Πέτρος Τατσόπουλος, Το παιδί του διαβόλου, εκδ. Μεταίχμιο

 

Ο συντοπίτης μου και πάντοτε αυτοσαρκαστικός συγγραφέας Πέτρος Τατσόπουλος είναι γνωστό ότι αρέσκεται να ταράζει τα νερά και να προκαλεί με την εξόχως δηκτική πένα του. Αν μη τι άλλο, είναι ένας συγγραφέας που ποτέ δεν χαϊδεύει αυτιά και ποτέ δεν υποχωρεί ως προς αυτά που θέλει να μαρτυρήσει με τη γραφίδα του. Δεν θα μας πει δηλαδή όλα όσα θέλουμε να ακούσουμε, αλλά θα καταθέσει με καυστικότητα, χιούμορ και ξεκάθαρη ειρωνεία όλα όσα πιστεύει ότι οφείλουμε να ακούσουμε, κι ας μην μας αρέσουν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτοαποκαλείται «παιδί του διαβόλου» και καταθέτει ένα αφήγημα με αυτοβιογραφικό, κοινωνικό, αλλά και πολιτικό περιεχόμενο.

Το νέο του πόνημα κατά βάση σχολιάζει την ελληνική επικαιρότητα και όλα τα κακώς κείμενα της χώρας μας, επικεντρωμένος, κυρίως, στο ζήτημα της θρησκευτικής μανίας που έχει πιάσει τους Έλληνες κατά τα τελευταία χρόνια. Οι θρησκόληπτοι, αν μη τι άλλο, δεν θα ευαρεστούν διαβάζοντας το συγκεκριμένο πόνημα, στους οποίους εξάλλου, ο Τατσόπουλος δεν απευθύνεται, διότι γνωρίζει πολύ καλά ότι ουδείς από αυτούς πρόκειται να αλλάξει μυαλά διαβάζοντας τα λεγόμενά του. Απευθύνεται, όμως, σε όλους τους σκεπτόμενους λογικά Έλληνες αναγνώστες. Διότι το πόνημά του, είναι η αλήθεια, είναι γραμμένο μέσα στο πνεύμα της απόλυτης λογικής και καταγγέλλει κάθε παραλογισμό που έχουμε αναγκαστεί να ακούσουμε από τους κάθε λογής «ψεκασμένους», ιδίως μετά από το ξέσπασμα της πανδημίας και μετά.

Οφείλω να ομολογήσω ότι, ως άνθρωπος που δεν ασχολούμαι και πολύ με την επικαιρότητα λόγω έλλειψης χρόνου, βρήκα το βιβλίο του ιδιαίτερα διαφωτιστικό και ενημερωτικό. Δεν ήταν, επίσης, λίγες οι φορές που γέλασα με την καρδιά μου με την καυστική του σάτυρα και επίκριση προς όλα τα κακώς κείμενα του τόπου μας, ιδίως στον χώρο της  θρησκείας, της πολιτικής, αλλά και του θεάματος. Ο Τατσόπουλος μοιάζει να επικαλείται στους Θεούς-στους οποίους δεν πιστεύει- προκειμένου να επικρατήσει επιτέλους η λογική στη χώρα μας και να σταματήσει όλη αυτή η νέα μόδα της λατρείας τω απανταχού αγίων και η μανία με τα ιερά λείψανα. Και η αλήθεια είναι-για να πούμε του στραβού του δίκιο-ότι δεν έχει άδικο. Μπορεί κανείς άραγε να πει ότι δεν συνάδει με το πνεύμα της λογικής και του ορθολογισμού ο εμβολιασμός απέναντι σε έναν ιό ή η δίκαιη απαίτηση να χρονολογηθούν με άνθρακα 14 τα υποτιθέμενα ιερά κειμήλια της Ορθοδοξίας με τα οποία η Εκκλησία αποσπά πληθώρα χρημάτων από τους πιστούς της; Δεν είναι αλήθεια ότι το Άγιον Όρος τελεί υπό αυστηρή ρωσική επιρροή και ότι ηγείται των παραθρησκευτικών ομάδων στη χώρα μας; Και τι ακριβώς δείχνει για το επίπεδο της ελληνικής κοινωνίας όλη αυτή η στροφή του κόσμου σε θρησκευτικές σειρές και ταινίες; Ή η τόσο γρήγορη αγιοποίηση του Παΐσιου και η υπερβολική λατρεία που εκδηλώνεται στο πρόσωπό του;  Ότι κι αν πιστεύει προσωπικά ο καθένας μας σχετικά με τα Θεία,  δεν θα μπορέσει παρά να παραδεχτεί το αληθές των παραπάνω ισχυρισμών.

Ο Τατσόπουλος αφηγείται τα τεκταινόμενα, με αφορμή τα δικά του αυτοβιογραφικά στιγμιότυπα. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι το συγκεκριμένο πόνημά του αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, τη «συνέχεια» του άλλου καταγγελτικού βιβλίου του με τίτλο «Το όπιο του λαού» που εκδόθηκε το 2021.

Εν κατακλείδι, λοιπόν, πρόκειται για ένα βιβλίο καυστικό, ειρωνικό και αστείο με τον τρόπο του-πάντοτε δε καλογραμμένο- το οποίο απευθύνεται σε όσους θέλουν να ακούσουν.

Fiona Valpy, To μυστικό της μελωδίας, εκδ. Μίνωας

 

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε ένα γεγονός κοσμοϊστορικής σημασίας, το οποίο, όμως, είχε πολλές διαφορετικές όψεις. Έτσι και εμείς ως αναγνώστες δεν κουραζόμαστε ποτέ να διαβάζουμε για αυτόν, ιδίως όσοι από εμάς είμαστε λάτρεις του καλού ιστορικού μυθιστορήματος.

Ένα τέτοιο βιβλίο, που δείχνει μία άγνωστη, εν πολλοίς, όψη στο ελληνικό κοινό του πολέμου, είναι και το βιβλίο της Φιόνα Βάλπι, της Αγγλίδας συγγραφέως, στην οποία ανήκει επίσης και το έτερο ιστορικό μυθιστόρημα  «Η αφηγήτρια της Καζαμπλάνκα» (εκδόσεις Μίνωας, 2023). Το βιβλίο αυτό μας δείχνει πως βιώσαν τον πόλεμο στην τόσο μακρινή από τη χώρα μας Σκοτία, σε ένα μικρό ναυτικό ψαροχώρι, το Λοχ Γιου. Το βιβλίο εκθέτει, επίσης, στους αναγνώστες του τις δυσκολίες του ναυτικού πολέμου, τις οποίες βίωσαν οι κάτοικοι εκεί.

Η Φλόρα Γκόρντον είναι μία έφηβη που ζει στο μικρό αυτό χωριό εν έτει 1939. Έχει χάσει τη μητέρα της και ερωτεύεται τον Άλεκ, τον γιο του τοπικού άρχοντα. Ο Άλεκ την ερωτεύεται κι αυτός, αλλά ο πατέρας του έχει αντιρρήσεις  σχετικά με τη σχέση του γιου του με μία κατώτερη κοινωνικά γυναίκα. Παράλληλα, η Φλόρα έχει να ανησυχεί και για το εάν ο αγαπημένος της θα γυρίσει σώος από τις νηοπομπές στις οποίες υπηρετεί κατά τη διάρκεια του Πολέμου. Θα καταφέρει άραγε η αγάπη τους να ξεπεράσει τις δυσκολίες που ο πόλεμος και η κοινωνία θέτουν στο νεαρό ζευγάρι;

Χρόνια μετά, το 1974, η κόρη της Φλόρας, η τραγουδίστρια Άλεξ θα αναγκαστεί να γυρίσει πίσω στον τόπο καταγωγής της μαζί με τη νεογέννητη κόρη της, έχοντας αφήσει πίσω της μία λαμπρή καριέρα τραγουδίστριας. Η Άλεξ δεν φαίνεται διόλου ενθουσιασμένη με την προοπτική αυτή της επιστροφής της στα πάτρια εδάφη, τα πράγματα όμως θα αποδειχτούν καλύτερα από ότι τα περιμένει. Ιδιαίτερα όταν οι κάτοικοι του χωριού θα φανούν πρόθυμοι να μοιραστούν μαζί της κάποια καλά κρυμμένα μυστικά που αφορούν τη σχέση των γονιών της…

Η Φιόνα Βάλπι δημιουργεί δύο παράλληλες καθηλωτικές ιστορίες σκύβοντας με ενσυναίσθηση πάνω από την ψυχολογία των γυναικών, τόσο των σημερινών που μεγαλώνουν μόνες τους ένα παιδί, όσο και εκείνων που γνώρισαν τις δυσκολίες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Παράλληλα εξετάζει τη σχετικά άγνωστη πτυχή του πολέμου που αφορά τις νηοπομπές που έστελναν οι Σύμμαχοι και ταξίδευαν προς τη Ρωσία φορτωμένα με πολεμοφόδια κάθε είδους. Οι νηοπομπές αυτές ήταν πολύ επικίνδυνες για τους ναύτες των πλοίων αυτών ή των θωρηκτών συνοδείας που ταξίδευαν μαζί με το κονβόι για προστασία και πολλοί από αυτούς έχασαν τη ζωή τους από τις γερμανικές επιθέσεις ή από την πρόσκρουση των πλοίων στους πάγους του Βόρειου Παγωμένου Ωκεανού.

Συν τοις άλλοις, παρουσιάζεται γλαφυρά η κοινωνία  ενός μικρού χωριού και  τα ήθη της εποχής κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι μεγάλες κοινωνικές διαφορές, αλλά και οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι γυναίκες εκείνη την εποχή. Οι ανθρώπινες κοινωνίες, όμως, έμελλε να αλλάξουν οριστικά και αμετάκλητα μετά από το πέρας του πολέμου. Όλα τα παραπάνω, με φόντο την πανέμορφη σκοτεινιά και μελαγχολία των σκοτσέζικων Χάιλαντς.

Η δυνατή αγάπη, οι δυσκολίες στις σχέσεις των ανθρώπων και η αγωνία για το αύριο δίνουν το παρόν στις κοινωνίες των ανθρώπων σε κάθε εποχή. Και αυτό φαίνεται ολοκάθαρα στο παρόν πόνημα της Βάλπι, μέσα από τις δύο παράλληλες ιστορίες μάνας και κόρης.

 

Μάκης Τσίτας, Γιατί δεν κοιμάσαι μαμά; εκδ. Μεταίχμιο

 

«Γιατί δεν κοιμάσαι μαμά;» ρωτάει ο μικρός Χάρης τη μητέρα του και απορεί. Γιατί, άραγε, οι σημερινές μαμάδες δυσκολεύονται να κοιμηθούν; Μήπως είναι το μυαλό τους τόσο παραφορτωμένο με τις οικογενειακές υποχρεώσεις που αδυνατούν να βρουν τη γαλήνη ακόμη και τις μικρές ώρες της νύχτας; Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλες οι μαμάδες υποφέρουν, λιγότερο ή περισσότερο, που και που από αϋπνίες…

 

Η μαμά του Χάρη δυσκολεύεται να κοιμηθεί καθώς ο νους της είναι επιβαρυμένος με τις πάμπολλες υποχρεώσεις της ημέρας. Παιδιά, σύζυγος, δουλειά, σπίτι κτλ… Ο Χάρης, λοιπόν, αναλαμβάνει να της τραγουδήσει για να την αποκοιμίσει, ένα τραγούδι για ένα παιδί και το σκύλο του. Η μαμά, όμως, δυσκολεύεται να χαλαρώσει. Όλο πετάγεται από το κρεβάτι και ανοίγει τα μάτια της, καθώς θυμάται διάφορες υποχρεώσεις της, τα αυριανά ψώνια, την τακτοποίηση του σπιτιού, ακόμη και το δικό της δείπνο κ.α. Θα καταφέρει τελικά ο μικρός Χάρης να την κάνει να χαλαρώσει και να ξεκουραστεί;

 

Ένα τρυφερό, γλυκό παραμύθι με –απρόβλεπτο για τους μικρούς αναγνώστες και προβλέψιμο  για τους γονείς- τέλος. Οι μαμάδες που θα το διαβάσουν στα μικρά τους οπωσδήποτε θα ταυτιστούν με τη μαμά του παραμυθιού.

 

Ο συγγραφέας  στέλνει με το παραμύθι του αυτό το μήνυμα ότι οφείλουμε, όλα τα μέλη της οικογένειας, να βοηθάμε τις πολυπράγμονες μαμάδες μας στο δύσκολο  έργο τους και να μην τα περιμένουμε όλα από αυτές. Και να μην ξεχνάμε, ότι, πάνω απ’ όλα, και οι μαμάδες μας δεν είναι ρομπότ και μηχανές, αλλά άνθρωποι, και χρειάζονται συχνά ξεκούραση, όπως άλλωστε και οι υπόλοιποι ένοικοι του σπιτιού.

 

Ο πολυγραφότατος Μάκης Τσίτας συγγράφει αυτή τη φορά ένα παραμύθι-φόρο τιμής σε όλες τις μαμάδες του κόσμου που θυσιάζουν τη δική τους ξεκούραση για χάρη της οικογένειάς τους. Μάλιστα ο ίδιος το αφιερώνει στη μνήμη της δικής του μητέρας. Την πολύχρωμη και προσιτή στους μικρούς φίλους εικονογράφηση επιμελείται η Γιώτα Κοκκόση. Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ή πρώτης σχολικής ηλικίας. Η  εικόνα καταλαμβάνει μεγαλύτερη έκταση από το κείμενο, συνεπώς πρόκειται για βιβλίο το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει και το πρώτο ανάγνωσμα παιδιών που βρίσκονται στη διαδικασία εκμάθησης της ανάγνωσης.

 

Ο Μάκης Τσίτας έχει εκδώσει ως τώρα πέντε βιβλία για ενήλικες και τριάντα ένα βιβλία για παιδιά, κυρίως προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Πολλά από αυτά έχουν βραβευτεί και έχουν μεταφραστεί στο εξωτερικό. Επίσης  κάποια από τα έργα του έχουν διασκευαστεί για το θέατρο, ενώ στίχοι του έχουν τραγουδηθεί από πολλούς γνωστούς τραγουδιστές.

Χρήστος Χαρτοματσίδης, Ρίο Γκράντε, εκδ. Μεταίχμιο

 

Ένα πολύ ιδιαίτερο πόνημα, το οποίο συνδυάζει το κοινωνικό στοιχείο, με στοιχεία νουάρ και συμβολικής λογοτεχνίας είναι το «Ρίο Γκράντε», έργο του πολυγραφότατου συγγραφέα και γιατρού Χρήστου Χαρτοματίδη. Ο κάπως παράδοξος και αλλόκοτος, σε σχέση με την υπόθεση του βιβλίου τουλάχιστον, τίτλος έχει συμβολικές προεκτάσεις και φαίνεται να οφείλει το όνομά του στη γνωστή ταινία που διαδραματίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες του Μεσοπολέμου, «Μπόνι και Κλάιντ».

Η υπόθεση του βιβλίου διαδραματίζεται σε τόπο και χρόνο που δεν κατονομάζονται, ωστόσο υποθέτουμε εύλογα ότι πρόκειται για την Αθήνα της σύγχρονης εποχής. Εδώ ζει μία καθώς πρέπει ελληνική τυπική οικογένεια: ο Μπίλης με τη γυναίκα του την Ανθούλα και τα δυο τους παιδιά, την Νατάσα και τον Στέλιο. Το βεβαρυμένο παρελθόν όμως του Βασίλη-Μπίλη που χρημάτισε ένοικος των φυλακών για ένα διάστημα, φαίνεται να ρίχνει ακόμη τη σκιά του στην οικογένεια. Η Ανθούλα είναι γυναίκα της εκκλησίας και διακατέχεται από πάμπολλες αναστολές. Αυτό όμως δεν θα την εμποδίσει να ερωτοτροπήσει με τον αστυνομικό διευθυντή Βελέγκα, παλιό ερωτικό της γνώριμο, όταν και ο σύζυγός της θα φλερτάρει απροκάλυπτα με μία δική του σύντροφο από τα παλιά, τη Βάσια, λαϊκή τραγουδίστρια της νύχτας. Οι τέσσερίς τους θα δημιουργήσουν ένα μοιραίο ερωτικό τετράγωνο, όμως ένας από τους τέσσερις παίζει ένα κάπως βρώμικο παιχνίδι και έχει σκοπό να καταδυναστέψει και να καταστρέψει τους άλλους τρεις. Παράλληλα με τα παραπάνω, ένας διεφθαρμένος αστυφύλακας απειλεί τον Μπίλη και τον εκβιάζει.

Ποια θα είναι η επιλογή των ηρώων; Μπορούν τα νεανικά μας λάθη να καθορίσουν το μέλλον μας; Γίνεται οι νεανικοί και θεωρούμενοι τότε ως λανθασμένοι έρωτες να καταστρέψουν τα θεμέλια ενός γάμου; Για ποιον λόγο τείνουμε όλοι μας να επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια λάθη; Μπορούμε τελικά να ζήσουμε όπως πραγματικά το επιθυμούμε ή είμαστε δέσμιοι των κανόνων που μας θέτει η κοινωνία και εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας;

Οι  ήρωες που δημιουργεί ο Χαρτοματσίδης είναι ακραίοι, με τάση προς την υπερβολή, ενώ δεν παρουσιάζονται διόλου ωραιοποιημένοι. Έχουν την τάση, επίσης, να δρουν αντιθετικά, αλλά και συμπληρωματικά ο ένας προς τον άλλον. Είναι, θα λέγαμε, καθαρά ανθρώπινοι, με τα πάθη τους να κυριαρχούν σε αυτούς.

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας είναι ωμά ρεαλιστική και η αφήγηση καθηλωτική και δοσμένη με χιούμορ και ελαφρές αποχρώσεις ειρωνείας. Εν κατακλείδι πρόκειται για ένα πόνημα με γρήγορο συγγραφικό ρυθμό που διαβάζεται γρήγορα, αλλά θα μας προβληματίσει σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις, και δη την ερωτική τους διάσταση. Το τέλος του πονήματος θα είναι αμφίσημο και συμβολικό, μα συνάμα λυτρωτικό τόσο για τους ήρωες, όσο και για τους αναγνώστες.

Βαλεντίνη Βεργανελάκη, Ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, αντίθετα στο ρεύμα, ιστορικό μυθιστόρημα, εκδ. Βακχικόν

 

 

                Ο αυτοκράτωρ του Βυζαντίου Ιουλιανός ο Παραβάτης είναι αυτός που η Εκκλησία μας καταδίκασε και ονόμασε «Παραβάτη» ή «Αποστάτη». Έμεινε στη συλλογική μνήμη του λαού ως ο αυτοκράτορας που προσπάθησε να αντιστρέψει τον ρου της Ιστορίας και να αντικαταστήσει τη χριστιανική λατρεία με την παλαιά παγανιστική.

            Πρόκειται για έναν αυτοκράτορα αδικημένο και μία άποψη αναχρονιστική. Νεότερες έρευνες δείχνουν ότι η προσπάθεια αυτή του Ιουλιανού δεν ήταν τόσο ανεδαφική όσο πιστεύεται, αφού οι χριστιανοί δεν ήταν τόσο πολύ όσο πιστεύεται τον 4^ο μεταχριστιανικό αιώνα. Επιπροσθέτως, ο Ιουλιανός υπήρξε μία εξαιρετικά ασκητική μορφή  η οποία μάλιστα προέβη και σε ουκ ολίγες ευνοϊκές μεταρρυθμίσεις τα τρία μόλις χρόνια που βασίλεψε, από το 361-363 μ.Χ.

Σε κάθε περίπτωση το έργο αυτό της φιλολόγου και συγγραφέως Βαλεντίνης Βεργανελάκης εστιάζει στην ανάδειξη της προσωπικότητάς του και στα χρόνια της ζωής του προτού αυτός ανέβει στον αυτοκρατορικό θώκο. Στο ιστορικό μυθιστόρημά της με τίτλο «Ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, αντίθετα στο ρεύμα», η συγγραφέας περιγράφει τη ζωή του Ιουλιανού από τη στιγμή της γέννησής του μέχρι και το έτος του θανάτου του, το 363, δηλαδή, μ.Χ.

Ο Ιουλιανός ανήκει στην αυτοκρατορική οικογένεια του Κωνσταντίνου του Μεγάλου και είχε την ατυχία να δει τον πατέρα και τον μεγαλύτερο αδελφό του να σφαγιάζονται μπροστά στα μάτια του με εντολή του αυτοκράτορα Κωνστάντιου, γιου του Κωνσταντίνου, ο οποίος φοβόταν πως θα έχανε τον θρόνο από τον Ιούλιο, πατέρα του Ιουλιανού και τον Δαλμάτιο, τον μεγαλύτερο αδελφό του. Κατά συνέπεια, ο μικρός Ιουλιανός μεγάλωσε με τον διαρκή φόβο ότι ο αυτοκράτορας θα τον εκτελούσε κάποια στιγμή, προκειμένου αυτός να μην έχει αξιώσεις για τον θρόνο.

Ο Ιουλιανός διάβαζε μανιωδώς από μικρός. Γεννήθηκε χριστιανός και στη συνέχεια μεταστράφηκε στην ειδωλολατρία μετά από ενδελεχή μελέτη. Στο βιβλίο αναφέρονται όλοι οι τόποι διαμονής και εξορίας του που άλλαζε κατά καιρούς: Ρώμη, Νικομήδεια, Καισάρεια, Χαλκηδόνα, Καππαδοκία, Κωνσταντινούπολη. Αναφέρονται επίσης οι μάχες που έδωσε με τους βαρβάρους- διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αφενός είχε χρηστεί πρώτα καίσαρ προτού γίνει αυτοκράτωρ και αφετέρου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Ιουλιανός ήταν και στρατηγός-αυτοκράτωρ. Ο Ιουλιανός είχε τόσο ειδωλολάτρες όσο και χριστιανούς δασκάλους στη ζωή του, όπως τον εθνικό Νικοκλή, τον χριστιανό Εκηβόλιο και άλλους. Δεν παντρεύτηκε ποτέ και το θέμα των γυναικών τον άφηνε παγερά αδιάφορο.

Το βιβλίο παρακολουθεί τη ζωή του με τρόπο κινηματογραφικό, δίνοντας βάση στα δύσκολα χρόνια της εξορίας του και στις σπουδές του. Παρουσιάζει επίσης με έξοχο τρόπο και το άμεσο περιβάλλον του Ιουλιανού και εκείνο του αυτοκράτορα Κωνστάντιου.

Εν κατακλείδι, είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα που υπόσχεται να μας ταξιδέψει πίσω στον 4^ο μεταχριστιανικό αιώνα.