εποχής. Εκείνη με τη σειρά του τον χαϊδεύει, του μιλάει τρυφερά, αλλά και τον μαλώνει όταν κρίνει ότι χρειάζεται.

            Πώς να σκέφτονται, άραγε, οι σκύλοι μας για εμάς; Πότε η συμπεριφορά μας πληγώνει τα ζώα και είναι άδικη απέναντί τους; Αν μπορούσαν να μιλήσουν τι θα μας έλεγαν;

Ένα βιβλίο τρυφερό, συγκινητικό και διαφορετικό από τα άλλα που θα αγαπήσουν τόσο οι λάτρεις της κλασικής λογοτεχνίας, αλλά και οι λάτρεις των μικρών τετράποδων φίλων μας.

 

«Μία τέτοια εκπαίδευση, στην πίσω κρεβατοκάμαρα της Γουίμπολ στρητ, θα είχε τσακίσει έναν συνηθισμένο σκύλο. Μα ο Φλας δεν ήταν ένας συνηθισμένος σκύλος. Ήταν ενθουσιώδης, κι ωστόσο στοχαστικός. Σκυλίσιος, αλλά εξαιρετικά ευαίσθητος στα ανθρώπινα αισθήματα. Σε έναν τέτοιο σκύλο, η ατμόσφαιρα της κρεβατοκάμαρας, είχε επιδράσει με αλλόκοτη δύναμη. Δεν μπορούμε να τον κατηγορήσουμε, αν η ευαισθησία του καλλιεργήθηκε έτσι που να ζημιωθούν τα πιο άγρια χαρακτηριστικά του. Όπως είναι φυσικό, ξαπλωμένος και ακουμπώντας το κεφάλι του σε ένα ελληνικό λεξικό που εκτελούσε χρέη μαξιλαριού, έφτασε να απεχθάνεται το γαύγισμα και το δάγκωμα. Κατέληξε να προτιμά τη σιωπή της γάτας, παρά τον σαματά του σκύλου και να νιώθει ανθρώπινη συμπάθεια και για τα δύο είδη».