Ελίφ Σαφάκ, Οι τρεις κόρες της Εύας, εκδ. Ψυχογιός

 

Η βρετανοτουρκικής καταγωγής συγγραφέας Ελίφ Σαφάκ είναι μία από τις αξιόλογες φωνές στη σύγχρονη παγκόσμια λογοτεχνία, μία συγγραφέας που παντρεύει τέλεια τη μυθιστορηματική πλοκή στα βιβλία της με φιλοσοφικές αναζητήσεις και κοινωνικούς προβληματισμού. Θέματα όπως η ταυτότητα της σύγχρονης γυναίκας στη σημερινή Τουρκία, ο εκσυγχρονισμός της χώρας και η θέση της θρησκείας στη ζωή μας κατέχουν κεντρική θέση σε όλα τα βιβλία της, όπως και στο πιο πρόσφατο από αυτά με τίτλο «Οι τρεις κόρες της Εύας».

 

Ο τίτλος του βιβλίου είναι καθαρά συμβολικός, καθώς  επικεντρώνεται σε τρεις μουσουλμάνες γυναίκες οι οποίες πρεσβεύουν μία  εντελώς διαφορετική άποψη περί ζωής και θρησκείας και είναι μεν φίλες, αλλά δεν παύουν και να συγκρούονται περιοδικά αναμεταξύ τους εξαιτίας των απόψεών τους. Οι γυναίκες αυτές συναντώνται στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης εν έτει 2000 για να σπουδάσουν. Η πρώτη είναι η αμαρτωλή Σιρίν, μετανάστρια από το Ιράν, η δεύτερη η πιστή στη θρησκεία της Μόνα με καταγωγή από τη Μέση Ανατολή και η τρίτη η μπερδεμένη πρωταγωνίστρια, η Πέρι από την Ιστανμπούλ από τη σκοπιά της οποίας εξελίσσεται η υπόθεση του βιβλίου.

 

Η Πέρι μεγάλωσε  σε ένα σπιτικό  το οποίο αντανακλά όλο το μπέρδεμα το οποίο αντιμετωπίζουν οι Τούρκοι σήμερα σχετικά με την ταυτότητά τους, η οποία ακροβατεί ανάμεσα στις αυστηρές επιταγές της θρησκείας τους και στον δυτικό εκσυγχρονισμό. Το δίχως άλλο, η Ιστανμπούλ είναι η πόλη στην οποία αυτή η σύγκρουση μεταξύ των δύο διαφορετικών κοσμοθεωριών γίνεται πιο εμφανής από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Ιράν ή τη Σαουδική Αραβία έχουν ξεκάθαρα ισλαμικό προσανατολισμό, τι γίνεται όμως με την Τουρκία, μία χώρα στην οποία ο Μουσταφά Κεμάλ ήδη από το 1920 είχε ονειρευτεί την κατάργηση της μαντήλας για τις γυναίκες;

 

Ο πατέρας της Πέρι είναι «άπιστος» με τα δεδομένα ενός φανατικού ισλαμιστή. Πίνει αλκοόλ και σπανίως προσεύχεται, ενώ επιθυμεί για τα παιδιά του μόρφωση με ξεκάθαρα δυτικό προσανατολισμό. Η γυναίκα του από την άλλη, η Σέλμα, φοράει οικειοθελώς τη μαντήλα, προσεύχεται διαρκώς και στηλιτεύει αδιάκοπα τον άντρα της για την ακόλαστη ζωή του. Το ζευγάρι έχει τρία παιδιά, τον Χακάν, θρησκόπλητο και εθνικιστή, εμφανώς επηρεασμένο από τις διδαχές της μητέρας του, τον Ουμούτ, μαρξισιτικού και δυτικού προσανατολισμού, εμφανώς επηρεασμένου από την κοσμοθεωρία του πατέρα του και την Πέρι, η οποία ακροβατεί ανάμεσα στις δύο διδαχές. Είναι μπερδεμένη, λατρεύει τον πατέρα της και έχει καλύτερη σχέση μαζί του, από την άλλη όμως δεν νιώθει έτοιμη να απαρνηθεί τον Αλλάχ. Ενσαρκώνοντας το όνειρο του πατέρα της για σπουδές στο εξωτερικό δυτικού προσανατολισμού, θα βρεθεί στην Οξφόρδη. Εκεί θα γνωρίσει τη Μόνα και της Σιρίν, αλλά και τον αινιγματικό καθηγητή Αζούρ, έναν «αιρετικό» δάσκαλο  που δίνει διαλέξεις σχετικά με το Θείο και φιλοδοξεί να «… εμφυσήσει στους απίστους μία δόση πίστης και στους πιστεύοντες μία δόση σκεπτικισμού».

 

Η υπόθεση του βιβλίου εναλλάσσεται από το παρελθόν της Οξφόρδης του 2000 και ακόμη πιο πίσω, στα παιδικά χρόνια της Σιρίν, με το παρόν εν έτει 2016 στην Ιστανμπούλ, όταν η Πέρι, παντρεμένη πλέον με  πλούσιο ευσεβή Τούρκο, μητέρα και νοικοκυρά πηγαίνει μαζί με την κόρη της σε ένα δείπνο σε μία παραθαλάσσια έπαυλη και πέφτει θύμα κλοπής. Τελικά η Πέρι φτάνει στο δείπνο, όπου θα αναγκαστεί να συνυπάρξει με γυναίκες και ανθρώπους που την κάνουν να δυσφορεί, όμως μία παλιά φωτογραφία που θα πέσει από την τσάντα της με τις τρεις φίλες από την Οξφόρδη και τον καθηγητή Αζούρ θα της θυμίσει με οδυνηρό τρόπο πως ήταν στα νιάτα της, τι γυναίκα φιλοδοξούσε να γίνει μεγαλώνοντας και πως τελικά κατέληξε.

 

Το βιβλίο, που διαβάζεται κυριολεκτικά απνευστί, παρουσιάζει τους σύγχρονους κοινωνικούς προβληματισμούς γύρω από τον δυτικό προσανατολισμό τόσο της σημερινής Τουρκίας όσο και του ισλαμικού κόσμου γενικότερα, αλλά  επικεντρώνεται και στις φιλοσοφικές αναζητήσεις του ίδιου του ανθρώπου μέσα από συζητήσεις περί της φύσης του Θεού, της πίστης και της αθεΐας. Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα εξαιρετικό πόνημα γραμμένο από μία χαρισματική συγγραφέα, το οποίο θα προβληματίσει αλλά και θα τέρψει τους αναγνώστες του.