Ιωάννα Καρυστιάνη, Κορνιζωμένοι, εκδ. Καστανιώτης

 

Η πορεία ενός αντιήρωα-παιδοκτόνου στο δικό του τέλος…

 

Μία αρχαία τραγωδία δίχως κάθαρση αποτελεί το νέο πόνημα της Ιωάννας Καρυστιάνη, μιας από τις μεγαλύτερες φωνές της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Η συγκεκριμένη λογοτέχνιδα καταφέρνει πάντοτε να μας εκπλήσσει ευχάριστα με τα πονήματά της, είναι η αλήθεια, με διαφορετικό, όμως, κάθε φορά τρόπο.

Οι «Κορνιζωμένοι» μας αφηγούνται την ιστορία ενός πατέρα, του Στέλιου Σπούγια, κορνιζά στην Κρανιά της Θεσσαλίας-ενός μικρού χωριού στη Λάρισα που εδώ μετατρέπεται σε μεγαλύτερη πόλη για τις ανάγκες της αφήγησης- ο οποίος φτάνει στο σημείο να σκοτώσει τον ίδιο του τον γιο.

Το επάγγελμα του πατέρα δεν είναι τυχαίο, το δίχως άλλο. Ο ίδιος ο Στέλιος όμως δεν είναι παρά μία ταλαιπωρημένη ψυχή, η οποία υπέστη ψυχολογική κακοποίηση στα παιδικά του χρόνια από τον παππού και τον πατέρα του και εγκαταλείφθηκε από τη σύζυγό του, χάριν ενός άλλου άντρα. Οι πληγές αυτές του Στέλιου είναι βαθύτερες απ’  ότι η συγγραφέας αφήνει να φανεί εξαρχής. Για την ακρίβεια είναι εκείνες που θα τον οδηγήσουν τελικά στην αποτρόπαια πράξη του. Διότι ο Στέλιος είναι ένας άνθρωπος που αποζητά απεγνωσμένα τη φυγή του από τη δυστυχία. Ο Χρόνης, ο όμορφος και χαρισματικός μοναχογιός του από τη γυναίκα του που τον εγκατέλειψε και τον οποίο φαίνεται να υπεραγαπάει αρχικά, δεν μπορεί να τον παρηγορήσει. Αυτό που του λείπει, εν τέλει, κι ας μην το παραδέχεται, είναι η αγάπη.

«Ο Στέλιος Σπούγιας θα ήθελε να μην είναι κορνιζάς. Θα ήθελε να έχει πιο ψαγμένες απόψεις. Θα ήθελε να υπολογίζουν τη γνώμη του. Να μην αισθάνεται κάθε τρεις και δύο στριμωγμένος, μπερδεμένος, μηδαμινός. Να έχει οικονομική επιφάνεια που να μετράει στην πόλη. Να έχει πατρικό σπίτι σ’ ένα χωριό. Να έχει ταξιδέψει στον Βόρειο Πόλο. Να ξεχωρίζει για ένα ιδιαίτερο ταλέντο, στο ακορντεόν ή στο αργεντίνικο τανγκό, έστω στην πολιτική μύτη, να μυρίζεται τις κομπίνες της εξουσίας. Θα ήθελε μια στο τόσο να ενθουσιάζει αληθινά τον μοναχογιό του».

Επειδή, λοιπόν, ο Στέλιος Σπούγιας αδυνατεί να ενθουσιάσει και να εντυπωσιάσει επαρκώς τον μοναχογιό του, φτάνει στο σημείο να τον δολοφονήσει; Ποιος από εμάς, άραγε, δεν θα επιθυμούσε όσα αναφέρονται παραπάνω ως επιθυμίες του Στέλιου; Δόξα, χρήμα, φήμη, αναγνώριση, ταλέντο και ικανότητες είναι πράγματα επιθυμητά για όλους μας. Μόνο ο Στέλιος, όμως, θα φτάσει στο σημείο της παιδοκτονίας. Γιατί άραγε; Η συγγραφέας δεν φαίνεται να φωτίζει επαρκώς τα κίνητρα του δράστη. Προτιμά αντίθετα, τηρώντας τη ρήση ότι η λογοτεχνία είναι εφαλτήριο σκέψης, να αφήσει τον αναγνώστη να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα.

Κοντά στον Στέλιο και τον γιο του υπάρχουν πολλοί άλλοι χαρακτήρες. Η αθώα και συμπαθητική Κλέα, η γυναίκα του άτυχου Χρόνη, που μένει να τον πενθεί αρειμανίως, η μητέρα του Χρόνη, η άπιστη Χιονία, και οι φίλοι και  ο περίγυρός τους, αφενός των νέων φοιτητών, φίλων της Κλέας και του Χρόνη, αλλά και οι γνωστοί του Στέλιου, αυτοί που τον επισκέπτονται ανήμερα της γιορτής του  για να του ευχηθούν, την Πέμπτη 26 Νοεμβρίου του 2015, όταν αρχίζει η εξιστόρηση της Καρυστιάνη στο κεφάλαιο που τιτλοφορείται ως ο «Κωλόφαρδος μπαμπάς». Τελικά, βέβαια, ο μπαμπάς δεν αποδείχτηκε τόσο κωλόφαρδος ή επέλεξε ο ίδιος να πετάξει την τύχη του στα σκουπίδια. «Σε ορισμένες περιπτώσεις το παρελθόν είναι ο Μινώταυρος σε καρτέρι στο βάθος του λαβυρίνθου», μας λέει η συγγραφέας και έχει δίκιο, διότι αυτό ακριβώς το παρελθόν της συζυγικής απιστίας και της παιδικής ψυχολογικής κακοποίησης είναι που στοιχειώνει τον Στέλιο και δεν τον αφήνει να χαρεί τη ζωή.

Το επάγγελμα που κάνει, κορνιζάς, αναντίρρητα δεν είναι τυχαίο. Η θέασή του στις απλές καθημερινές πράξεις της ζωής που κορνιζώνει λειτουργούν μεταφορικά για τη δική του τη ζωή.

Πατέρας και γιος. Ψεύτικη ζωή στην κορνίζα και αληθινή ζωή. Συζυγική πίστη και ατυχία. Συλλογική ματιά της κοινωνίας στα γεγονότα και η ατομική ματιά του ίδιου του Στέλιου. Ζωή και θάνατος. Μια σειρά από αντιθέσεις δομούν αυτό το μυθιστόρημα στο οποίο η συγγραφέας επιλέγει να μην  λυτρώσει τον αντιήρωά της. Αντίθετα, τον καταδικάζει εμμέσως και τον αφήνει να πλανηθεί ολομόναχος, ώσπου να οδηγηθεί στο δικό του τέλος.

Η αφηγηματική τεχνική είναι  έξοχη για άλλη μία φορά, καθώς η συγγραφέας επιλέγει να κορυφώσει το θρίλερ στη μέση περίπου του βιβλίου, ανακοινώνοντας την εξαφάνιση του Χρόνη, αλλά σύντομα, κόντρα στη λογική των αστυνομικών μυθιστορημάτων, δεν διστάζει να μας αποκαλύψει γρήγορα το όνομα του δολοφόνου.

Ελάχιστες είναι οι πολιτικές αναφορές στο βιβλίο, η συγγραφέας, όμως, προσφέρει ορισμένες μικρές αιχμηρές και χιουμοριστικές πινελιές στις όψεις της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας μέσα από το μυθιστόρημά της. Και μέσα από τη μικρογραφία της  μικρής πόλης της Κρανιάς προβαίνουμε σε ένα καλό ζουμ πάνω σε ολόκληρη τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.