Σπύρος Κουζινόπουλος, Γεντί Κουλέ, Η Βαστίλη της Θεσσαλονίκης, εκδ. Ιανός

 

Τη «βιογραφία» του Γεντί Κουλέ από τι 1896 μέχρι και το 1989 μας προσφέρει ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Σπύρος Κουζινόπουλος στο βιβλίο του με τίτλο «Γεντί Κουλέ, Η Βαστίλη της Θεσσαλονίκης». Το εν λόγω βιβλίο αποτελεί μία εξιστόρηση της ταραγμένης ιστορίας του περίφημου Επταπυργίου στο διάστημα των εκατό περίπου ετών που αυτό λειτούργησε ως φυλακή.

            Πρόκειται, σύμφωνα με τον συγγραφέα, για τις φυλακές με τις πιο άθλιες συνθήκες διαβίωσης σε όλη τη χώρα. Το συσσίτιο ήταν πενιχρό, ο συνωστισμός μεγάλος και τα βασανιστήρια και τα καψόνια των φυλάκων άφθονα. Μέχρι και βιασμοί λάμβαναν χώρα στο κολαστήριο αυτό. Και όλα αυτά όχι μόνο κατά την οθωμανική περίοδο της φυλακής, αλλά και κατά την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά, την περίοδο της γερμανικής κατοχής και του Ελληνικού Εμφυλίου, την μεταπολεμική περίοδο, αλλά και την περίοδο της χούντας των Συνταγματαρχών.

            Αρχικά ο συγγραφέας αναφέρεται και στις άλλες φυλακές της Θεσσαλονίκης, εκείνες που λειτούργησαν πριν από το Γεντί Κουλέ στην πόλη, όπως τον Λευκό Πύργο και το Κονάκι του Πασά.

Ο Κουζινόπουλος απαριθμεί με εκτενείς αναφορές όλες τις τραγικές ιστορίες του Γεντί Κουλέ, τις ιστορίες όλων όσων φυλακίσθηκαν άδικα εκεί και υπέφεραν από τους βασανισμούς. Μεταξύ των διάσημων που «φιλοξενήθηκαν» στο Γεντί Κουλέ, ήταν και οι αγωνιστές Νίκος Ζαχαριάδης και Άρης Βελουχιώτης, ο Αβραάμ Μπεναρόγια της πολυεθνικής σοσιαλιστικής οργάνωσης της Θεσσαλονίκης, της Φεντερασιόν, και ο ποιητής Μανώλης Αναγνωστάκης. Στη φυλακή αυτή φυλακίσθηκε και τελικά εκτελέστηκε το 1968 και ο Παγκρατίδης, ο περίφημος «Δράκος» της Θεσσαλονίκης, για τον οποίο όμως πολλοί υποστηρίζουν μέχρι και σήμερα ότι ήταν, εν τέλει, αθώος.

Συν τοις άλλοις, μία πληθώρα κινηματογραφικών, πολλές φορές, αποδράσεων, έλαβε χώρα στο Επταπύργιο. Τα χρονικά των αποδράσεων αυτών τα απαριθμεί ο Κουζινόπουλος στο βιβλίο του. Η φυλακή αυτή έκλεισε με πρωτοβουλία δύο εισαγγελέων στα τέλη του εικοστού αιώνα, της Χρυσούλας Γιαταγάνα και του Κωνσταντίνου Λογοθέτη, οι οποίο διαμαρτυρήθηκαν για τις εξαιρετικά άσχημες συνθήκες διαβίωσης εκεί.

Εν κατακλείδι, το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα λεπτομερές χρονικό που αποτίει φόρο τιμής σε όλες τις ψυχές που φυλακίστηκαν και εκτελέσθηκαν, ενδεχομένως, άδικα. Ο αναγνώστης θα μάθει πολλές λεπτομέρειες για το Γεντί Κουλέ, αλλά και την ιστορία της Θεσσαλονίκης και του εικοστού αιώνα γενικότερα.