Βανέσα Τσαν, Η θύελλα που σπείραμε, εκδ. Ψυχογιός

 

Για την ιαπωνική κατοχή στη Μαλαισία κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο

 

Όποιος σπέρνει ανέμους θερίζει θύελλες. Έτσι μας λέει, τουλάχιστον, η ομώνυμη παροιμία και έτσι φαίνεται ότι έκαναν οι Ιάπωνες στα μέσα του περασμένου αιώνα στην προσπάθειά τους να γίνουν η μεγαλύτερη αποικιακή δύναμη στην Ασία. Η προσπάθειά τους αυτή, χάριν στην οποία τάχθηκαν στο πλευρό των δυνάμεων του Άξονα κατά του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν καταδικασμένη να αποτύχει από τη στιγμή που οι ΗΠΑ, μια δύναμη με ατέλειωτους πόρους και τεράστια βιομηχανία μπήκαν στον χορό του πολέμου.

Τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι Ιάπωνες σε όλες τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, ιδίως εκείνα κατά των Κινέζων, είχαν τα ίδια ακριβώς φυλετικά και ρατσιστικά κίνητρα που είχαν και οι Γερμανοί προκειμένου να διαπράξουν τα δικά τους εγκλήματα πολέμου κατά των Εβραίων και άλλων μειονοτήτων… Μόνο που τα ιαπωνικά εγκλήματα δεν έτυχαν της απαραίτητης δημοσιότητας, προκειμένου να ξεσκεπαστούν, όπως επέτασσε η ηθική, τουλάχιστον στην Ευρώπη. Αυτό προφανώς συνέβη αφού οι περισσότεροι Ευρωπαίοι αισθάνονται ότι ο πόλεμος στον Ειρηνικό μεταξύ των ετών 1941-1945 είναι κάτι που δεν τους αφορά. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι και οι ίδιοι οι Αμερικανοί συνέβαλαν στην αποσιώπηση των ιαπωνικών εγκλημάτων πολέμου με αντάλλαγμα πολλά από τα πορίσματα των ερευνών που είχαν διεξάγει υπό τη μορφή πειραμάτων Ιάπωνες επιστήμονες σε Κινέζους αιχμαλώτους.

Ένα βιβλίο, επομένως, που ξεσκεπάζει τα εν λόγω εγκλήματα και διαφωτίζει τους Έλληνες αναγνώστες για ένα τόσο μακρινό και απρόσιτο σε μας ζήτημα, δεν μπορεί παρά να είναι καλοδεχούμενο. Ο λόγος, λοιπόν, εδώ,  για το πρώτο βιβλίο της Μαλαισιανής συγγραφέως Βανέσα Τσαν , η οποία ζει σήμερα στις ΗΠΑ, με τίτλο «Η θύελλα που σπείραμε».

Η Μαλαισία ανήκε στις χώρες του Βρετανικού Στέμματος ήδη από τον 18^ο αιώνα. Οι κάτοικοί της προσδοκούσαν μία «Ασία για τους Ασιάτες», κι έτσι έπεσαν στην παγίδα των Ιαπώνων οι οποίοι ασκούσαν εκεί κατασκοπευτική δράση εις βάρος των Βρετανών ήδη από τα χρόνια του Μεσοπολέμου, πριν από το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μόνο που πλανήθηκαν οικτρά. Διότι στην ουσία αντάλλαξαν μία πιο ήπια κατοχή με μία πολύ χειρότερη. Αυτό ακριβώς έπαθε και η Σέσιλι Αλκάνταρα, μία Μαλαισιανή με πορτογαλικές ρίζες και δέρμα λευκότερο από τους περισσότερους συμπατριώτες της.

Η Σέσιλι έχει τρία παιδιά: την μεγάλη της, την Τζούτζουμπ που δουλεύει, εν έτει 1945 σε ένα τεϊποτείο που συχνάζουν Ιάπωνες, τον δεκαπεντάχρονο γιο της, τον Έιμπελ, που εξαφανίζεται μία μέρα μυστηριωδώς, όπως συμβαίνει σε πολλά παιδιά και εφήβους κατά τη διάρκεια της ιαπωνικής κατοχής και τη μικρή, την Τζάσμιν, η οποία κρύβεται μονίμως στο υπόγειο του σπιτιού τους, προκειμένου να μην καταλήξει σκλάβα του σεξ. Πώς έγινε, όμως, έτσι η ζωή της οικογένειας; Τι συνέβη κατά τα προηγούμενα από την ιαπωνική κατοχή χρόνια;

Η συγγραφέας εναλλάσσει τις αφηγήσεις της μεταξύ των ετών 1945, επί ιαπωνικής κατοχής,  και  του 1935, επί βρετανικής κατοχής. Το 1935 η Σέσιλι είχε γνωρίσει τον στρατηγό Φουτζιγουάρα, ο οποίος και την οδήγησε τελικά στην κατασκοπεία για λογαριασμό των Ιαπώνων. Ο άντρας της Σέσιλι δεν ήταν παρά ένας χαμηλόβαθμος υπάλληλος της βρετανικής διοίκησης. Οπότε η Σέσιλι-νόμιζε πως- άρπαξε την ευκαιρία να βοηθήσει τη χώρα της, αλλά και να «ανεβάσει» κοινωνικά τη θέση της οικογένειάς της.

Δέκα χρόνια μετά, η κατάσταση της οικογένειάς της έχει αποδειχθεί πολύ χειρότερη και η ίδια έχει πλέον βεβαιωθεί πως έκανε λανθασμένες επιλογές. Πόσο εύκολες, όμως, είναι οι επιλογές όλων μας εν καιρώ πολέμου; Ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος; Δύσκολα ερωτήματα που αναζητούν τις απαντήσεις τους αναφύονται μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος της Βανέσα Τσαν, ένα μυθιστόρημα που θα μας ξεναγήσει σε άλλες εποχές και σε άλλες ηπείρους και καταστάσεις, αρκετά πιο μακρινές από τις δικές μας, μέσα από τις διαδοχικές και εναλλασσόμενες αφηγήσεις των τεσσάρων ηρώων: της Σέσιλι, της Τζάσμιν, της Τζούτζουμπ και του Έιμπελ.