Άννα Κοέν, Το λουλούδι της Αυλώνας, εκδ. Επίκεντρο

 

Όταν η αυτοβιογραφία συναντά την Ιστορία…

 

Πώς ήταν άραγε να μεγαλώνει μία Εβραία στην κομμουνιστική Αλβανία του Ενβέρ Χότζα;

 

Σχετικά με τον ολοκληρωτισμό των κομμουνιστικών καθεστώτων και την καταπίεση που υφίσταντο όσοι ζούσαν υπό τη σκιά τους γνωρίζουμε αρκετά πράγματα. Τα περισσότερα από αυτά, όμως, η αλήθεια είναι ότι αφορούν τη ζωή στη σταλινική Ρωσία. Αρκετά λιγότερα είναι γνωστά για την Αλβανία και το στυγνό και εξαιρετικά καταπιεστικό καθεστώς του δικτάτορα Ενβέρ Χότζα. Οπωσδήποτε δεν ήταν διόλου ευχάριστο για κανέναν, ιδίως βέβαια για σκεπτόμενους ανθρώπους των γραμμάτων, να ζουν στην κομμουνιστική Αλβανία την εποχή μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Εβραίοι, όμως, είχαν επιπλέον λόγους για να χειροτερεύει περαιτέρω η διαμονή τους εκεί…

 

Η Άννα Κοέν είναι Ρωμανιώτισσα Αλβανοεβραία. Οι παππούδες της μετανάστευσαν από τα Ιωάννινα στην Αλβανία και έτσι μπόρεσαν να επιβιώσουν από τις ναζιστικές διώξεις και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Γερμανών. Η Άννα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλβανία, και, πιο συγκεκριμένα, στην Αυλώνα. Ως παιδί αδυνατούσε να καταλάβει πλήρως τη δυσαρέσκεια που έτρεφαν οι γονείς της για το καθεστώς τρόμου της χώρας τους, δυσαρέσκεια, η οποία, όμως, ήταν αρκετή για να ωθήσει την οικογένειά της να μεταναστεύσει τελικά, πρώτα στην Αθήνα και στη συνέχεια στις ΗΠΑ, προκειμένου να ξεφύγει από τον καταπιεστικό κλοιό της δικτατορίας του Ενβέρ. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα άτομα της οικογένειας της Άννας δεν ήταν καν πολιτογραφημένα ως Αλβανοί πολίτες, αφού το καθεστώς του Ενβέρ αρνούταν αυτή την «πολυτέλεια» σε όσους δεν ήταν γραμμένοι ως μέλη του κομμουνιστικού κόμματος της Αλβανίας.

 

 Η Άννα μπόρεσε, σε πείσμα των συνθηκών τόσο της δικτατορίας, όσο και της εποχής της- αφού ήταν γυναίκα, -να σπουδάσει τελικά οδοντιατρική, μία επιστήμη αρκετά ασυνήθιστη για τις γυναίκες στην εποχή της. Η Άννα δραστηριοποιήθηκε κατόπιν στις ΗΠΑ τόσο ως οδοντίατρος όσο και ως αρωγός Αλβανών μεταναστών και ιδίως των γυναικών. Μάλιστα το 2004 βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Αλβανικής Κυβέρνησης για τη βοήθεια που προσέφερε κατά τη διάρκεια της ανθρωπιστικής κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο.

 

«Το λουλούδι της Αυλώνας» είναι, επομένως η αυτοβιογραφία της Άννας, μια αυτοβιογραφία που απεικονίζει, παράλληλα, και ολόκληρη την εποχή κατά την οποία έζησε, από τα μέσα, δηλαδή, του εικοστού αιώνα και μετά. Υπάρχουν, βέβαια, στο βιβλίο και πολλές αναφορές στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και στα χρόνια νωρίτερα, στους προγόνους της οικογένειας και στην τότε ζωή τους. Το βιβλίο της ρίχνει φως στις πιο σκοτεινές στιγμές της δικτατορίας στην Αλβανία, αλλά και στη ζωή μιας γυναίκας η οποία δεν σταμάτησε ποτέ να αγωνίζεται με χαμόγελο ενάντια στις δυσκολίες που της επιφύλαξε η ζωή.