Ταχάρ Μπεν Ζελούν, Στην πιο όμορφη χώρα του κόσμου, εκδ. Gema

 

Ομολογώ ότι δεν είχα ακούσει μέχρι πρότινος, ούτε και είχα διαβάσει ποτέ έργο του γαλλομαροκινού συγγραφέα Ταχάρ Μπεν Ζελούν, γεννημένου το 1944 στην πόλη Φες του Μαρόκου και υποψήφιου δύο φορές, το 1997 και το 1998, για Νόμπελ Λογοτεχνίας. Κι όμως, η πρόσφατη γνωριμία μου μαζί του και με την όμορφη γραφή του πιστεύω ότι θα έχει οπωσδήποτε και συνέχεια. Το βιβλίο του με τίτλο «Στην πιο όμορφη χώρα του κόσμου» περιέχει δεκατέσσερα διηγήματα στα οποία η υπόθεση διαδραματίζεται στην πολύ ιδιαίτερη χώρα του Μαρόκου. Τα διηγήματα αυτά οφείλω να παραδεχτώ πως με καθήλωσαν αναγνωστικά με την πρωτοτυπία και το σασπένς τους. Εκτός των άλλων, ελάχιστα πράγματα είχα διαβάσει ως τώρα που να με πληροφορούν για τα ισλαμικά παραδοσιακά έθιμα και τις ομορφιές μιας χώρας που ακροβατεί ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, στο νεωτερικό και το παραδοσιακό, στα αραβικά και στα γαλλικά έθιμα.

Τα διηγήματα του Ζελούν είναι ανθρωποκεντρικά με επίκεντρο μάλιστα τον έρωτα και τον γάμο, σε ό,τι αφορά την υπόθεσή τους. Μέσα από αυτά αναδεικνύονται, όμως, συγχρόνως και οι ομορφιές της χώρα του Μαρόκου και γνωστών ιστορικών πόλεων όπως η Φες, η Ταγγέρη, το Κάπο Νέγκρο, η Κάσμπα της Ταγγέρης και η Καζαμπλάνκα.

Το Μαρόκο είναι μία χώρα που έχει δεχτεί στο διάβα των αιώνων αραβικές, ισπανικές και γαλλικές επιρροές. Η εγγύτητά του με τη Δύση διασφαλίζει ότι η χώρα ισορροπεί-όχι πάντοτε με επιτυχία-ανάμεσα στα ισλαμικά και στα ευρωπαϊκά έθιμα και τον τρόπο ζωής. Πρόκειται για μία χώρα όπου το παραδοσιακό ισλαμικό στοιχείο βρίσκεται σε διαρκή διαπάλη με τα νεώτερα ευρωπαϊκά ήθη. Και αυτό αντανακλάται εξαιρετικά έντονα σε όλα τα διηγήματα του παρόντος τόμου, μέσα από τις σκέψεις, τις κινήσεις και τις αποφάσεις των ηρώων, τόσο των ανδρών, όσο και των γυναικών. Η μαροκινή κοινωνία είναι, επομένως, μία κοινωνία αντιθέσεων.

 

«Η Καζαμπλάνκα τη νύχτα. Είναι κάτι που δεν το γνωρίζω. Όμως το φαντάζομαι. Πάντως η πόλη κοιμάται λίγο. Πόλη που έχει αϋπνίες, λησμονώντας τον εαυτό της, σχεδιάζοντας σκιές θολές που βαδίζουν τρικλίζοντας μέχρι την ανατολή του ήλιου. Χάνονται στις πρώτες ακτίνες, εγκαταλείποντας τα κουρασμένα λεωφορεία, τα μικρά κόκκινα ταξί όπου μπορείς ν’ ακούσεις το κάλεσμα για προσευχή, ή ακόμη και το τελευταίο κομμάτι ραπ σε αραβική διάλεκτο που έρχεται από το Χάι Μοχαμαντί. Στα αραβικά και θυμωμένα».

 

Στο Μαρόκο συνυπήρχαν επί πολλά συναπτά έτη η αραβική κοινωνία και μία εβραϊκή μειονότητα. Θα ήταν άραγε εφικτός ένας φαινομενικά αταίριαστος γάμος ανάμεσα σε εκπροσώπους των δύο διαφορετικών αυτών θρησκειών; Το θέμα ενός τέτοιου γάμου θίγεται σε ένα από τα διηγήματα του βιβλίου με τίτλο «Η εβραία αρραβωνιαστικιά». Γενικότερα το θέμα του γάμου αποτελεί κεντρικό θέμα σε αρκετά από τα διηγήματα του τόμου. Το ίδιο και ο έρωτας. Συζυγικές απιστίες, αταίριαστοι έρωτες, γάμοι που δεν ολοκληρώνονται, συζυγικές  αντιζηλίες και πλεκτάνες, τα βάσανα των παντρεμένων γυναικών, όλα αυτά παρουσιάζονται μέσα στις σελίδες του βιβλίου με τίτλο «Στην πιο όμορφη χώρα του κόσμου». Παράλληλα αναφαίνεται η έντονη έχθρα μεταξύ Εβραίων και Αράβων, αλλά και αναδεικνύονται οι ομορφιές των πόλεων του Μαρόκου και οι ιδιαιτερότητες της Μαροκινής κοινωνίας.

Διηγήματα που μιλούν για την πολυπολιτισμική και πολύγλωσση αυτή χώρα επομένως, στην πολύ εύρρυθμη μετάφραση της Βασιλικής Τσίγκανου, μας καλούν να ανακαλύψουμε την ομορφιά της γλώσσας ενός ταλαντούχου συγγραφέα, αλλά και τις ιδιαιτερότητες μιας χώρας για την οποία τόσα λίγα γνωρίζουμε.