Kate Thomson, Η βιβλιοθήκη της ελπίδας, εκδ. Μίνωας

 

 Ένα μυθιστόρημα για τη μοναδική άγνωστη υπόγεια βιβλιοθήκη του Λονδίνου κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο

    Οι περισσότεροι από εμάς νομίζουν ότι η Μεγάλη Βρετανία, εφόσον δεν κατελήφθη από τις ναζιστικές στρατιές του Χίτλερ, δεν γνώρισε τη φρίκη του πολέμου. Κι όμως, αγνοούμε σε μεγάλο βαθμό ότι οι Βρετανοί πολίτες γνώρισαν από πρώτο χέρι την καταστροφική λαίλαπα των βομβαρδισμών κατά τγ διάρκεια του Blitzkrieg από τη γερμανική Luftwaffe.  
Μαζί με τα σπίτια των Βρετανών πολιτών που πλήττονταν από τις βόμβες, καταστρέφονταν και πολλά κτίρια, όπως και η βιβλιοθήκη στην καρδιά του Λονδίνου, στο Ιστ Εντ, και πιο συγκεκριμένα η βιβλιοθήκη του Μπέθναλ Γκριν, η οποία καταστράφηκε μία νύχτα του 1940 και έκτοτε μεταφέρθηκε στις υπόγειες σήραγγες του μετρό, όπου λειτούργησε μέχρι και το τέλος του πολέμου.
Η πλειονότητα των αναγνωστών σίγουρα αγνοεί επίσης το γεγονός ότι τα βιβλία έπαιξαν σπουδαίο ρόλο για την τόνωση του ηθικού των αμάχων κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο κόσμος χρειαζόταν, αναντίρρητα, κάτι για να του αποσπά το μυαλό από τη φρίκη των βομβαρδισμών ή την παράνοια της ναζιστικής κατοχής. Πράγματι, λοιπόν, η υπόγεια βιβλιοθήκη του Λονδίνου υπήρξε πολύτιμη αρωγός των βρετανικών αρχών στην προσπάθειά τους να τονώσουν το ηθικό των μαχόμενων Βρετανών.
Η Βρετανή συγγραφέας Kate Thomson ανακάλυψε τη συγκεκριμένη ιστορία κατά την περίοδο του εγκλεισμού μας τον καιρό της πανδημίας και αποφάσισε να τη μετατρέψει σε ένα γοητευτικό μυθιστόρημα που ξεκινάει, είναι η αλήθεια, κάπως χλιαρά και όσο κυλά, γίνεται όλο και πιο συναρπαστικό.
Βιβλιοθηκάριος της υπόγειας βιβλιοθήκης ήταν μία προοδευτική για την εποχή της γυναίκα, μία νεαρή χήρα πολέμου, η Κλάρα Μπάτον. Βιβλιοθηκονόμος στις αλλοτινές ειρηνικές εποχές του παιδικού τμήματος της βιβλιοθήκης, καλείται τώρα στη δύσκολη περίοδο των γερμανικών βομβαρδισμών να γίνει βιβλιοθηκονόμος ολόκληρης της βιβλιοθήκης. Κοντά της η πανέμορφη εργένισσα Ρούμπι Μονρό, μια δυναμική, μα ευαίσθητη γυναίκα, που θα τη βοηθήσει στο έργο της.
Οι δύο γυναίκες δεν είναι όμως μόνο βιβλιοθηκονόμοι, αλλά αρωγοί ψυχών. Βοηθούν κάθε τραυματισμένο πλάσμα που έχει την ανάγκη τους, όπως και δύο μικρές Εβραιοπούλες που ζητούν καταφύγιο στη βιβλιοθήκη. Οι δύο γυναίκες θα παλέψουν κόντρα στις εξαιρετικά ισχυρές φαλλοκρατικές αντιλήψεις της εποχής και  θα προσπαθήσουν να γνωρίσουν τον έρωτα, αλλά και να φτιάξουν ένα καλύτερο κόσμο μέσω των βιβλίων, οργανώνοντας λέσχες ανάγνωσης και προσπαθώντας να ξεπεράσουν τη λογοκρισία της εποχής που ασκείται σε ορισμένα αναγνώσματα.
Η Thomnson χωρίς μακροσκελείς περιγραφές δίνει έμφαση στη γρήγορη εξέλιξη της πλοκής και στην αποτύπωση του κλίματος του τρόμου που δημιουργούσαν οι βομβαρδισμοί στο Λονδίνο. Το αποτέλεσμα είναι ένα ιδιαίτερο και κινηματογραφικό πόνημα που θα μας καταπλήξει.

Σπύρος Κουζινόπουλος, Γεντί Κουλέ, Η Βαστίλη της Θεσσαλονίκης, εκδ. Ιανός

 

Τη «βιογραφία» του Γεντί Κουλέ από τι 1896 μέχρι και το 1989 μας προσφέρει ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Σπύρος Κουζινόπουλος στο βιβλίο του με τίτλο «Γεντί Κουλέ, Η Βαστίλη της Θεσσαλονίκης». Το εν λόγω βιβλίο αποτελεί μία εξιστόρηση της ταραγμένης ιστορίας του περίφημου Επταπυργίου στο διάστημα των εκατό περίπου ετών που αυτό λειτούργησε ως φυλακή.

            Πρόκειται, σύμφωνα με τον συγγραφέα, για τις φυλακές με τις πιο άθλιες συνθήκες διαβίωσης σε όλη τη χώρα. Το συσσίτιο ήταν πενιχρό, ο συνωστισμός μεγάλος και τα βασανιστήρια και τα καψόνια των φυλάκων άφθονα. Μέχρι και βιασμοί λάμβαναν χώρα στο κολαστήριο αυτό. Και όλα αυτά όχι μόνο κατά την οθωμανική περίοδο της φυλακής, αλλά και κατά την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά, την περίοδο της γερμανικής κατοχής και του Ελληνικού Εμφυλίου, την μεταπολεμική περίοδο, αλλά και την περίοδο της χούντας των Συνταγματαρχών.

            Αρχικά ο συγγραφέας αναφέρεται και στις άλλες φυλακές της Θεσσαλονίκης, εκείνες που λειτούργησαν πριν από το Γεντί Κουλέ στην πόλη, όπως τον Λευκό Πύργο και το Κονάκι του Πασά.

Ο Κουζινόπουλος απαριθμεί με εκτενείς αναφορές όλες τις τραγικές ιστορίες του Γεντί Κουλέ, τις ιστορίες όλων όσων φυλακίσθηκαν άδικα εκεί και υπέφεραν από τους βασανισμούς. Μεταξύ των διάσημων που «φιλοξενήθηκαν» στο Γεντί Κουλέ, ήταν και οι αγωνιστές Νίκος Ζαχαριάδης και Άρης Βελουχιώτης, ο Αβραάμ Μπεναρόγια της πολυεθνικής σοσιαλιστικής οργάνωσης της Θεσσαλονίκης, της Φεντερασιόν, και ο ποιητής Μανώλης Αναγνωστάκης. Στη φυλακή αυτή φυλακίσθηκε και τελικά εκτελέστηκε το 1968 και ο Παγκρατίδης, ο περίφημος «Δράκος» της Θεσσαλονίκης, για τον οποίο όμως πολλοί υποστηρίζουν μέχρι και σήμερα ότι ήταν, εν τέλει, αθώος.

Συν τοις άλλοις, μία πληθώρα κινηματογραφικών, πολλές φορές, αποδράσεων, έλαβε χώρα στο Επταπύργιο. Τα χρονικά των αποδράσεων αυτών τα απαριθμεί ο Κουζινόπουλος στο βιβλίο του. Η φυλακή αυτή έκλεισε με πρωτοβουλία δύο εισαγγελέων στα τέλη του εικοστού αιώνα, της Χρυσούλας Γιαταγάνα και του Κωνσταντίνου Λογοθέτη, οι οποίο διαμαρτυρήθηκαν για τις εξαιρετικά άσχημες συνθήκες διαβίωσης εκεί.

Εν κατακλείδι, το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα λεπτομερές χρονικό που αποτίει φόρο τιμής σε όλες τις ψυχές που φυλακίστηκαν και εκτελέσθηκαν, ενδεχομένως, άδικα. Ο αναγνώστης θα μάθει πολλές λεπτομέρειες για το Γεντί Κουλέ, αλλά και την ιστορία της Θεσσαλονίκης και του εικοστού αιώνα γενικότερα.

Cho Nam-Joo, Η Κιμ ξέρει και άλλες ιστορίες, εκδ. Μίνωας

 

 

Το δεύτερο πόνημα της Νοτιοκορεάτισσας φεμινίστριας συγγραφέως που κυκλοφορεί στα ελληνικά

 

            Το μυθιστόρημα της Νοτιοκορεάτισσας συγγραφέα Τσο Ναμ-Τζου με τίτλο «Γεννημένη το 1982» ήταν ένα καθαρά φεμινιστικό μυθιστόρημα που προσέφερε άφθονες πληροφορίες στους Δυτικοευρωπαίους αναγνώστες σχετικά με το πώς είναι η ζωή για μία γυναίκα στην Κορέα και πόσες πολλές διακρίσεις υφίστανται οι γυναίκες λόγω του φύλου τους.  Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μίνωας το 2022 και έκανε μεγάλη αίσθηση.

Ομοίως τώρα, η Τσο Ναμ-Τζου συνέγραψε οκτώ διηγήματα φεμινιστικού περιεχομένου και το ανθολόγησε σε έναν τόμο υπό τον τίτλο «Η Κιμ ξέρει και άλλες ιστορίες» που μεταφράζονται από την Ντόρα Δαρβίρη και εκδίδονται στα ελληνικά για άλλη μία φορά από τις εκδόσεις Μίνωας.

Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας,  γεγονός είναι ότι η θέση της γυναίκας ήταν, είναι και θα είναι πάντοτε υποδεέστερη από εκείνη των ανδρών, όσο κι αν έχουν φτιάξει τα πράγματα σήμερα για αυτές, σε σχέση με παλαιότερες εποχές. Τα πράγματα όμως σε επίπεδο κοινωνίας, οικογένειας,  και επαγγελματικού χώρου παραμένουν αρκετά καλύτερα για αυτές στην Ευρώπη, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ από άλλες γωνιές του κόσμου, ιδίως στις ισλαμικές χώρες, την Αφρική, την Ινδία και τη Νοτιοανατολική Ασία. Και η Τσο Ναμ-Τζου καταγγέλλει για άλλη μία φορά αυτή την κατάσταση, εκθέτοντάς τη στο νέο της βιβλίο.

Το μυθιστόρημά της παρουσιάζει τις ιστορίες οκτώ διαφορετικών γυναικών στη σύγχρονη Νότια Κορέα, ιστορίες για γυναίκες κάθε ηλικίας και κοινωνικής τάξης, οι οποίες θα μπορούσαν, όμως, να αφορούν γυναίκες σε κάθε γωνιά του κόσμου.

«Τα πόδια μου λύγισαν και σωριάστηκα στο χιόνι. Όπως κοιτούσα τον ουρανό, άρχισα να κλαίω γοερά. Είχα κλάψει ποτέ δημόσια από τότε που είχα ενηλικιωθεί; Είχα κλάψει δυνατά; Είχα χύσει αγνά δάκρυα χαράς και όχι απελπισίας και απογοήτευσης, πόνου και τύψεων; Ό,τι βαλτωμένο υπήρχε στο σώμα και την καρδιά μου ξεχείλισε από μέσα μου. Ζούσα γι’ αυτή τη στιγμή. Ζω αυτή τη στιγμή, σ’ αυτό το μέρος, μ’ αυτόν τον τρόπο».

Οι ιστορίες της έχουν ένα κοινό σημείο: τη ζωή και τα συναισθήματα των γυναικών του σήμερα, συναισθήματα τα οποία παρουσιάζονται αναλυτικότατα. Μία ηλικιωμένη γυναίκα πάσχει από Αλτσχάιμερ και αφήνεται στη φροντίδα της αδελφής της. Μία άλλη καταφέρνει να γίνει διάσημη συγγραφέας. Μία έφηβη συνάπτει σχέση με έναν συνομήλικό της και γίνεται αποδέκτης της τόσο διαδεδομένης σήμερα σχολικής βίας. Μία άλλη δέχεται διακρίσεις μέσα στην οικογένειά της σε σχέση με τους αδελφούς της. Μία γυναίκα χειραγωγείται δίχως οίκτο μέσα  στη σχέση της. Μία νεαρή  ζει υπό τη σκιά της φυγής του πατέρα της. Μία άλλη χαζεύει το σέλας στη Νότιο Κορέα. Και, τέλος, μία άλλη δέχεται διακρίσεις στη δουλειά της.

Οκτώ γυναίκες. Οκτώ ιστορίες. Μία πραγματικότητα του σήμερα που σκιαγραφεί αριστοτεχνικά η Τσο Ναμ-Τζου. Ένα βιβλίο για γυναίκες γραμμένο από γυναίκα.

Βαλερί Αγγέλου, Μπουάνα, εκδ. Διόπτρα

 

Η ιταλοκρατία στα Δωδεκάνησα και η ελληνική μετανάστευση στο βελγικό Κονγκό

 

            Η πρωτοτυπία στον χώρο του ελληνικού ιστορικού μυθιστορήματος οπωσδήποτε δεν είναι  δεδομένη, αφού η θεματολογία τους επικεντρώνεται συνήθως στην καταστροφή της Σμύρνης, την Ελληνική Επανάσταση ή και στα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Επομένως, ένα μυθιστόρημα εποχής που επικεντρώνεται στην περίοδο της ιταλικής κατοχής  στη Ρόδο, αλλά και στη μετανάστευση των Ελλήνων στο βελγικό Κονγκό της Αφρικής στα μέσα του εικοστού αιώνα είναι, από κάθε άποψη, αξιοπρόσεκτο, πόσο μάλλον αν αυτό αποτελεί πόνημα πρωτοεμφανιζόμενης συγγραφέως.

Η Βαλερί Αγγέλου γεννήθηκε στο Βέλγιο, αλλά μεγάλωσε στη Ρόδο και επαγγέλλεται γιατρός. Το μυθιστόρημα εποχής με τον τίτλο «Μπουάνα» αποτελεί την πρώτη συγγραφική της προσπάθεια και περιγράφει την ιστορία μίας οικογένειας από τη Ρόδο. Είναι βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, στη μαρτυρία της πρωταγωνίστριας Αναστασίας από το ομώνυμο νησί.

Η Αναστασία γεννιέται και μεγαλώνει στη Ρόδο την περίοδο του μεσοπολέμου, οπότε το νησί βρισκόταν υπό την κατοχή των Ιταλών. Θα ζήσει εκεί και την ταραγμένη περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και το πέρασμα του νησιού από την ιταλική στη γερμανική και, ακολούθως, στην ελληνική κυριαρχία το 1947. Θα παντρευτεί  τον Γιώργο, μετά από ένα σύντομο ειδύλλιο με έναν Ιταλό και, όταν θα παραστεί η ανάγκη, δεν θα διστάσει να φύγει από το νησί, στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια της μεγάλης φτώχειας και να μεταναστεύσει στο βελγικό Κονγκό προκειμένου να κερδίσει κάποια καλύτερη ζωή. Κι εκεί, όμως, δεν θα βρει την ηρεμία, καθώς οι τριγμοί της αποαποικιοποίησης το 1960 δεν θα αφήσουν αλώβητη τη χώρα.

Οι περισσότεροι από εμάς που θα διαβάσουν τη συγκεκριμένη ιστορία, εύκολα θα μπουν στον πειρασμό να τη θεωρήσουν εντελώς φανταστική. Κι όμως, πρόκειται για αληθινή ιστορία, η οποία, όμως, ξεπερνά κάθε φαντασία. Απλώς οι περισσότεροι Έλληνες αναγνώστες αγνοούν εντελώς το συγκεκριμένο αυτό κομμάτι της ελληνικής ιστορίας. Πράγματι, η περίοδος της ιταλοκρατίας στη Ρόδο μόλις προσφάτως έχει φανεί να απασχολεί τους Έλληνες λογοτέχνες, ενώ η μετανάστευση των Ελλήνων στο Κονγκό είναι ένα θέμα ακόμα πιο παραμελημένο.

Το μυθιστόρημα της Βαλερί Αγγέλου έχει γρήγορη πλοκή, δεν πλατειάζει και, συγχρόνως, περιέχει πολλές άξιες λόγου ιστορικές πληροφορίες. Αξίζει να διαβαστεί κυρίως για την πρωτότυπη θεματολογία του και για το γεγονός ότι θα μας μάθει πολλά για ένα θέμα για το οποίο δεν γνωρίζουμε συνήθως παρά ελάχιστα. Επιπροσθέτως, δείχνει πόσο πολύ μπορεί να επηρεάσουν τα γυρίσματα της Ιστορίας τις ζωές των απλών καθημερινών ανθρώπων που δεν κουράζονται να ψάχνουν αέναα μια θέση στον ήλιο.

Juan Gomez-Jurado, Ο Ασθενής, εκδ. Κλειδάριθμος

 

 

Ομολογώ ότι παρά τη μεγάλη επιτυχία των βιβλίων του Ισπανού συγγραφέα Χουάν Γκόμεθ-Χουράδο, δεν είχε τύχει να διαβάσω κανένα, έως τώρα βιβλίο του. Και η αλήθεια είναι ότι, μέχρι τώρα, νόμιζα ότι έχω διαβάσει πολλά βιβλία με αυτό που λέμε  κυριολεκτικά "κομμένη την ανάσα". Τίποτε όμως δεν συγκρίνεται με το τελευταίο βιβλίο που διάβασα, αυτό για το οποίο θα μιλήσουμε εδώ, το μυθιστόρημα με τίτλο "Ο Ασθενής". Πρόκειται για ένα βιβλίο που, πιστεύω, ότι δεν θα μπορέσω να το ξεχάσω όσα χρόνια και αν περάσουν, ένα βιβλίο που διάβασα νιώθοντας την αδρεναλίνη μου να ανεβαίνει σε κάθε σελίδα, λες και εκτελούσα κάποιο επικίνδυνο σπορ.

Νομίζω πως το εν λόγω βιβλίο δεν εμπίπτει στην κατηγορία του ιστορικού μυθιστορήματος, αλλά του ιστορικού θρίλερ. Λίγα βιβλία έχω διαβάσει στη ζωή μου νιώθοντας τόσο μεγάλο άγχος προκειμένου να δω τι θα γίνει παρακάτω. Στον συγγραφέα αξίζει κάθε εύσημο, πρώτ’ απ’ όλα για την ιδιοφυής σύλληψη της υπόθεσης, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται την αφήγησή του, οδηγώντας την αριστοτεχνικά στην κορύφωση μαζί με την αγωνία του αναγνώστη. Οφείλω επίσης να ομολογήσω πως κάτι ακόμη που με ενθουσίασε στο βιβλίο ήταν οι λεπτομέρειες που αυτό περιείχε σχετικά με τους νευροχειρούργους και τις φοβερά δύσκολες εγχειρήσεις που αυτοί εκτελούν, ένα θέμα για το οποίο είχα παντελή άγνοια ως τώρα.

Πρωταγωνιστής, επομένως, είναι ο Ντέιβιντ Έβανς, ένας διάσημος και πολλά υποσχόμενος νευροχειρούργος που εργάζεται σε μία ιδιωτική κλινική στις ΗΠΑ. Ο Έβανς έχει χάσει πρόσφατα από καρκίνο την αγαπημένη του σύζυγο Ρέιτσελ. Αυτό που του απομένει είναι η επτάχρονη κόρη του, η Τζούλια. Όταν όμως αποφασίζει να χειρουργήσει στο κεφάλι τον ίδιο τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών η ζωή της κόρης του θα κινδυνεύσει… Και αυτό διότι ένας ψυχοπαθής θα του θέσει το τρομερό δίλημμα: αν θέλει να ζήσει η κόρη του, θα πρέπει ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών να μην βγει ζωντανός από το χειρουργικό τραπέζι του…

Πολύ περίεργο για να είναι αληθινό; Κι όμως, ο συγγραφέας χειρίζεται αριστοτεχνικά τον τρόπο με τον οποίο ξεδιπλώνονται τα γεγονότα από την απαγωγή της κόρης του Έβανς μέχρι την τραγική στιγμή της εγχείρισης.  Παράλληλα, δεν διστάζει να εγκιβωτίσει αφηγήσεις που μας εξιστορούν το παρελθόν των ηρώων του, χρησιμοποιώντας την τεχνική της επιβράδυνσης προκειμένου να κορυφώσει την αγωνία του αναγνώστη.

Εντούτοις, το βιβλίο παραμένει ένα βαθιά ανθρώπινο πόνημα, αφού τα γεγονότα μας τα αφηγείται ο ίδιος ο ΄Εβανς, όταν πια έχουν όλα τελειώσει, δίνοντας έμφαση στην παρουσίαση των συναισθημάτων ενός ανθρώπου με άσχημη παιδική ηλικία, που βιώνει με πολύ πόνο την πρόσφατη απώλεια της συζύγου του και καλείται να διαλέξει ανάμεσα στο να προδώσει τον όρκο του Ιπποκράτη ή να καταδικάσει σε θάνατο την ίδια του την κόρη…

Το μικρό βιβλίο της Ιστορίας, εκδ. Κλειδάριθμος

 

Για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό δεν υπάρχουν, είναι η αλήθεια, πολλά βιβλία εκλαϊκευμένης Ιστορίας που να επικεντρώνονται στα γεγονότα της παγκόσμιας ή της ευρωπαϊκής Ιστορίας. Επομένως, ένα βιβλίο όπως αυτό για το οποίο θα μιλήσουμε  σήμερα, συμπληρώνει ένα μεγάλο κενό στην ξένη ιστορική βιβλιοπαραγωγή που μεταφράζεται τα ελληνικά.

Ο λόγος, επομένως, για «Το μικρό βιβλίο της Ιστορίας» των εκδόσεων Κλειδάριθμου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το περιεχόμενο του εν λόγω βιβλίου δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο μεγάλου μεγέθους και σκληρού εξωφύλλου βιβλίο, με έγχρωμες σελίδες και πολυτελές χαρτί, το οποίο έχει τον τίτλο «Η Ιστορία με απλά λόγια». Η παρούσα ανατύπωση, όμως, είναι πιο ευέλικτη στη χρήση της και, κατά συνέπεια στη μεταφορά και την ανάγνωσή  της. Πρόκειται, επομένως, για ένα βιβλίο «τσέπης» συνοπτικών εγκυκλοπαιδικών γνώσεων με δοκιμιακού τύπου ιστορικά άρθρα τα οποία ξεκινούν χρονολογικά το 6000 π.Χ. και φτάνουν ως και τη σημερινή εποχή.

Η συγγραφή των δοκιμίων δεν ανήκει σε έναν μονάχα, αλλά σε πολλούς ιστορικούς, πέντε συνολικά τον αριθμό. Η αφήγηση περιλαμβάνει γεγονότα παγκόσμιας εμβέλειας και μεγάλης ιστορικής σημασίας, συνήθως απλώς ακουστά  στους Έλληνες αναγνώστες, που δεν γνωρίζουν πολλά για αυτά. Γιατί, ποιος άραγε Έλληνας γνωρίζει καλά την αγγλική ιστορία, την πρώιμη ευρωπαϊκή Ιστορία ή άγνωστα γεγονότα ήσσονος σημασίας που έλαβαν χώρα στην τόσο μακρινή από την Ελλάδα Κίνα;

Η δομή του βιβλίου χωρίζεται σε πέντε μεγάλα κεφάλαια που παρουσιάζουν με συνοπτικό τρόπο κάποια ιστορικά γεγονότα. Το πρώτο κεφάλαιο τιτλοφορείται «Αρχαίοι πολιτισμοί» και περιέχει ιστορικά δοκίμια από το 6.000-500 μ.Χ. Το δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζει τα γεγονότα του μεσαιωνικού κόσμου, δηλαδή τα γεγονότα από το 500-1492 μ.Χ. Ακολούθως, το τρίτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στα γεγονότα της πρώιμης σύγχρονης εποχής από το 1420 ως το 1795. Το προτελευταίο κεφάλαιο τιτλοφορείται «Οι κοινωνίες αλλάζουν» και περιλαμβάνει γεγονότα από το 1776 ως και την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, δηλαδή το 1914. Το τελευταίο κεφάλαιο εξιστορεί τα γεγονότα του εικοστού αιώνα από το 1914 ως σήμερα.

Εν κατακλείδι, το βιβλίο αυτό είναι ένα χρήσιμο ανάγνωσμα τόσο για μεγάλα παιδιά και εφήβους, όσο και για  ενήλικους που θέλουν να πλουτίσουν τις γνώσεις τους σχετικά με την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια Ιστορία. Τα γεγονότα που παρουσιάζονται είναι, συνήθως κομβικής σημασίας και, ως Έλληνες αναγνώστες, γνωρίζουμε λίγα για αυτά. Η σαφής χρονολογική τοποθέτηση, οι εικόνες, η συνοπτική  παρουσίαση των γεγονότων δίχως πλατειασμούς και περιττές λεπτομέρειες και η αντικειμενικότητα στην εξιστόρησή τους, εγγυώνται την αναγνωστική απόλαυση, αλλά και τη χρησιμότητα του εν λόγω εκλαϊκευμένου βιβλίου Ιστορίας.

Δημήτρης Σαρρής, Οι μνηστήρες των πέντε ποταμών, εκδ. Κάκτος

 

 

Ένα περιηγητικό βιβλίο στην Ιστορία της Πενταποταμίας γράφει ο γνωστός συγγραφέας Δημήτρης Σαρρής. Ο τελευταίος έχει σπουδάσει Ιστορία και Νομικά, ενώ έχει αποφοιτήσει και από Σχολή Ξεναγών και έχει έφεση στις ξένες γλώσσες. Είναι, επομένως, ο πλέον κατάλληλος για τη συγγραφή τέτοιου είδους συγγραμμάτων, αν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας και το γεγονός ότι έχει συγγράψει ήδη τρεις ταξιδιωτικούς οδηγούς για την Πολωνία, τη Γαλλία και τη Νορβηγία.

Ο Δημήτρης Σαρρής έχει γράψει επίσης δύο συλλογές ταξιδιωτικών διηγημάτων «Το τραγούδι του Γκριό-παράθυρο με θέα την Αφρική» και «Ουιραπουρού- Ταξίδι στη Λατινική Αμερική». Τέλος, έχει γράψει την  κοινωνικο- πολιτική νουβέλα «Ο ήρωας του Μουντιάλ».

Το τελευταίο του βιβλίο έχει τίτλο «Οι μνηστήρες των πέντε ποταμών» και σε αυτό επιλέγει ιστορικά στιγμιότυπα από το 2000π.Χ. μέχρι και το1989 μ.Χ., παρουσιάζοντας ορισμένα θραύσματα από την Ιστορία της Πενταποταμίας, της πλούσιας σε Ιστορία και πολιτισμικά πολύ ιδιαίτερης περιοχής του Παντζάμπ, όπως αποκαλείται η χώρα των «πέντε νερών» στην περσική γλώσσα.

Το έργο του αποτελείται στην ουσία από ιστορικά δοκίμια, διανθισμένα, ενίοτε, με μυθιστορηματικούς διαλόγους και αφηγήσεις γύρω από ένα συγκεκριμένο κάθε φορά θέμα ή πρόσωπο. Ξεκινά από το 2000 π.Χ. όταν στην Πενταποταμία ανθίζει η περίφημος πολιτισμός των Χαράπα, ένας από τους παλαιότερους του κόσμου. Εν συνεχεία η περιοχή αυτή γνώρισε  την περσική κυριαρχία και επιρροή. Ο Μέγας Αλέξανδρος έφτασε εδώ το 326 π.Χ., κατακτώντας την Ινδία, όταν ήρθε αντιμέτωπος με τους ελέφαντες του βασιλιά Πώρου.  Ακολούθως, κυβέρνησαν την περιοχή ηγεμόνες που κινήθηκαν ανάμεσα στον ινδικό και την ελληνιστικό πολιτισμό, για να φτάσουμε στον Μεσαίωνα και την εποχή των μεγάλων σοφών, όπως του Απολλώνιου του Τυανεύς και του Αλ Μπερουνί. Την ίδια εποχή, επίσης, το εμπόριο της περιοχής γνώρισε μεγάλη ακμή, αφού βρισκόταν πλησίον του περίφημου δρόμου του Μεταξιού που ερχόταν από την Κίνα.

Στα νεώτερα χρόνια Ευρωπαίοι κατακτητές επισκέφθηκαν το μέρος, από Πορτογάλους, Ιησουίτες ιεραπόστολους και Άγγλους αποκιοκράτες, έως ότου φτάσουμε στο έτος ανεξαρτησίας της Ινδίας το 1947  μ. Χ. και τη διαμάχη με το Πακιστάν για την περιοχή του Κασμίρ. Ένα από τα τελευταία δοκίμια του βιβλίου είναι αφιερωμένο στη δολοφονία της Ίντιρα Γκάντι το 1984 μ.Χ. Τα δοκίμια σταματούν χρονολογικά στο έτος 1989, λίγα χρόνια μόλις μετά.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο και διαφορετικό βιβλίο που ακροβατεί μεταξύ μυθιστορήματος και δοκιμίου, αλλά και μεταξύ Γεωγραφίας και Ιστορίας. Το μόνο σίγουρο είναι όταν θα το αφήσουμε από τα χέρια μας θα είμαστε αρκετά πλουσιότεροι σε γνώσεις για τη συγκεκριμένο πολύ ιδιαίτερη πολιτιστικά περιοχή αυτή της Ινδίας.

Αγγελική Δαρλάση, Ονειροφύλακες, Ο γυρισμός, εκδ. Πατάκη

 

 

«Τον κοίταξα και, ναι, πλέον ήμουν σίγουρη…

Τον αναγνώρισα. Ήξερα ποιος ήταν:

Ο Αλή!

Το παιδί που είχε μείνει κάποτε χωρίς όνειρα εξ αιτίας μου.

Το παιδί για το οποίο είχα έρθει στις Χώρες των Ανθρώπων για να του δώσω πίσω τα όνειρά του.

Κοιτάζοντας βαθιά στα μάτια του, αυτό που μπόρεσα να δω ήταν η αντανάκλασή μου. Ο εαυτός μου μέσα από τα μάτια του.

Και πλέον ήξερα…

Τώρα ήταν η σειρά του να μου δώσει πίσω εκείνος τις αναμνήσεις μου».

            Η Αγγελική Δαρλάση πρωτοέγραψε την αλληγορική ιστορία με τους Ονειροφύλακες το 2004. Οι Ονειροφύλακες μοιάζουν με αγγέλους, είναι σαν άνθρωποι, αλλά με μεγάλα γυάλινα φτερά. Από τότε εκδόθηκε και δεύτερο βιβλίο «Οι Ονειροφύλακες και ο φάρος των ονείρων» το 2013, για να φτάσουμε στο έτος 2024 όταν κυκλοφόρησε  και το τρίτο –και τελευταίο μάλλον-βιβλίο της σειράς που ολοκληρώνει την τριλογία με τίτλο «Ονειροφύλακες, Ο γυρισμός».

 Στο βιβλίο αυτό θα ξαναβρούμε την Έρση με τα ασθενικά φτερά της, αλλά και άλλους Ονειροφύλακες, τον Νταν, τον Βίκτορ και τη Γουέν . Κοντά σε αυτούς πρωταγωνιστούν και πολλοί άνθρωποι, η Αϊσέ, ο Ζόλα, ο Έζρα με τη φοβερή βιβλιοθήκη του και άλλοι πολλοί.

Ο χρόνος και ο τόπος είναι αόριστοι. Η αφήγηση μας παραπέμπει, όμως, σε ένα δυστοπικό περιβάλλον τοποθετημένο στο-κοντινό;- μέλλον, ένα μέλλον στο οποίο δεν είναι όλα ρόδινα. Κυριαρχεί μία εικόνα παρακμής και διάλυσης του τόπου όπου κατοικούν οι άνθρωποι, υπάρχει έλεγχος από αόρατες υψηλές αρχές, ακόμα και στα βιβλία που διαβάζουν οι άνθρωποι, ενώ δεν λείπουν και αναφορές σε  κάποια πανδημία και στα περιοριστικά για τον πληθυσμό μέτρα που αυτή μοιραία επιφέρει.

Τους Ονειροφύλακες, ανθρώπους με φτερά που σε πείσμα των καιρών εξακολουθούν να ονειρεύονται, καταδιώκουν ανελέητα οι Ονειροκτόνοι, εκείνοι που θέλουν να μας κάνουν να πάψουμε να ονειρευόμαστε έναν καλύτερο και γεμάτο ανθρωπιά κόσμο.  Οι Ονειροφύλακες, επομένως, είναι εκείνοι που αναλαμβάνουν τη δύσκολη αποστολή να ξαναβρούν το χαμένο παιδικό όνειρο των ανθρώπων.

«Νομίζω ότι ποτέ δε θα είναι δίκαιος ούτε αυτός, ο κόσμος των ανθρώπων, ούτε όμως κι ο κόσμος των Ονειροφυλάκων. Γι’ αυτό ακριβώς είναι χρέος όλων των πλασμάτων-είτε ανθρώπων, είτε Ονειροφυλάκων- που το αντιλαμβάνονται να παλεύουν συνεχώς ενάντια στην αδικία. Δεν έχουμε άλλη επιλογή».

Εν ολίγοις, αυτό είναι το μήνυμα που θέλει να περάσει η Δαρλάση με το αλληγορικό και γεμάτο συμβολισμούς μυθιστόρημά της και να μας προτρέψει να μη παύουμε ποτέ να ονειρευόμαστε έναν καλύτερο κόσμο και να αγωνιζόμαστε για να τον δημιουργήσουμε.

Η λυρική αφήγηση εναλλάσσεται από πρωτοπρόσωπη σε τριτοπρόσωπη με μεγάλη δεινότητα και η συγγραφέας δεν φείδεται περιγραφών τόσο στις ακριβείς κινήσεις των ηρώων, όσο στον χώρο που αυτοί κινούνται, αλλά και στην όλη ατμόσφαιρα του μυθιστορήματος, που προσιδιάζει περισσότερο προς ένα σύγχρονο παραμύθι.

Η συγγραφέας αποδεικνύει για άλλη μία φορά ότι μπορεί να κινείται άνετα ανάμεσα σε διαφορετικά στυλ αφηγήσεων και βιβλίων, αφού άλλα βιβλία της έχουν αληθινό ιστορικό υπόβαθρο και άλλα κινούνται στον χώρο του υπερρεαλισμού. Όλα τα πονήματά της, όμως, διαπνέονται από μία αύρα λυρικότητας, αλλά και μαγικού ρεαλισμού θα μπορούσαμε να πούμε. Ο τρόπος γραφής της, πάντως, παραμένει πάντοτε θεατρικός, γεγονός που βοηθά πολύ στη διατήρηση του σασπένς κατά την ανάγνωση.

Κώστας Εξαρχέας, Το μήλο δεν έπεσε κάτω από τη μηλιά, εκδ. Ψυχογιός

 

«Τα μήλα ήταν ανέκαθεν πηγή προβλημάτων και κακών σε όλη την ανθρώπινη ιστορία και μυθολογία. Από τους Πρωτόπλαστους ως τις μέρες μας, όλο και κάποιο μήλο κάνει τη ζημιά. Ο ήρωας Ηρακλής λαχτάρησε με τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων. Για να τα κλέψει, ζήτησε βοήθεια από Άτλαντα και παραλίγο να του κοστίσει ακριβά, μια και εκείνος του φόρτωσε όλο  τον ουράνιο θόλο στην πλάτη. Ο Νεύτωνας έφερε τραύμα στο κεφάλι από την πτώση μήλου. Και εγώ διπλό ψυχικό τραύμα από ένα χωριό ονόματι Μηλιά και μια πασχαλινή μηλόπιτα».

            Στο χωριό της μεσσηνιακής Μάνης, τη Μηλιά, αναφέρεται ο αφηγητής και πρωταγωνιστής του βιβλίου, Κώστας, και μας εξιστορεί τα ευτράπελα και τις αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας από το χωριό του.

Με αφορμή μία εκκαθάριση αποθήκης και την ανακάλυψη ενός παλιού τετραδίου εκθέσεων, ο πρωταγωνιστής Κώστας, κάτοικος Αθηνών, πατέρας δύο ενήλικων κοριτσιών και με καταγωγή από τη μεσσηνιακή Μάνη, αναπολεί ένα Πάσχα του 1980 που είχε περάσει στο χωριό του.

Ήταν μια εποχή μεγάλων αλλαγών, με το ΠΑΣΟΚ να ανέρχεται στην εξουσία, το ταραγμένο κλίμα του εμφυλίου να βαίνει σταδιακά προς το τέλος του και τα ήθη στα χωριά, ιδιαίτερα των κλειστών ορεινών περιοχών, όπως η Μάνη, να παραμένουν εξαιρετικά συντηρητικά και πολύ διαφορετικά από εκείνα της πρωτεύουσας. Συν τοις άλλοις, ένα απρόσμενο φονικό έρχεται να δυναμιτίσει ακόμα περισσότερο το όλο πασχαλινό κλίμα στο χωριό.

Η εξιστόρηση του αφηγητή, πρωταγωνιστή, αλλά και συγγραφέα, Κώστα είναι γεμάτη χιούμορ, η αφήγηση σπιρτόζικη, πνευματώδης και γεμάτη λεπτή ειρωνεία και άφθονη σατυρική διάθεση για τα αυστηρά κοινωνικά και θρησκευτικά ήθη της εποχής, όπως και για τα πολύ ιδιαίτερα μανιάτικα έθιμα.

Η πολύ κλειστή μανιάτικη κοινωνία διαπνέεται από αυστηρότατα κοινωνικά ήθη που υποβιβάζουν τις γυναίκες και δίνουν ξεκάθαρη πρωτοκαθεδρία στους άνδρες. Η κυριαρχία της εκκλησίας και της θρησκείας είναι ισχυρή στις ζωές των ανθρώπων του χωριού-πόσο μάλλον την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας, κατά την οποία διαδραματίζεται η υπόθεση του μυθιστορήματος. Η ανάλαφρη ματιά που ρίχνει, όμως, ο συγγραφέας σε αυτά, τα διακωμωδεί και τα κάνει να φαίνονται λιγότερο σοβαρά. Και αυτό παρά το γεγονός ότι στο χωριό λαμβάνει χώρα ένα απροσδόκητο φονικό.

Συν τοις άλλοις, ο συγγραφέας παίζει έξυπνα με τις λέξεις και τις έννοιες «μήλο» και «Μηλιά» και μας χαρίζει ένα ολόδροσο και εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο μυθιστόρημα που διαβάζεται κυριολεκτικά απνευστί. Τα σχόλιά στα οποία προβαίνει τόσο για τους Νεοέλληνες όσο και για τα μανιάτικα ήθη είναι έξυπνα και αιχμηρά και οι κρίσεις του διορατικές. Οι χαρακτήρες του παρουσιάζονται ακραίοι κάποιες φορές και γεμάτοι πάθη και είναι έτοιμοι να κάνουν λάθη-σε κάθε περίπτωση απέχουν παρασάγγας από την τελειότητα.

 

Μένιος Σακελλαρόπουλος, Δύο μαύρα πουκάμισα, εκδ. Ψυχογιός

 

Κι όμως, η Κρήτη δεν είναι μόνο μαύρα πουκάμισα!

 

            Όντας Ρεθυμνιώτισσα, που δεν είχα, όμως, ποτέ καταγωγή και σχέση με κάποιο χωριό, εξεπλάγην πραγματικά όταν, αποδημώντας από το νησί μου διαπίστωσα πως αυτό είναι διάσημο στην υπόλοιπη Ελλάδα-και τον κόσμο ίσως-για τέσσερα, κυρίως, πράγματα: την κουζίνα του, τις φυσικές ομορφιές του, τη γλώσσα του και τους… μαυροπουκαμισάδες! Και, ναι, ομολογώ πως όταν ήμουν μικρή άκουγα-κάπως αόριστα είναι η αλήθεια- για μαυροπουκαμισάδες, παλικαρισμούς, πυροβολισμούς στους γάμους και όχι μόνο, κλοπές ζώων και βεντέτες στα χωριά του Μυλοποτάμου, δίχως όμως ποτέ τα παραπάνω να αποτελούν κομμάτι της καθημερινότητάς μου. Ο κόσμος, βλέπετε, τα έχει παρεξηγημένα τα πράγματα. Μη φανταστείτε, επομένως, ότι τα παραπάνω αφορούν τις πόλεις της Κρήτης. Οι πόλεις της και η ύπαιθρος είναι δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι…

Όταν έπεσε, λοιπόν, στα χέρια μου το βιβλίο του πολυγραφότατου Μένιου Σακελλαρόπουλου, η επανέκδοση του μυθιστορήματος που είχε γράψει το 2011 με τίτλο «Δυο μαύρα πουκάμισα», απόρησα που η υπόθεσή του διαδραματίζεται όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά, πιο συγκεκριμένα,  στο Ρέθυμνο και σε κάποια χωριά του, σε μέρη δηλαδή, που μου είναι απολύτως οικεία και γνωστά, όπως η ταβέρνα του Όθωνα στον Πλάτανο, για παράδειγμα, τα οποία, όμως, δεν αναφέρονταν στην περίληψη του οπισθόφυλλου.

Η Κρήτη βέβαια είναι πάντοτε ένα θέμα δημοφιλές συγγραφικά και αναγνωστικά, οφείλουμε, όμως, κάποτε να διαχωρίσουμε τη γνήσια κρητική λεβεντιά και τη γενναιότητα που επέδειξαν οι Κρητικοί στους πολέμους ανά τους αιώνες με τον ψευτοπαλικαρισμό και την ψευτομαγκιά ορισμένων απογόνων τους σήμερα.

Το μυθιστόρημα του Μένιου Σακελλαρόπουλου επικεντρώνεται σε αυτά τα θέματα: στη βεντέτα, στην αδελφική φιλία, στη θέση της γυναίκας στο νησί, αλλά και στην ταχέως μεταλλασσόμενη κρητική κοινωνία που εκσυγχρονίζεται και ακροβατεί μεταξύ κρητικής παράδοσης και δυτικών επιρροών. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα σχεδόν κινηματογραφικό, το οποίο διαβάζεται απνευστί, καθότι ο συγγραφέας χειρίζεται εξαιρετικά επιδέξια τόσο τον λόγο του όσο και την υπόθεση όχι μόνο σε αυτό, αλλά σε όλα τα βιβλία του, αφού αρέσκεται να εκπλήσσει τους αναγνώστες του με τις απρόσμενες ανατροπές στην υπόθεσή των βιβλίων του.

Ο Σήφης και ο Μανούσος κατάγονται από την Ασή Γωνιά του Ρεθύμνου. Δάσκαλος ο ένας, τυροκόμος ο άλλος, μεγαλώνουν σαν αδέλφια και δένονται μεταξύ τους με μια δυνατή φιλία. Κι όμως, όταν και οι δύο θα ερωτευτούν την όμορφη Μαρκέλλα από τα Ανώγεια, όλα θα αλλάξουν, αλλά όχι με τον τρόπο που θα προέβλεπε ο καθένας από εμάς… Εξάλλου, ο Σακελλαρόπουλος γι’ αυτό είναι εδώ, για να μας προσφέρει ένα ανάγνωσμα έξω από τα συνηθισμένα που θα μας συναρπάσει...

Οι Κρητικοί, και ιδιαίτερα οι Ρεθυμνιώτες θα απολαύσουν την περιήγηση στα ρεθυμνιώτικα σοκάκια και τα χωριά της ρεθυμνιακής γης, αλλά και οι υπόλοιποι αναγνώστες  θα εντρυφήσουν με περίσσιο ενδιαφέρον στα ήθη και τα έθιμα της κρητικής γης. Ένα μυθιστόρημα που παραμένει επίκαιρο όσα χρόνια κι αν περάσουν, αφού μιλάει για πάντα διαχρονικά ανθρώπινα συναισθήματα, όπως το πάθος, τον έρωτα, το μίσος, τη συγκίνηση και την ελπίδα.