Τετάρτη 12 Ιουνίου 2024

Κώστα Καλτσάς, Νικήτρια σκόνη, εκδ. Ψυχογιός, 2024

 

Όταν η ίδια η Ιστορία γίνεται πρωταγωνιστής…

 

                Αξιοπρόσεκτο είναι το μυθιστόρημα του πρωτοεμφανιζόμενου στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό συγγραφέα Κώστα Καλτσά. Ο εν λόγω συγγραφέας έχει σπουδάσει βιολογία, αλλά έχει προσφάτως τη διδακτορική του διατριβή στη Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. Η «Νικήτρια σκόνη», το πρώτο μυθιστόρημα που εκδίδει, αποτελεί μέρος της διατριβής. Ο Κώστας Καλτσάς μπορεί να είναι πρωτοεμφανιζόμενος στον χώρο της συγγραφής, πιστώνει, όμως, στο βιογραφικό του πολλές, μέχρι τώρα, μεταφράσεις.

Το εν λόγω πόνημα είναι αξιοπρόσεκτο όχι τόσο επειδή ασχολείται με τα γεγονότα του Ελληνικού Εμφυλίου- πολλά βιβλία που εκδίδονται στις μέρες μας το έχουν ήδη επιχειρήσει αυτό-, αλλά εξ’ αιτίας του τρόπου με τον οποίο ο συγγραφέας επιλέγει να αφηγηθεί τα γεγονότα αυτά, να τα συνδέσει με το παρόν και να μπλέξει τον μύθο με την ιστορική πραγματικότητα. Πώς, επομένως, μπόρεσαν να επηρεάσουν τη ζωή μιας οικογένειας τα τραγικά γεγονότα του Εμφύλιου σπαραγμού με συνέπειες οι οποίες φτάνουν, για την οικογένεια αυτή, μέχρι σήμερα;

Ο συγγραφέας επιλέγει να μας αφηγηθεί την ιστορία του, η οποία ξεκινά τον Νοέμβρη του 1944 και φτάνει μέχρι και το 2015 σε τρία διακριτά κεφάλαια. Στο πρώτο μέρος ο Μιχάλης Ξενίδης επιχειρεί να αφηγηθεί στον γιο του την ιστορία του πατέρα του, Αντρέα.

Πιο πίσω στον χρόνο, στα 1944, θα παρακολουθήσουμε τη  ζωή των οικογενειών Ξενίδη, Βορέα και Πέτρου, οι οποίες ανήκουν τόσο στη δεξιά όσο και στην αριστερή παράταξη, αλλά και θα παρακολουθήσουμε τα γεγονότα των Δκεμβριανών από τη σκοπιά των Άγγλων, ιδίως του αντισυνταγματάρχη Μπάιφορντ Τζόουνς, ενός αληθινού ιστορικού προσώπου.

Ο δεύτερος άξονας της αφήγησης αφορά της δεκαετία του 1950. Πιο συγκεκριμένα, η αφήγηση ξεκινά από ένα γεγονός του 1958 που σημάδεψε τη ζωή του αφηγητή. Εδώ βρίσκουμε επίσης τον Ανδρέα φοιτητή Αγγλικής Φιλολογίας και θα πάρουμε μία γεύση της μεταπολεμικής Ελλάδος στη δεκαετία του ’50.

Το πιο εντυπωσιακό όμως για τους αναγνώστες στοιχείο, θα είναι ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας επιλέγει να ξεκινήσει την αφήγηση για το τρίτο και τελευταίο μέρος του βιβλίου του, το 2015, όταν λαμβάνει χώρα το δημοψήφισμα στη χώρα μας σχετικά με το αν αυτή θέλουμε ή όχι να ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εδώ ο συγγραφέας ξεκινά την αφήγησή του με την παράθεση του βιογραφικού του ήρωά του, Ανδρέα. Επιπροσθέτως, ο συγγραφέας έχει ενσωματώσει στην αφήγησή του αποσπάσματα που έχει γράψει ο Ανδρέας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

Ο Καλτσάς στο βιβλίο του διατρέχει εβδομήντα έτη ιστορίας και μεταπλάθει λογοτεχνικά ένα πολύ κοινότυπο θέμα με μεγάλη πρωτοτυπία. Πάνω απ’ όλα, το βιβλίο δείχνει πως ένα παρελθοντικό ιστορικό γεγονός μπορεί να επηρεάσει τις ζωές πολλών ανθρώπων σε βάθος χρόνου.

Κυριακή 2 Ιουνίου 2024

Kristin Harmel, Η κόρη του Παρισιού, εκδ. Μίνωας

 

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος θεωρείται, και δικαίως, ένα από τα κορυφαία ιστορικά γεγονότα το οποίο έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τον κινηματογράφο, το θέατρο, αλλά και τη λογοτεχνία. Έχουν γραφτεί κυριολεκτικά άπειρα ιστορικά βιβλία, αλλά και ιστορικά μυθιστορήματα. Ένα από αυτά είναι και το παρόν πόνημα της Αμερικανίδας συγγραφέως Κριστίν Χάρμελ με τίτλο «Η κόρη του Παρισιού».

 

Η αλήθεια είναι ότι το ελληνικό κοινό που λατρεύει να διαβάζει ιστορικά μυθιστορήματα σχετικά με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ήδη ξεχωρίσει τη συγκεκριμένη συγγραφέα με το έτερο βιβλίο της που μεταφράστηκε πρόπερσι και κυκλοφόρησε στα ελληνικά (εκδόσεις Μίνωας, 2022), το οποίο τιτλοφορούνταν ως «Το βιβλίο των χαμένων ονομάτων». Και η αλήθεια είναι ότι και αυτό υπήρξε ένα εξαιρετικό πόνημα. «Η κόρη του Παρισιού», όμως, οφείλω να ομολογήσω ότι είναι από τα καλύτερα ιστορικά μυθιστορήματα που έχω διαβάσει για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όχι μόνο κατά τη φετινή εκδοτική χρονιά, αλλά και γενικότερα στη ζωή μου. Δύσκολα θα βρει ο αναγνώστης τέτοιο άψογο συνδυασμό ιστορικής έρευνας, καταιγιστικής δράσης και έντονων συναισθημάτων κατά την ανάγνωση.

 

Η υπόθεση στο μυθιστόρημα, όπως και στο «Βιβλίο των χαμένων ονομάτων», διαδραματίζεται στη Γαλλία. Πιο συγκεκριμένα, εν έτει 1939, λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, δύο νεαρές μητέρες, η Ελίζ και η Ζουλιέτ γνωρίζονται τυχαία και αναπτύσσουν μία βαθιά φιλία. Η Ελίζ έχει μία κόρη, τη Ματίλντ και είναι παντρεμένη με τον γνωστό ζωγράφο Ολιβιέ Λε Κλερ, ο οποίος όμως δείχνει να αδιαφορεί τόσο για τον γάμο του όσο και για την Ελίζ, δίνοντας προτεραιότητα στη δική του καριέρα. Η Ελίζ είναι και η ίδια καλλιτέχνιδα, για την ακρίβεια ξυλογλύπτρια, ζει όμως στη σκιά του διάσημου συζύγου της.

 

Η Ζουλιέτ, από την άλλη, διατηρεί μαζί με τον σύζυγό της ένα όμορφο βιβλιοπωλείο σε κεντρικό σημείο του Παρισιού και έχει έναν θαυμάσιο σύζυγο που τη λατρεύει και τρία παιδιά, τον Κλοντ, τον Αλφόνς και τη Λουσί. Μοναδική σκιά στη ζωή της η απώλεια της ενός μόλις έτους Αντουανέτ, η οποία απεβίωσε από το Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου, αφήνοντας τη μάνα της βυθισμένη στις τύψεις, τις οποίες όμως καταφέρνει να υπερκεράσει χάρη στην υπόλοιπη οικογένειά της. Η ζωή όλων όμως θα αλλάξει προς το χειρότερο με το ξέσπασμα του πολέμου: ο κομμουνιστής σύζυγος της Ελίζ θα θέσει την ίδια και την κόρη τους τη Ματίλντ σε κίνδυνο και θα την αναγκάσει να αφήσει τη Ματίλντ στη φροντίδα της καλύτερής της φίλης, προκειμένου αυτή να επιβιώσει. Εντούτοις, μία βόμβα που θα πέσει κατά λάθος στο βιβλιοπωλείο θα έχει ως αποτέλεσμα να διαλυθούν για πάντα οι δύο οικογένειες…

 

Το βιβλίο αποτελεί ένα αντιπολεμικό έπος, αλλά και έναν ύμνο στη μητρική αγάπη και στις θυσίες που πρέπει να κάνουν οι γονείς, αλλά και όλοι οι άνθρωποι εν καιρώ πολέμου. Αποτελεί επίσης έναν φόρο τιμής στα χιλιάδες αθώα θύματα όχι μόνο των διαβόητων στρατοπέδων συγκέντρωσης, αλλά και των βομβαρδισμών που διενεργήθηκαν από τους Συμμάχους και πολλές φορές αστόχησαν και στοίχισαν τη ζωή σε πολλούς αθώους.

 

Το βιβλίο κρύβει πολλές εκπλήξεις και δένει καταπληκτικά με την Ιστορία. Οι αναγνώστες θα ταυτιστούν με τους χαρακτήρες, οι οποίοι είναι καθαρά ανθρώπινοι, δίχως ωραιοποιήσεις και εξωραϊσμούς. Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα πολύ συγκινητικό πόνημα, το οποίο θα μας μάθει πολλά για την ανασφάλεια που νιώθουν οι άνθρωποι σε καιρό πολέμου, αλλά και για το πόσα πολλά υπέφεραν στην καθημερινότητά τους εξαιτίας του πολέμου.

Κώστα Καλτσάς, Νικήτρια σκόνη, εκδ. Ψυχογιός, 2024

  Όταν η ίδια η Ιστορία γίνεται πρωταγωνιστής…                   Αξιοπρόσεκτο είναι το μυθιστόρημα του πρωτοεμφανιζόμενου στο ελληνικό...