Κυριακή 20 Μαρτίου 2022

Jan Monhaupt, Ζώα στον εθνικοσοσιαλισμό, εκδ. Gutenberg, 2021, μετ.Γ. Κέλογλου, σελ. 285

 

Ένα αλλόκοτο και εξαιρετικά πρωτότυπο βιβλίο για το Τρίτο Ράιχ για ένα παραμελημένο και παραγνωρισμένο θέμα υπογράφει ο Γερμανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Ίαν Μόνχαουπτ.

Ο μύθος ότι οι ναζί υπήρξαν φιλόζωοι κρατάει γερά ως τις μέρες μας και έχει την αφετηρία του στο γεγονός ότι ο ίδιος ο Φύρερ είχε έναν θηλυκό γερμανικό ποιμενικό στην κατοχή, τη διάσημη Μπλόντι, την οποία και υπεραγαπούσε.

Τα πράγματα όμως δεν είναι πάντοτε όπως φαίνονται. Αν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά κάτω από τη φανταχτερή επιφάνεια του εθνικοσοσιαλισμού, θα προκύψει ότι ο ρατσισμός και η βία που επέδειχνε το καθεστώς εναντίον πολλών ανθρώπων, ίσχυε τελικά και για τα ίδια τα ζώα.

Αποδεικνύεται επομένως, μέσα από την έρευνα του συγγραφέα, ότι οι ναζί ήταν φιλόζωοι-ή έδειχναν έτσι προς τα έξω- μονάχα όταν αυτό τους συνέφερε πραγματικά, δηλαδή μονάχα όταν αποκόμιζαν κάποιο όφελος από αυτό. Πιο συγκεκριμένα, το βιβλίο θίγει θέματα που σχετίζονται με τρόπο απίστευτο με τα ζώα και τη ζωοφιλία στο Τρίτο Ράιχ, όπως τις διατροφικές συνήθειες του γερμανικού λαού, την εκπαίδευση στο Τρίτο Ράιχ, αλλά και προσφιλείς στους ναζί συνήθειες.

Για παράδειγμα, γνωρίζουμε  ότι ο ίδιος ο Φύρερ απεχθανόταν το κυνήγι, το οποίο τόσο λάτρευαν άλλοι υφιστάμενοί του και δη ο πανίσχυρος Χέρμαν Γκαίρινγκ. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο Χίτλερ αγαπούσε πραγματικά τα ζώα. Χαρακτηριστική είναι η αντίδρασή του προς τη δήθεν αγαπημένη του σκύλα Μπλόντι όταν την εξαναγκάζει σε αυτοκτονία με αμπούλα υδροκυάνιου.

Κι αν κάποιοι ναζί καταδίκαζαν τις πρακτικές του κυνηγιού, άλλοι θεωρούσαν ότι το κυνήγι απηχεί τη συνέχεια της πρωσικής γερμανικής παράδοσης. Ακόμη, μπορεί ο ίδιος ο Χίτλερ να μην έτρωγε κρέας, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο γερμανικός λαός ενέκρινε την πρακτική του αυτή. Ο Ίαν Μόνχαουπτ αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στην εκτροφή και τη σφαγή των χοίρων, η οποία διογκώθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Ένα ακόμη κεφάλαιο του βιβλίου είναι αφιερωμένο στον βαρύ φόρο αίματος που πλήρωσαν τα άλογα κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης του Σχεδίου Μπαρμπαρόσα, της γερμανικής, δηλαδή, εισβολής στη Ρωσία. Τρεισήμισι εκατομμύρια άλογα, μουλάρια και γαϊδούρια χρησιμοποιήθηκαν συνολικά για την εκστρατεία αυτή και τα περισσότερα από αυτά άφησαν την τελευταία τους πνοή στο ανατολικό μέτωπο.

Εξόχως διαφωτιστικό είναι το κεφάλαιο που αναφέρεται στην ιδεολογία που ήθελαν να περάσουν οι ναζί στα μυαλά των νέων μέσω της εκπαίδευσης και στο πως η ρατστιστική ιδεολογία εναντίον μερικών ζώων πέρασε τελικά και εναντίον κάποιων ομάδων ανθρώπων.

Ο αναγνώστης θα μάθει πράγματα που κυριολεκτικά θα τον καταπλήξουν όπως το ότι οι περισσότεροι ναζί απεχθάνονταν τις γάτες, ως συνέχεις του μίσους που έτρεφαν γι' αυτές οι περισσότεροι άνθρωποι του Μεσαίωνα, θεωρώντας τις διαβολικές. Επίσης, οι περισσότεροι αγνοούν ότι δίπλα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπούχενβαλτν λειτουργούσε ζωολογικός κήπος ή ότι στο στρατόπεδο εξόντωσης της Τρεμπλίνκα υπήρχε περιστερώνας και κλουβιά με αλεπούδες προς διασκέδαση των ναζί φρουρών.

Εν κατακλείδι, το βιβλίο είναι εξαιρετικά καλογραμμένο και ο συγγραφέας βασίζει την αλήθεια των γραφομένων του σε έγγραφα και πηγές της εποχής με πολλές παραπομπές. Το ύφος του δε, είναι συχνά ειρωνικό και επικριτικό προς τους ναζί.

Ο Μονχάουπτ καταρρίπτει τον μύθο των φιλόζωων ναζί στο εν λόγω πόνημα και δεν καταφέρνει να κρύψει την απέχθειά του για τους ανθρώπους του καθεστώτος και τον ίδιο τον Φύρερ. Το βιβλίο του αξίζει να διαβαστεί επειδή αφορά ένα παραγκωνισμένο θέμα για το οποίο ακόμη και οι ίδιοι οι ιστορικοί δεν γνωρίζουν πολλά, αλλά και επειδή οι παράπλευρες όψεις του ζητήματος αυτού μας αφορούν όλους και αποδεικνύονται εξαιρετικά ενδιαφέρουσες κατά την ανάγνωση.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Beth o’ Leary, Η ανταλλαγή, εκδ. Μεταίχμιο

  Αναντίρρητα, δεν είναι όλα τα feelgood μυθιστορήματα ωραία, ούτε και καλογραμμένα. "Η ανταλλαγή" όμως διαθέτει αυτά τα χαρακτηρι...