Γιώτα Γουβέλη, Η σκλάβα, εκδ. Διόπτρα

 

Πώς ακριβώς ήταν η ζωή στην ύπαιθρο της τουρκοκρατούμενης Θεσσαλίας στις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης; Πώς ζούσαν οι Ρωμιοί ραγιάδες, πλούσιοι και φτωχοί; Πώς ήταν η δύσκολη καθημερινότητά τους;

 

Αυτήν την ιστορική χρονική περίοδο επιχειρεί να αποτυπώσει με την πένα της η πολυγραφότατη Γιώτα Γουβέλη μέσα από την δική της μεταπλαστική εκδοχή για τον γνωστό μύθο του γκιώνη στη Θεσσαλία. Σύμφωνα με τον μύθο αυτόν, δύο αγαπημένα αδέλφια,- στο βιβλίο  ο Κωνσταντής και ο Δήμος- αλληλοσπαράχτηκαν εξαιτίας μιας όμορφης χήρας, της Κόνης. Αυτή είναι και η πρωταγωνίστρια του βιβλίου, η σκλάβα του τίτλου ή η χήρα του μύθου.

 

Η αφήγηση ξεκινά λίγα χρόνια πριν από την Ελληνική Επανάσταση, στα τέλη του 18^ου αιώνα, στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας, όπου δύο δίδυμες αδελφές, εντελώς διαφορετικές στον χαρακτήρα, μα όμοιες στη θωριά, μεγαλώνουν υπό δύσκολες συνθήκες. Πρόκειται για την ευαίσθητη Πεισώ και τη δυναμική Κόνη. Η μητέρα τους υποφέρει και μοχθεί καθημερινά για να τους εξασφαλίσει τα προς το ζειν, ενώ ο σύζυγός της την κακοποιεί σε καθημερινή βάση, και αυτή και τα δύο κορίτσια.

 

Η μοίρα θα ρίξει στον δρόμο των δύο κοριτσιών, εντελώς τυχαία, τον Ρήγα Βελενστινλή, ο οποίος εκείνη την περίοδο μεγαλώνει στη Θεσσαλία. Ο Ρήγας θα χρηστεί αυτόκλητα δάσκαλός τους και θα τους μάθει γράμματα. Έτσι, η συγγραφέας μας γνωρίζει από κοντά τον διάσημο Ρήγα Φεραίο και  «ζουμάρει» με το βιβλίο της στα νεανικά χρόνια του διάσημου Έλληνα.

 

 Από εκεί και έπειτα, κάθε μία από τις αδελφές θα βρει τον δρόμο της: η μία θα βρεθεί στη Βιέννη ως υπηρετικό προσωπικό γνωστής ελληνικής οικογένειας και η άλλη παντρεύεται έναν ισχυρό άρχοντα της περιοχής στο σαντζάκι των Τρικάλων. Η μοίρα, όμως, θα επιφυλάξει πολλές ανατροπές στην, κατά τα φαινόμενα, στρωμένη ζωή τους. Ο έρωτας θα χτυπήσει την πόρτα της Κόνης και θα ανατρέψει τα πάντα… Παράλληλα οι ισορροπίες διατηρούνται δύσκολα σε μία εποχή οπότε άλλοι ραγιάδες πολεμούν τους Τούρκους και άλλοι συντάσσονται μαζί τους προκειμένου να ζήσουν μία πιο εύκολη και πλούσια ζωή…

 

Η Γουβέλη διατηρεί και στο νέο της πόνημα τον καταιγιστικό ρυθμό στην εξέλιξη της υπόθεσης, έναν ρυθμό που διατηρεί πάντοτε στα γραπτά της. Παράλληλα εξυφαίνει με περίτεχνο τρόπο σε έναν μεγάλο ιστό τις πληροφορίες για την τουρκοκρατούμενη Θεσσαλία, τα νεανικά χρόνια του Ρήγα και τη μετάπλαση του μύθου του γκιώνη. Και όλα αυτά μέσα από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της πρωταγωνίστριας Κόνης και της Πεισώς σε έναν μυθιστόρημα εποχής που η υπόθεσή του διαδραματίζεται στο Βελεστίνο, στα Αμπελάκια της Θεσσλίας, στη Ζαγορά του Πηλίου, αλλά και στη μακρινή και κοσμοπολίτικη Βιέννη.

Barbara Kingsolver, Ντίμον Κόπερχεντ, εκδ. Ψυχογιός

 

 

Το αυτοβιογραφικό έπος ενός μικρού αγοριού των Απαλαχίων στο πρότυπο του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ του Ντίκενς

 

Μια γοητευτική και άκρως συγκινητική αυτοβιογραφική ιστορία, κατά το πρότυπο του έτερου αυτοβιογραφικού έπους του μεγάλου  Τσάρλς Ντίκενς,  του γνωστού «Ντέιβιντ Κόπερφιλντ», υπογράφει η Αμερικανίδα συγγραφέας Μπάρμπαρα Κίνγκσολβερ, με καταγωγή από το Κεντάκι. Η συγγραφέας στο ογκώδες αυτό έπος της βάζει τον μικρό ήρωά της με καταγωγή από το ορεινό κομμάτι της Βιρτζίνια στα Απαλάχια Όρη, να μας αφηγηθεί ο ίδιος τη ζωή του και τον αγώνα επιβίωσής του με αφετηρία τη δεκαετία του ’90.

 

Ο Ντίμον υπήρξε ένα παιδί άτυχο ήδη από τις πρώτες ώρες της ζωής του, όταν γεννήθηκε από μία αλκοολική μητέρα που γεννούσε αβοήθητη στο σπίτι της και βρέθηκε αναίσθητη. Ο πατέρας του είχε πεθάνει ήδη πριν από τη γέννησή του. Η φτώχεια και οι στερήσεις, η παραμέληση από την εξαρτημένη μάνα θα γίνουν ο κανόνας στη ζωή του μικρού Ντίμον. Ο ίδιος όμως δεν θα πάψει ποτέ να αγωνίζεται προκειμένου να αποκτήσει κι αυτός «μία θέση στον ήλιο».

Όταν η μητέρα του θα αποφασίσει να ξαναπαντρευτεί έναν βίαιο άνδρα, ο Ντίμον θα γνωρίσει μία ακόμη ατυχία. Εντούτοις θα καταφέρει να ανταπεξέλθει ακόμη κι όταν η μητέρα του θα εκπνεύσει τελικά, αφήνοντάς τον ορφανό στην τρυφερή ηλικία των έντεκα μόλις ετών. Και τότε ο μικρός θα διαπιστώσει ότι κάθε άλλο παρά εύκολο είναι να βρεθεί μία ανάδοχη οικογένεια για να τον υιοθετήσει. Πολλές φορές στη διήγησή του ο μικρός θα συμπεράνει ότι «κανένας δεν τον θέλει» και αυτό θα προκαλέσει τη συγκίνηση του αναγνώστη,  αφού η απόρριψη είναι, πραγματικά, το χειρότερο συναίσθημα που μπορεί να βιώσει ένα παιδί.

 

Ο Ντίμον, κάτω από αυτές τις τόσο δυσμενείς για τη ζωή του συνθήκες, θα αναγκαστεί να σκληραγωγηθεί και να μεγαλώσει πρόωρα, δεν θα το βάλει όμως κάτω προκειμένου να τα καταφέρει. Θα κινήσει να βρει τη γιαγιά του και τελικά θα βρει τη σταθερότητα που επιθυμεί όταν ένας δάσκαλος γυμναστικής θα αποφασίσει να τον υιοθετήσει. Από τη στιγμή αυτή η τύχη θα αρχίσει να ευνοεί κάπως τον μικρό αγωνιστή.

 

Η Κίνγκσολβερ προσφέρει μία άκρως ρεαλιστική τοιχογραφία των ΗΠΑ στα τέλη του εικοστού αιώνα και της ζωής των εργατικών τάξεων και του «περιθωριακού στοιχείου», μέσα από μία πρωτοπρόσωπη διήγηση η οποία καταφέρνει να μας συγκινήσει χωρίς να διαθέτει ίχνος μελοδραματισμού. Όλοι θα αγαπήσουμε και θα συμπονέσουμε τον μικρό Ντίμον και θα αποδοκιμάσουμε τη θεά Τύχη που στην αρχή  στέκεται τόσο άδικη μαζί του.

 

Η γραφή της Κίνγκσολβερ είναι αυθόρμητη και χειμαρρώδης, και θα μας γοητεύσει αναντίρρητα, αφού, πάντως, της δώσουμε τον απαραίτητο χρόνο στην αρχή της ανάγνωσης προκειμένου να τη συνηθίσουμε, καθώς διατηρεί την ιδιαιτερότητά της. Και οπωσδήποτε η εξαιρετική μετάφραση της Κατερίνας Σχινά θα μας βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση.

 

Ένα βιβλίο τρυφερό, καλογραμμένο και συγκινητικό, αλλά πολλές φορές ωμά ρεαλιστικό και οργισμένο, που θα λατρέψουμε.