Ένα αναλυτικό χρονικό, βασισμένο και σε αληθινές μαρτυρίες που ανατέμνει το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, 1918-1922
Όλοι μας γνωρίζουμε για το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μετά τους κλυδωνισμούς που επέφερε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος σε όλες τις παραπαίουσες αυτοκρατορίες της εποχής, λίγοι από εμάς, όμως, γνωρίζουν πως ακριβώς συνέβη αυτό και πόσο δύσκολα ήταν εκείνα τα χρόνια, όχι μόνο για τις μειονότητες που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και για τους ίδιους τους Τούρκους.
Η διαδικασία αυτή υπήρξε αρκετά χρονοβόρα, αφού μπορούμε να πούμε ότι διήρκεσε τουλάχιστον πέντε χρόνια, αν λάβουμε υπόψη μας ότι η ανακήρυξη της τουρκικής δημοκρατίας έγινε στις 23 Οκτωβρίου του 1923, πέντε, περίπου, χρόνια μετά από το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και της υπογραφής της συνθήκης των Βερσαλίων στις 28 Ιουνίου 1919.
Το εν λόγω βιβλίου του Ράιν Τζιντζέρας, καθηγητή στο Τμήμα Υποθέσεων Εθνικής Ασφαλείας της Ναυτικής Σχολής Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Καλιφόρνια, με τίτλο «Οι τελευταίες μέρες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, 1918-1922» εστιάζει σε αυτήν ακριβώς την περίοδο , την τόσο ταραγμένη όχι μόνο για την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία και την Ευρώπη, αλλά και για μεγάλα τμήματα του κόσμου, όπως, για παράδειγμα την περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Συνήθως οι Έλληνες αναγνώστες συσχετίζουν την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μόνο σε ό,τι σχετίζεται άμεσα με τους ελληνικούς πληθυσμούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τους Αρμένιους, των οποίων η γενοκτονία είναι ευρέως γνωστό και τεκμηριωμένο ιστορικά γεγονός. Λησμονούμε, όμως, ότι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ζούσαν και ένα σωρό άλλες μειονότητες πλην της ελληνικής και της αρμενικής, όπως Λεβαντίνοι, Εβραίοι, Άραβες, Κούρδοι, Τσερκέζοι και πολλοί άλλοι. Όλοι αυτοί έκαναν ακόμα πιο περίπλοκο το πρόβλημα διανομής των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Άραβες και οι Κούρδοι, ειδικά, αποτέλεσαν και τις πιο προβληματικές μειονότητες, σε ό,τι αφορά τη μετάβαση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην τουρκική δημοκρατία και του τουρκικό έθνος, κυρίως επειδή στις περιοχές αυτές τα συμφέροντα των μεγάλων αποικιακών δυνάμεων- κυρίως της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας- ήταν πολλά και αλληλοσυγκρουόμενα. Ο Τζιντζέρας στο βιβλίο του ασχολείται εκτενώς και με το ζήτημα της αραβικής αφύπνισης την ίδια χρονική περίοδο και με τα προβλήματα που ανέκυψαν σχετικά με το εάν θα ίδρυαν και οι Άραβες ένα δικό τους κράτος στα πρώην εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Μέση Ανατολή.
Φυσικά, ο κόσμος της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δε ήταν μόνον ο στρατιωτικός και μεταρρυθμιστής Μουσταφά Κεμάλ, αλλά και ένα σωρό άλλα, όπως οι Νεότουρκοι, οι βιαιοπραγίες κατά των μειονοτήτων από τους Νεότουρκους, η παρακμή του σουλτανικού θεσμού, η ανάγκη εκσυγχρονισμού της αυτοκρατορίας, τα αντικρουόμενα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων, οι επιδιώξεις των μειονοτήτων, οι μεγάλοι χριστιανικοί πληθυσμοί στη Μικρά Ασία και οι μουσουλμάνοι στα Βαλκάνια, η γενικότερη βία, ο λιμός και η ανασφάλεια κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η κομμουνιστική επανάσταση του 1917 στη Ρωσία κτλ. Όλα αυτά αποτέλεσαν περίπλοκες συνισταμένες σα αυτό που αποκαλούμε «Ανατολικό Ζήτημα», ένα θέμα που είχε προκύψει τον 19ο αιώνα σχετικά με την τύχη των εδαφών της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ήταν ακριβώς όλα αυτά που καθυστέρησαν τη λύση του και άφησαν πίσω τους ανοιχτές πληγές.
Ο Τζιντζέρας, μέσα από τα έξι εκτενή κεφάλαια του βιβλίου του, παρουσιάζει τα γεγονότα με χρονολογική σειρά και παραθέτει και πολλές μαρτυρίες τόσο Οθωμανών μουσουλμάνων, όσο και μειονοτήτων της αυτοκρατορίας, φωτίζοντας όλες τις πλευρές του θέματος.
Το βιβλίο συμπληρώνει μία κατατοπιστική για τον αναγνώστη εισαγωγή, έγχρωμες εικόνες στη μέση του βιβλίου, πολλοί χάρτες που βοηθούν στην ανάγνωση, καθώς και οι απαραίτητες σημειώσεις, η βιβλιογραφία, οι ευχαριστίες και το σύντομο ευρετήριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.