Μένιος Σακελλαρόπουλος, Πικρό γάλα, εκδ. Ψυχογιός, 2019, σελ.479

     Ένα πρωτότυπο ταξίδι στην Ελλάδα των μέσων του 20ου αιώνα αποτελεί το τελευταίο πόνημα του γνωστού και μη εξαιρετέου συγγραφέα και δημοσιογράφου Μένιου Σακελαρόπουλου.
     Το βιβλίο στηρίζεται στην αληθινή μαρτυρία μίας ταλαιπωρημένης ψυχής, του Φώτη, που μεγάλωσε σε μία από τις περίφημες παιδουπόλεις της Φρειδερίκης τα ταραγμένα χρόνια μετά τον ελληνικό εμφύλιο. Τα γεγονότα του βιβλίου βασίζονται στις περιπέτειες του ευεργέτη των Ιωαννίνων Φώτη Ραπακούση, συνεπώς πρόκειται εν μέρει για αληθινή ιστορία που εμπλουτίζεται παράλληλα με μυθοπλαστικά στοιχεία από τη γόνιμη φαντασία του συγγραφέα.

     Η υπόθεση του μυθιστορήματος εξελίσσεται ανάμεσα σε τρεις κόσμους: εκείνον του χωριού, της πόλης και της παιδουπόλης του Ζηρού, όλοι στην Ήπειρο. Ποικίλα λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία για τα Γιάννενα δίνονται στον αναγνώστη.  Η εξαθλίωση και η φτώχεια στα χωριά της Ελλάδας τη δεκαετία του '60, οι νωπές ακόμη αναμνήσεις του τρομερού εμφυλίου, ο ακήρυχτος μα υπαρκτός πόλεμος Αριστεράς-Δεξιάς, το δίλημμα της μάνας που έχει να επιλέξει ανάμεσα στο να καταδικάσει τα παιδιά της στη φτώχεια και την ανέχεια προκειμένου να τα έχει μαζί της και στο να τα αποχωριστεί αν είναι να μεγαλώσουν σε ένα απάνθρωπο περιβάλλον μόνο και μόνο για να έχουν φαγητό και μία αξιοπρεπή διαβίωση που η ίδια δε μπορεί δυστυχώς να τους προσφέρει.

    Είναι άραγε η πράξη αυτή μίας μάνας καταδικαστέα ή αξιέπαινη; Είναι ένα τελευταίο απελπισμένο διάβημα μιας μάνας που θέλει να προσφέρει ό,τι καλύτερο στο παιδί της, έστω κι αν αναγκαστεί να το αποχωριστεί, ή είναι μια εύκολη λύση η οποία θα έπρεπε να έχει αποφευχθεί; Οι γνώμες για το θέμα διίστανται. Κι όχι μόνο των ερευνητών και των απλών ανθρώπων σχετικά με το εάν οι μανάδες αυτές έπραξαν τελικά το σωστό, αλλά και σχετικά με τις συνθήκες στις οποίες μεγάλωναν τα παιδιά σε εκείνες τις παιδουπόλεις. Ακόμη όμως και μεταξύ όσων φιλοξενήθηκαν σε αυτές οι γνώμες διίστανται. Άλλοι τις παρουσιάζουν ως κολαστήρια φρικτής καταπίεσης κι άλλοι δεν φαίνεται να έχουν συνδέσει τα μέρη αυτά με δυσβάσταχτες αναμνήσεις.
    Όπως και να ’χει, τα μηνύματα που θέλει να μας περάσει ο συγγραφέας μέσα από την Οδύσσεια του μικρού Φώτη Ραπακούση είναι πολλά: να παίρνουμε τη ζωή όπως μας έρχεται και να προσαρμοζόμαστε σε αυτήν και να μην μας νοιάζουν τα λόγια του κόσμου. Το ότι η ευτυχία είναι κάτι που κρύβεται στα μικρά καθημερινά πράγματα και ότι το χρήμα σίγουρα δεν μας φέρνει κοντά σε αυτήν. μα πάνω απ’ όλα το γεγονός ότι η φιλία είναι πολύτιμο αγαθό και ότι αν εμείς φερόμαστε με καλοσύνη και δικαιοσύνη, ασχέτως με ό,τι πράττουν οι άλλοι γύρω μας, ο Θεός κάποτε θα μας το ξεπληρώσει.

      Το δυνατό σημείο του βιβλίου είναι η ταχύτητα με την οποία μπορεί να διαβαστεί, κυριολεκτικά χωρίς να σηκώσει κεφάλι ο αναγνώστης. Πρόκειται για ένα ανάγνωσμα που θίγει ένα ευαίσθητο θέμα, σχετικά με το οποίο οι γνώμες των πολλών ακόμη παραμένουν διχασμένες. Πάντως, απευθύνεται σε όλους τους εραστές της λογοτεχνίας, πολλούς από τους οποίους θα συγκινήσει.