C.H. Woodhouse, Εις οιωνός, εκδ. Παπαδόπουλος

 

Ο Βρετανός ιστορικός, απόφοιτος του τμήματος κλασικών σπουδών της Οξφόρδης C.M. Woodhouse είναι ιδιαίτερα γνωστός και αγαπητός στην Ελλάδα κυρίως μέσα από τα ιστορικά έργα του, τα οποία αφορούν τη χώρα μας (Το Μήλον της έριδος, εκδ. Μίνωας 2021, Καποδίστριας, εκδ. Μίνωας 2020, Φιλέλληνες, εκδ. Μίνωας , 2020, Ο αγώνας για την Ελλάδα, εκδ. Τουρίκη, 2012, Η ναυμαχία του Ναυαρίνου, εκδ. Καστανιώτη, 2016, 1821, ο πόλεμος της ελληνικής ανεξαρτησίας, εκδ. Παπαδόπουλος, 2020 κ.α.).

 

 Ο πέμπτος βαρόνος του Τέρινγκτον, γνωστός ως «Κρις» ή «Μόντι» υπήρξε μέλος της SOE (Special Operations Executive), μιας ειδικής οργάνωσης του τότε νεοσύστατου στο Ηνωμένο Βασίλειο Υπουργείο Οικονομικού Πολέμου, που ιδρύθηκε το 1940. Έτσι ο «Μόντι» ήρθε στην Ελλάδα και κατέληξε να γίνει ενεργό μέλος της ελληνικής αντίστασης, να γνωρίσει από κοντά και να πολεμήσει τους Γερμανούς μαζί με τον Άρη Βελουχιώτη και τον Ναπολέοντα Ζέρβα. Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγο πριν από τον θάνατό του, το 2001, ο Woodhouse, πλην του μεγάλου συγγραφικού έργου του, μετέφρασε στην αγγλική γλώσσα τη δεκάτομη ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.

 

Το «Εις οιωνός» δεν είναι από τα γνωστότερα έργα του, διότι δεν είναι έργο αμιγώς ιστορικό.  Επισκιάζεται, επομένως, από τη μεγάλη ιστοριογραφική παραγωγή του συγγραφέα, σε καμία περίπτωση όμως, δεν είναι κατώτερό της. Πρόκειται για μία συλλογή δεκατεσσάρων διηγημάτων τα οποία όμως αποτελούν, συγχρόνως, και πρωτογενή ιστορική πηγή, αφού διαδραματίζονται στα ελληνικά βουνά την περίοδο της γερμανικής κατοχής και αντίστασης.

 

Πρόκειται για ιστορίες γραμμένες με το γνωστό άφθονο βρετανικό χιούμορ με ήρωες αληθινούς, κατά βάση, οι οποίοι όμως, χάριν «ποιητικής αδείας» ενεργούν πολλές φορές και σε κάποιο φανταστικό πλαίσιο. Οι ιστορίες αυτές, επομένως, ακροβατούν μεταξύ μύθου και πραγματικότητας, η έμπνευσή τους, όμως, βασίζεται κυρίως σε ιστορικά γεγονότα, έτσι όπως τα βίωσε ο ίδιος ο Woodhouse κατά τη διάρκεια της αντίστασης.

 

Ο «Άγγλος» όπως αναφέρεται στα διηγήματα αυτά, δεν είναι άλλος από τον ίδιο  τον συγγραφέα, ενώ ο «Αμερικανός», ο Αμερικανός ταγματάρχης Jerry Wines, εκπρόσωπος της Συμμαχικής Αποστολής και καλός φίλος του Συνταγματάρχη Woodhouse. Όσο για τον μπάρμπα –Σταύρο, αυτός δεν είναι άλλος από τον μπάρμπα Νικόλαο Μπέη, έναν αγωνιστή της ομάδας του Woodhouse. Κοντά σε αυτούς συνυπάρχουν και άλλοι ανώνυμοι ήρωες, απλοί και καθημερινοί Έλληνες της εποχής, βοσκοί, χωρικοί κ.α.

 

Ο τίτλος του βιβλίου είναι εμπνευσμένος από το γνωστό αρχαίο απόφθεγμα της Ιλιάδος «Εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης». Το «Εις οιωνός» εκδόθηκε το 1950 και περιλάμβανε δώδεκα ηθογραφικές ιστορίες για την κατοχή, βασισμένες στις περιπέτειες που ο ίδιος ο «Μόντι» έζησε στα ελληνικά βουνά. Αργότερα, όμως, ανακαλύφθηκαν ακόμη δύο, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα ελληνική έκδοση.

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι  ο ίδιος ο «Μόντι» γράφει στον πρόλογο του βιβλίου του, στην έκδοση του 1950:

 

«Κανένας από τους χαρακτήρες στις παρακάτω δώδεκα ιστορίες δεν αποτελεί αμιγώς προϊόν μυθοπλασίας, ούτε τα περιστατικά που περιγράφονται είναι εντελώς φανταστικά»

 

Η φράση αυτή του ίδιου του συγγραφέα τονίζει τον υβριδικό χαρακτήρα του πονήματός του, ενός πονήματος που σκιαγραφεί με σαφήνεια πολλές πλευρές της ελληνικής αντίστασης, της αυτοθυσίας του ελληνικού λαού και τις δυσκολίες και την ακραία, πολλές φορές, φτώχεια, που αυτός βίωσε στην ύπαιθρο κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα άγνωστο ιστορικό, μέχρι τώρα, ντοκουμέντο το οποίο αποτελεί μία αξιόλογη συμβολή στην σαφή απεικόνιση της ζωής στην ελληνική ύπαιθρο κατά τη διάρκεια της Κατοχής και της Αντίστασης.