Χρήστος Χαρτοματσίδης, Ρίο Γκράντε, εκδ. Μεταίχμιο

 

Ένα πολύ ιδιαίτερο πόνημα, το οποίο συνδυάζει το κοινωνικό στοιχείο, με στοιχεία νουάρ και συμβολικής λογοτεχνίας είναι το «Ρίο Γκράντε», έργο του πολυγραφότατου συγγραφέα και γιατρού Χρήστου Χαρτοματίδη. Ο κάπως παράδοξος και αλλόκοτος, σε σχέση με την υπόθεση του βιβλίου τουλάχιστον, τίτλος έχει συμβολικές προεκτάσεις και φαίνεται να οφείλει το όνομά του στη γνωστή ταινία που διαδραματίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες του Μεσοπολέμου, «Μπόνι και Κλάιντ».

Η υπόθεση του βιβλίου διαδραματίζεται σε τόπο και χρόνο που δεν κατονομάζονται, ωστόσο υποθέτουμε εύλογα ότι πρόκειται για την Αθήνα της σύγχρονης εποχής. Εδώ ζει μία καθώς πρέπει ελληνική τυπική οικογένεια: ο Μπίλης με τη γυναίκα του την Ανθούλα και τα δυο τους παιδιά, την Νατάσα και τον Στέλιο. Το βεβαρυμένο παρελθόν όμως του Βασίλη-Μπίλη που χρημάτισε ένοικος των φυλακών για ένα διάστημα, φαίνεται να ρίχνει ακόμη τη σκιά του στην οικογένεια. Η Ανθούλα είναι γυναίκα της εκκλησίας και διακατέχεται από πάμπολλες αναστολές. Αυτό όμως δεν θα την εμποδίσει να ερωτοτροπήσει με τον αστυνομικό διευθυντή Βελέγκα, παλιό ερωτικό της γνώριμο, όταν και ο σύζυγός της θα φλερτάρει απροκάλυπτα με μία δική του σύντροφο από τα παλιά, τη Βάσια, λαϊκή τραγουδίστρια της νύχτας. Οι τέσσερίς τους θα δημιουργήσουν ένα μοιραίο ερωτικό τετράγωνο, όμως ένας από τους τέσσερις παίζει ένα κάπως βρώμικο παιχνίδι και έχει σκοπό να καταδυναστέψει και να καταστρέψει τους άλλους τρεις. Παράλληλα με τα παραπάνω, ένας διεφθαρμένος αστυφύλακας απειλεί τον Μπίλη και τον εκβιάζει.

Ποια θα είναι η επιλογή των ηρώων; Μπορούν τα νεανικά μας λάθη να καθορίσουν το μέλλον μας; Γίνεται οι νεανικοί και θεωρούμενοι τότε ως λανθασμένοι έρωτες να καταστρέψουν τα θεμέλια ενός γάμου; Για ποιον λόγο τείνουμε όλοι μας να επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια λάθη; Μπορούμε τελικά να ζήσουμε όπως πραγματικά το επιθυμούμε ή είμαστε δέσμιοι των κανόνων που μας θέτει η κοινωνία και εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας;

Οι  ήρωες που δημιουργεί ο Χαρτοματσίδης είναι ακραίοι, με τάση προς την υπερβολή, ενώ δεν παρουσιάζονται διόλου ωραιοποιημένοι. Έχουν την τάση, επίσης, να δρουν αντιθετικά, αλλά και συμπληρωματικά ο ένας προς τον άλλον. Είναι, θα λέγαμε, καθαρά ανθρώπινοι, με τα πάθη τους να κυριαρχούν σε αυτούς.

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας είναι ωμά ρεαλιστική και η αφήγηση καθηλωτική και δοσμένη με χιούμορ και ελαφρές αποχρώσεις ειρωνείας. Εν κατακλείδι πρόκειται για ένα πόνημα με γρήγορο συγγραφικό ρυθμό που διαβάζεται γρήγορα, αλλά θα μας προβληματίσει σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις, και δη την ερωτική τους διάσταση. Το τέλος του πονήματος θα είναι αμφίσημο και συμβολικό, μα συνάμα λυτρωτικό τόσο για τους ήρωες, όσο και για τους αναγνώστες.