Ένα βιβλίο αφιερωμένο στη ζωή μιας μεταφράστριας δεν θα μπορούσε παρά να είναι φόρος τιμής όχι μόνο για την ίδια, αλλά και για τα βιβλία, τη συνήθεια της ανάγνωσης και τη λογοτεχνία γενικότερα. Διότι μία μεταφράστρια δεν θα μπορούσε παρά να αγαπά τα βιβλία. Τέτοια περίπτωση ήταν και η, άγνωστη σχετικά, στο ελληνικό βιβλιοφιλικό κοινό μεταφράστρια Στέλλας Βουρδουμπά, η οποία συνέστησε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό των μέσων του εικοστού αιώνα μεγάλα έργα της ρωσικής και τη γαλλικής, κυρίως, λογοτεχνίας. Μερικές μόνο από τις εκδόσεις με τις οποίες συνεργάστηκε ήταν οι εκδόσεις Λυχνάρι, οι εκδόσεις Γκοβόστη, οι εκδόσεις Δαρεμά, οι εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, οι εκδόσεις Δωρικός κ.α. Η Στέλλα όμως υπήρξε μεταφράστρια και έργων τύπου Βίπερ αλλά και γυναικείων περιοδικών. Τη ζωή επομένως, της μεγάλης αυτής προσωπικότητας στον χώρο των μεταφράσεων μεταπλάθει μυθιστορηματικά και καταθέτει η Κρητικιά συγγραφέας Εύα Μαθιουδάκη.
Η Στέλλα Βουρδουμπά, με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, έζησε στα Χανιά και κατόπιν μετοίκησε στην Αθήνα και το Παρίσι. Στη γαλλική πρωτεύουσα, όπου θα βρεθεί ως σύζυγος, θα εντρυφήσει στη γαλλική γλώσσα, προτού βρεθεί ξανά στην Αθήνα, ερωτευμένη με έναν αμετανόητο αριστερό. Εκεί θα καταλήξει να βιοπορίζεται μεταπολεμικά και μετεμφυλιακά ως μεταφράστρια, αφού, όμως, έχει συμμετάσχει, κατά τα προηγούμενα χρόνια, ως αγωνίστρια στην αντίσταση.
Η αλήθεια είναι το έργο των μεταφραστών, αν και εξαιρετικά δύσκολο και απαιτητικό, περνάει συνήθως απαρατήρητο, σε σχέση τουλάχιστον με το καθεαυτό έργο του εκάστοτε συγγραφέα. Και η Μαθιουδάκη, μέσα από το «Σώμα ερωτικό» και την αφήγηση της ζωής της Στέλλας, αναδεικνύει τις δυσκολίες τις οποίες συναντά ένας μεταφραστής και αποδεικνύει πόσο δύσκολο είναι να ασκήσει κάποιος ικανοποιητικά το απαιτητικό αυτό επάγγελμα. Και η Στέλλα ήταν, αναντίρρητα, ένας άνθρωπος που λάτρευε, όπως φαίνεται το διάβασμα και τα βιβλία.
«Σημαντικό είναι ένα έργο τέχνης, όταν σε κάνει να συμμετέχεις σε όσα αφηγείται, είτε πρόκειται για κείμενο είτε για πίνακα ζωγραφικής. Ακόμη και στο πιο δυσνόητο βιβλίο αρκεί να βρεις το σημείο τομής και να αποτελέσεις μέρος του. Να μιλήσει μέσα σου, να διατηρήσεις μια κρυφή επικοινωνία μαζί του χρόνια μετά το διάβασμά του. Σαν η ανάγνωση του να συνεχίζεται στο διηνεκές, διαμορφώνοντάς σε υπόγεια και μυστικά, σχεδόν, άθελά σου. Γι’ αυτό παρομοιάζω τα βιβλία με τους φίλους, Μαρία. Πολλοί περνούν χωρίς να σταθούν δίπλα μας, ένας όμως βρίσκεται στον δρόμο μας και μας αλλάζει τη ζωή»
Η Εύα Μαθιουδάκη φαίνεται να επιχείρησε τη συγγραφή του συγκεκριμένου πονήματος αφενός επειδή η Βουρδουμπα υπήρξε στενή φίλη του πατέρα της συγγραφέως, αλλά και επειδή ήθελε να αποτίσει φόρο τιμής το έργο της και να τη γνωρίσει στο ελληνικό κοινό. Και, να μη τι άλλο, πετυχαίνει το στόχο της, αφού το βιβλίο της αποτελεί έναν ύμνο στα βιβλία και όχι μόνο στη μεταφράστρια, εφόσον περιλαμβάνει, πέρα από την εξιστόρηση της ζωής της Στέλλας, και πολλές αναφορές στα έργα που η ίδια μετέφρασε, π.χ. της Μπέτυ Σμιθ, του Τόμας Μπέκετ, Ανρί Μπαρπύς κ.α. Πρόκειται επομένως για ένα βιβλίο που ασχολείται και μιλάει για άλλα βιβλία, αλλά και για την αγάπη που μπορεί να τρέφει κανείς για αυτά.
«Ανακαλώντας αυτή την πρώτη ανάμνηση, θα τολμούσα να πω ότι τα βιβλία ήταν μέρος της προσωπογραφίας της, λάδι σε καμβά. Και ήταν στη μέση η Στέλλα, μια μπλε Μαντόνα των Βιβλίων. Κι όπως όταν διαβάζω μια ιστορία δεν περιορίζομαι σε αυτήν αλλά στον μαγικό κόσμο που μου ανοίγει, έτσι κι εκείνο το απόγευμα νόμισα ότι βρέθηκα στη σπηλιά του Αλαντίνου»
Με μία τέτοια γλώσσα, ποιητική, γλαφυρή και με μια αφήγηση ασυνήθιστη, όχι πάντα γραμμική, μας αφηγείται την ιστορία της Στέλλας η Μαθιουδάκη. Χωρίζει το βιβλίο της σε τρία διακριτά μέρη και επιφυλάσσει μία μεγάλη έκπληξη για τους αναγνώστες της στο τέλος του πονήματός της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.