Σωτήρης Ριζάς, Οι Μεγάλες Δυνάμεις και η επανάσταση, Από το Λάιμπχ ως το Ναβαρίνο, εκδ. Μεταίχμιο, 2021, σελ.169

 

https://www.metaixmio.gr/el/products/%CE%BF%CE%B9-%CE%BC%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CF%82-%CE%B4%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7

 Χωρίς την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, λένε κάποιοι, δεν θα είχε υπάρξει ελληνικό κράτος. Λάθος, αντιφάσκουν κάποιοι άλλοι, χωρίς τον ελληνικό αγώνα και την αυτοθυσία πολλών Ελλήνων δεν θα είχε υπάρξει ελληνικό κράτος. Και, όπως συμβαίνει συνήθως, η αλήθεια μεταξύ των δύο αυτών ρήσεων βρίσκεται κάπου στη μέση.

Για το πόσο ακριβώς, επομένως, επέδρασαν και έπαιξαν ρόλο οι Μεγάλες Δυνάμεις στον σχηματισμό του νεοελληνικού κράτους, μας μιλάει ο έγκριτος ιστορικός Σωτήρης Ριζάς στο βιβλίο του "Οι Μεγάλες Δυνάμεις και η επανάσταση", έναν ακόμη τόμο από την επετειακή σειρά των εκδόσεων Μεταίχμιο για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.

Ο Σ. Ρ. περιγράφει εναργώς το κλίμα που υπήρχε στην Ευρώπη το 1815, δηλαδή το συντηρητικό κλίμα της Ιεράς Συμμαχίας ενάντια σε κάθε επαναστατική κίνηση ή πολιτειακή μεταβολή που είχε επιβάλει ο καγκελάριος της Αυστρίας Μέττερνιχ και το πως αυτό κατέληξε τελικά να μεταστραφεί από το 1822 και μετά, όταν Υπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας έγινε ο Γεώργιος Κάνινγκ.

Μοιραία, λοιπόν, ο συγγραφέας υπεισέρχεται και σε λεπτομέρειες γεωπολιτικής φύσεως και στρατηγικής προκειμένου να εξηγήσει τις επιδιώξεις των Μεγάλων Δυνάμεων, της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο και την αντιπαλότητα μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Ρωσίας, η οποία έπαιξε μέγιστο ρόλο στην αλλαγή της πολιτικής τους.

Αναλύει τις συνέπειες των Ναπολεόντειων πολέμων και της Γαλλικής Επανάστασης και εξετάζει διεξοδικά τον ρόλο του Ιωάννη Καποδίστρια στη διεθνή διπλωματική σκηνή.

Έτσι, καταφέρνει να εξηγήσει τελικά στον αναγνώστη πως οι Μεγάλες Δυνάμεις, οι οποίες ήταν τόσο αρνητικά διακείμενες απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση στο συνέδριο του Λάυμπαχ το 1821, κατέληξαν να καταφέρουν μία πανηγυρική νίκη ενάντια στον οθωμανικό στόλο χάριν της ελληνικής υπόθεσης.

Επισημαίνει, επιπροσθέτως, ότι η Μεγάλη Βρετανία ήταν πράγματι το πιο φιλελεύθερο κράτος της εποχής της  και αναλύει μερικώς τον αντίκτυπο της Ελληνικής Επανάστασης και σε άλλες επαναστάσεις την ίδια περίπου εποχή.

Καλογραμμένο, μικρό σε μέγεθος και εύληπτο, αποτελεί μία ακόμη καλή αναγνωστική πρόταση για το 1821.