Αύγουστος Κορτώ, Της χούντας το πουλί, εκδ. Πατάκη

 

Της χούντας το πουλί. Μα ποιο πουλί; Ο φοίνικας, το μυθικό εκείνο πουλί που ξαναγεννιόταν από τις στάχτες του και έγινε το σύμβολο της 21^ης Απριλίου; Ή μήπως ένα άλλο πουλί, κάτι πολύ πιο πεζό και καθημερινό, όπως το μόριο του δικτάτορα Γεώργιου Παπαδόπουλου; Ποιο είναι, λοιπόν, της χούντας το πουλί;

            Ο Αύγουστος Κορτώ, πάντα γλαφυρός και χιουμοριστικός στις γραφές του, καταθέτει αυτή τη φορά μία σουρεαλιστική μυθιστορηματική σάτυρα για τη χούντα των Συνταγματαρχών. Με γλώσσα λιτή, καθημερινή και ρεαλιστική, δίχως να αποφεύγει ενίοτε τη χρήση και των πιο πεζών λέξεων, που αγγίζουν, καμία φορά τα όρια της βωμολοχίας γράφει μία μαύρη κωμωδία που θα χαρίσει άφθονο γέλιο στον αναγνώστη για μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους της νεοελληνικής ιστορίας.

            Τι θα συνέβαινε αν ένα ωραίο πρωί ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος ξυπνούσε  και έβρισκε ότι το ανδρικό του μόριο είχε αφαιρεθεί με τρόπο μυστηριώδη και αναίμακτο και είχε εξαφανιστεί αφήνοντας στη θέση του μία απλή τρύπα και καθιστώντας τον ευνούχο; Κι ότι αυτό είχε καταλήξει, και πάλι με τρόπο υπερρεαλιστικό, όσο και μυστηριώδη στο μαξιλάρι μιας διάσημης μέντιουμ, της Αννίτσας Τομπέζη; Και, όλως τυχαίως, η συγκεκριμένη γυναίκα συμβαίνει να είναι και η καφετζού της γυναίκας του δικτάτορα;

Πρόκειται, το δίχως άλλο, για μία κατάσταση εντελώς σουρεαλιστική και τραγελαφική. Παρ’ όλα αυτά, με αυτήν την τόσο υπερρεαλιστική εκκίνηση, ο Κορτώ κατορθώνει να προσδώσει ρεαλιστικές πινελιές στο έργο του, αλλά και στο φινάλε που επιλέγει τελικά για το έργο του. Με αφορμή αυτό το φαινομενικά αστείο γεγονός, το οποίο όμως θα μπορούσε να προκαλέσει πράγματι τριγμούς στο δικτατορικό καθεστώς, ο Κορτώ θα χτίσει εντελώς ρεαλιστικούς και ανθρώπινους χαρακτήρες, όπως τους, πραγματικά ηλίθιους δικτάτορες, τον Παττακό και τον Παπαδόπουλο και θα εκθέσει την αληθινή βλακεία και την κενότητα που χαρακτήριζε όντως τις πράξεις τους, μέσα από εντελώς φανταστικές καταστάσεις τις οποίες δεν διστάζει να διακωμωδεί διαρκώς, όπως και τις πράξεις τους.

Η Αννίτσα, το μέντιουμ με τον νεαρό εραστή, θα είναι ένας πιο αληθοφανής χαρακτήρας, δίχως όμως να αποφεύγονται τελείως οι υπερβολές στην απεικόνιση της προσωπικότητάς τους. Ο Σίμος, ο γιατρός γιος της και η σύζυγός του η Λίζα με τους εθνικόφρονες γονείς θα συμπληρώσουν επάξια το παζλ, όπως και ο τυπογράφος Αργύρης που βοηθά τους υπόλοιπους και τον αλλόκοτο Γαλάζιο Αναρχικό να τυπώσουν και να μοιράσουν αντιστασιακές προκηρύξεις.   

Και τελικά, ως εκ θαύματος, η χούντα θα πέσει, δίχως τη συμβολή των φοιτητών του Πολυτεχνείου που όλοι γνωρίζουμε-οι φοιτητές παρουσιάζονται εδώ μονάχα ως συζητητές αντιστασιακοί-και ο δικτάτορας δεν θα μπορέσει να ανακτήσει το πολυτιμότερο κομμάτι του σώματός του που απωλέσθη, θα καταλήξει, όμως, στη φυλακή, όπως και πράγματι γνωρίζουμε ότι έγινε, κι ας μην γίνεται τελικά να χαθεί αναίμακτα το ανδρικό μόριο ενός δικτάτορα! Το αποτέλεσμα, όμως, θα είναι το ίδιο. Πρόκειται, επομένως, για μία εναλλακτική εκδοχή της επίσημης ιστορίας για την πτώση της χούντας.

Το εφεύρημα του Κορτώ είναι αναντίρρητα έξυπνο και πρωτότυπο και το βιβλίο διαβάζεται με μεγάλη περιέργεια και όρεξη κι ας μην λύνεται ως το τέλος το μυστήριο-καθότι πρόκειται, όπως είπαμε, για ένα πόνημα καθαρά υπερρεαλιστικό, το οποίο βρίσκει, όμως, αφορμή να εκθέσει την απύθμενη βλακεία του καθεστώτος και των χουντικών, δίχως να διστάσει να αναφερθεί και στον τρόμο που αυτό απέπνεε, εξαιτίας των φυλακίσεων, των διώξεων και των βασανιστηρίων που ασκούσε επί καθημερινής βάσεως στους πολίτες.