Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου 2023

Φιλολογικός Όμιλος Ελλάδος, Πατησίων και Βερανζέρου γωνία, εκδ. Γράφημα, 2023

 

Δέκα διηγήματα τεχνοτροπίας δομημένου ρεαλισμού α' επιπέδου που μας ταξιδεύουν παραστατικότατα στην Αθήνα της δεκαετίας του '60 υπογράφουν δέκα συγγραφείς, μέλη του Φιλολογικού Ομίλου Ελλάδος. Η συλλογή τιτλοφορείται "Πατησίων και Βερανζέρου γωνία, Αθήνα 1960-1970" και περιλαμβάνει ακόμη μία εισαγωγή του Κωνσταντίνου Λίχνου η οποία αναλύει την τεχνοτροπία α' επιπέδου του δομημένου ρεαλισμού, καθώς και σύντομα περιληπτικά σημειώματα για κάθε διήγημα από την Αφροδίτη Διαμαντοπούλου.

Το έχουμε πει πολλές φορές, αλλά θα το ξαναπούμε: το μεγάλο πλεονέκτημα της εν λόγω νοοτροπίας είναι ότι η δύναμη των περιγραφών της μας μεταφέρει κατευθείαν στην καρδιά της εποχής κατά την οποία διαδραματίζεται το εκάστοτε λογοτεχνικό πόνημα δομημένου ρεαλισμού. Επειδή ακριβώς πρόκειται για έναν ακραίο και δίχως εξωραϊσμούς ρεαλισμό, όλες οι ακριβείς συνθήκες της εκάστοτε εποχής αποκαλύπτονται μπροστά στα μάτια των αναγνωστών. Έτσι, ο δομημένος ρεαλισμός είναι μία λογοτεχνική κίνηση άκρως φιλική και κατάλληλη-όχι όμως και εύκολη- για να χρησιμοποιήσει κανείς, εφόσον θέλει να γράψει λογοτεχνία με υπόθεση που διαδραματίζεται σε παρελθόντα χρόνο από τον 19ο αιώνα και μετά. Σε κάθε ένα από τα διηγήματα ανατέμνεται μία δεδομένη χρονική στιγμή μέσα από τα μάτια ενός δρώντος υποκειμένου. 

Ο Αντώνης Χαριστός, Πρόεδρος του Φιλολογικού Ομίλου, στο διήγημά του με τίτλο "Πέντε δάχτυλα και μία σφαίρα" εξετάζει τη στιγμή της πρώτης δολοφονίας που διέπραξε η χούντα την ημέρα της εγκαθίδρυσής της, στις 21 Απριλίου του 1967, με θύμα μία άτυχη γυναίκα τη Μαρία Καλαβρού. 

Ο Κώστα Λίχνος, από την άλλη, Αντιπρόεδρος του Ομίλου, μας ταξιδεύει στους πρώτους μήνες του 1967, λίγο πριν από το Πραξικόπημα των Συνταγματαρχών , σε μία πολιτική συζήτηση που διαδραματίζεται ανάμεσα σε δύο μέλη της ΕΔΑ. Το ταραγμένο πολιτικό σκηνικό της εποχής γίνεται εδώ ολοφάνερο στο διήγημά του που τιτλοφορείται "Καλή δύναμη σ' εμάς". 

Αντιθέτως το διήγημα του Νίκου Καψιάνη με τίτλο " Το παράσημο" τοποθετείται χρονικά στις αρχές της δεκαετίας του '60 και έχει ως κεντρικό ήρωα έναν δεξιό και συντηρητικό κουρέα, θαυμαστή της πολιτικής του Καραμανλή.

 Η Μαρία Καραθανάση θέτει στο μικροσκόπιο τη μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που επιχείρησε ο Γεώργιος Παπανδρέου και έληξε τελικά άδοξα μετά το Πραξικόπημα. Αυτό επιχειρείται μέσω μιας συζήτησης φοιτητών στο διήγημά της με τίτλο "Η Οδύσσεια μιας μεταρρύθμισης". 

Ο Ευστράτιος Τζαμπαλάτης, εν αντιθέσει, κινεί τους ήρωές του σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο, εκείνον της εργατιάς και της φτωχολογιάς στην κακόφημη Τρούμπα του Πειραιά. Το διήγημά του με τίτλο "Σώματα από ατσάλι" διαδραματίζεται κατά την άνοιξη του 1967, όταν η χούντα αποφάσισε να βάλει λουκέτο στα καμπαρέ και τα καταγώγια της συνοικίας αυτής.

Η Μάντυ Τσιπούρα και η Νίκη Σκουτέρη ασχολούνται στα δύο επόμενα διηγήματα με τον θάνατο του Γέρου της Δημοκρατίας, του Γεωργίου Παπανδρέου. Η μεν Μάντυ Τσιπούρα παρουσιάζει τις αντιδράσεις στον κόσμο των ρεπόρτερ την ημέρα της είδησης του θανάτου του στο διήγημα με τον τίτλο "Η είδηση που κλόνισε τη δικτατορία", ενώ η Νίκη Σκουτέρη στο διήγημά της με τίτλο "Η Ελλάδα κλαίει" παρουσιάζει τη μέρα της κηδείας μέσα από τα μάτια ενός απλού πολίτη.

Η Λουκία Πλυτά ανατέμνει ένα εντελώς διαφορετικό ζήτημα το οποία απασχολούσε έντονα τη μετεμφυλιακή Αθήνα, εκείνο της εγκατάλειψης των βρεφών στο Δημοτικό Βρεφοκομείο Αθηνών. Αυτές τις άγνωστες τραγωδίες των εγκαταλελειμμένων βρεφών εξετάζει στο διήγημά της με τον εύλογο τίτλο "Η βρεφοδόχος".

Η Γεωργία Δεμπερδεμίδου στο δικό της διήγημα με τίτλο "Λαμπρή γαμήλια τελετή" ασχολείται με το λαμπρό κοσμικό γεγονός της εποχής, τους γάμους του βασιλέα των Ελλήνων Κωνσταντίνου Β΄ και της πριγκίπισσας Άννας Μαρίας οι οποίοι τελέστηκαν στις 18 Σεπτεμβρίου του 1964.

Τέλος, με τις ταραχές των Ιουλιανών ασχολείται το τελευταίο διήγημα του βιβλίου εκείνο της Μαργαρίτας Γριμάνη με τίτλο "Λευτεριάς λίπασμα οι πρώτοι νεκροί". Τα Ιουλιανά τα παρακολουθούμε εδώ μέσα από τα μάτια ενός ένστολου.

Επομένως, σχεδόν κανένα από τα μείζονα γεγονότα της δεκαετίας του 1960 δεν αφήνεται απέξω στην τόσο παραστατική αυτή συλλογή διηγημάτων που θα μας μεταφέρει στην εποχή που τόσο καλά γνωρίζουμε όλοι μας μέσα από τις παλιές, καλές ελληνικές ταινίες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Beth o’ Leary, Η ανταλλαγή, εκδ. Μεταίχμιο

  Αναντίρρητα, δεν είναι όλα τα feelgood μυθιστορήματα ωραία, ούτε και καλογραμμένα. "Η ανταλλαγή" όμως διαθέτει αυτά τα χαρακτηρι...