Θράσος Καμινάκης, Κατά βάθος νησιά, εκδ. καστανιώτη

 

 

Κατά βάθος, όλα κρύβουμε μέσα μας ένα νησί, ένα μέρος καταφυγής που μας εξασφαλίζει την ψυχική μας γαλήνη.  Μήπως και όλες οι δύσκολες και δυστοπικές καταστάσεις κρύβουν, στο βάθος, ένα νησί μέσα τους;

Το νησί ως έννοια, όμως, έχει οπωσδήποτε πρωταγωνιστικό ρόλο στα διηγήματα του Θράσου Καμινάκη, του συγγραφέα και νομικού από την Αθήνα, ο οποίος έχει γράψει ως τώρα δύο συλλογές διηγημάτων, την παρούσα με τίτλο «Κατά βάθος νησιά» και το «Τρία δεκαοκτώ» που εκδόθηκε το 2022. Μέχρι τότε η συγγραφική του πορεία αφορούσε κυρίως θεατρικά.

Τα σαράντα πέντε διηγήματα του τόμου, μικρά κατά βάση, έχουν πρωτότυπη και πολύ ιδιαίτερη, πολλές φορές, θεματολογία. Τα πρώτα έντεκα ανθολογούνται στην ενότητα «Λάθη», τα επόμενα έντεκα στην ενότητα «Πάθη», τα άλλα έντεκα στην ενότητα «Βάθη» και τα έντεκα τελευταία στην ενότητα «Νησιά». Το ένα τελευταίο που μένει «ανένταχτο» αποτελεί την κατακλείδα ολόκληρης της συλλογής και αποτελεί το επιμύθιο με τίτλο «Book Room». Η ατμόσφαιρα σε αυτά κυμαίνεται από καθαρά ρεαλιστική, σε μαγικό ρεαλισμό, αλλά και σε συμβολισμό πολλές φορές. Στο μικροσκόπιο του συγγραφέα μπαίνει η αλληλεπίδραση των ανθρώπων, και όχι μονάχα η ερωτική αλληλεπίδραση, αλλά κάθε είδους σχέση. Το νησί ως έννοια, μαζί με το ταξίδι είναι δε μόνιμη επωδός στο βιβλίο, ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο, ένα μπάσο κοντίνουο. Ας δούμε, λοιπό, εν τάχει, την πρωτότυπη θεματική των διηγημάτων αυτών, αποδομένων με μία γλώσσα λυρική και με άφθονη πρόζα.

Μια γυναίκα μεγαλώνει προσπαθώντας να ξεφύγει από τον αρχαιότερο επάγγελμα που ασκούν κατά παράδοση οι γυναίκες της οικογένειάς της. Βλέπουμε πως τα κόκκινα δέντρα επηρεάζουν την πορεία της ζωής μιας γυναίκας ζωγράφου. Ερωτικές ιστορίες στα νησιά. Η ιστορία της Τρελούλας. Μία ιστορία κακοπίησης. Η Τζεμίλε ή Τίποτα με το κρυφό χάρισμά της συνεχίζει τη μητρογραμμική γραμμή διαδοχής. Μια γυναίκα προσπαθεί να ξαναβρεί τον εαυτό της μετά από δύο γάμους και πέντε παιδιά. Μια ταξιδιάρα πληγωμένη ψυχή περνάει τον χειμώνα της στις Κυκλάδες.

 «Μαζί με εσένα σήμερα, που σε άφησα να φύγεις, μαμά, άφησα και τη θλίψη να την πάρει το νερό που έριξε ο ουρανός, για να συγχωρέσουμε όλοι οι θνητοί τα ζωντανά και τα πεθαμένα μας. Απόψε, που ξεψυχάει ο χειμώνας στις Κυκλάδες, θα ξανακάνω τα άστρα εκεί ψηλά χαρούμενα».

Μια γαλλοεβραία σπουδάστρια της ελληνικής γλώσσας στο Παρίσι. Μια χριστουγεννιάτικη ερωτική ιστορία. Η Μέλπω και τα πολλά σπίτια της. Ένα διήγημα που τιτλοφορείται με τον αριθμό «πέντε» παίζει έξυπνα με τους αριθμούς. Ένα σπίτι στοιχειωμένο με μνήμες νεκρών. Πώς είναι να μεγαλώνει κάποιος στη μοναξιά, δίχως ήλιο. Το απαραίτητο διήγημα της καραντίνας που στοιχειώνει σχεδόν κάθε συλλογή διηγημάτων που εκδόθηκε μετά από αυτό. Μια δεκαεηξάχρονη το σκάει από το σπίτι της μαζί με μία πρώην υπηρέτρια. Το πέρασμα από το καλοκαίρι στη φθινοπωρινή μελαγχολία.

«Η λύπη με επισκέπτεται πια μόνο ως ανάμνηση. Δεν είναι ποτέ καταιγιστική, αλλά και ποτέ αθώα. Κι εγώ δεν παριστάνω τον ανυποψίαστο».

Ένας μουσικός και οι παιδικές αναμνήσεις του. Οι σκέψεις και οι πράξεις μίας γάτας. Ένας εξηντάχρονος που παίζει μπάλα σαν μικρό παιδί. Η σχέση του Τιμ με τη Λίλυ. Ένα αλληγορικό διήγημα για κάποιον που πολεμά τον ίδιο του τον εαυτό. Ένα κομμάτι ουρανό από το παράθυρο σε κάποιο νησί. Ένα όνειρο επιστημονικής φαντασίας. Μία ιδιόρρυθμη ερωτική ιστορία στη Μονμάρτη. Ένας ουρανοκατέβατος εραστής στην αγκαλιά μιας εβδομηντάχρονης. Μια γυναίκα μόνη σε ένα ερημονήσι και ο Νάθαν στο νησί. Τι βλέπουμε από το ματάκι της εξώθυρας, μια καφκική μεταμόρφωση σε γάτα και μαθαίνουμε τι γίνεται με τα άδεια από ψυχές σπίτια. Η ιστορία της Μάρτζι Μορ.

«Οι νύχτες μετά τα Χριστούγεννα είναι οι πιο άδειες του κόσμου. Λες και όλο το Νόημα έχει εξαντληθεί στις μέρες που ο Άϊ-Βασίλης μπαινοβγαίνει στις πόλεις. Άντε και στα Επιφάνια. Μετά, κάθε κατεργάρης χωρά για τα καλά στην κάσα του. Μέχρι τα άλλα Χριστούγεννα ποιος μπορεί να περιμένει; Κανείς!»

Η άγνωστη έννοια της παροντικότητας. Οι σκέψεις που κάνει ένας ανίατα άρρωστος. Ένα ποιητικό και συμβολικό διήγημα σκέψεων και ένα άλλο σε δεύτερο ενικό πρόσωπο. Ο Άτυχος Φέλοου, ο Ιρανός Χάμεν στην Ευρώπη και ένα διήγημα για το μέλλον. Ένα διήγημα για τον Ριτς, ένα για τον Γιουπ και ένα αφιερωμένο στον Νίκο Σταβέρη. Ο Κορσικανός Σταμέλο και μία γυναίκα που αφηγείται. Ο Ομάρ, το θέατρο και ένας κρατούμενος επανένταξης. Και τέλος μία νέα αρχή στα σαράντα μας χρόνια με το επιμύθιο!

Αυτός είναι ο κόσμος των διηγημάτων του Καμινάκη, ένας κόσμος συμβολικός, αισθαντικός και αμφίσημος, ένας κόσμος θαλασσινός, νησιώτικος, που μας περιμένει να τον ανακαλύψουμε.