Η εφεύρεση της πυρίτιδας

  

Είναι ευρέως γνωστό ότι οι Κινέζοι πιστώνονται τα εύσημα για την κατασκευή της πυρίτιδας. Το ζήτημα είναι πως και πότε ακριβώς έγινε αυτό. Κάποιοι μελετητές ισχυρίζονται ότι αυτή ανακαλύφθηκε ήδη από το 200 π.Χ., αφού τότε ανιχνεύουν τις πρώτες αναφορές σε αυτήν σε γραπτά κείμενα. Άλλοι όμως ισχυρίζονται ότι η πρώτη συνταγή για κατασκευή μπαρουτιού χρονολογείται το 1044 μ.Χ. Σε κάθε περίπτωση, η χρήση της δεν ήταν ευρέως διαδεδομένη στην Κίνα κατά την αρχαιότητα ή τον Μεσαίωνα.

Την ανακάλυψή της χρεώνεται, σύμφωνα με τον θρύλο, είτε ένας Κινέζος μάγειρας, ο οποίος έριξε κατά λάθος στη σούπα του νιτρικό κάλιο με αποτέλεσμα η σούπα να φλογιστεί, είτε σε έναν μοναχό, τον Λι Τιάν. Ίσως όμως η άποψη που θέλει τους Κινέζους αλχημιστές να ανακαλύπτουν τις κροτίδες να είναι αυτή που βρίσκεται πιο κοντά στην αλήθεια. Όπως και να χει, οι Κινέζοι δεν τη χρησιμοποίησαν στον πόλεμο, αλλά μόνο στην κατασκευή ακίνδυνων πυροτεχνημάτων.

Στην Ευρώπη έφτασε μέσω των Αράβων και των Μογγόλων, αν και υπάρχουν εικασίες ότι ο Ρότζερ Μπέικον την είχε ανακαλύψει ήδη από πριν. Οι Άγγλοι τη χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά εναντίον των Γάλλων στη μάχη του Κρεσύ στις 26 Αυγούστου του 1346, κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς πολέμου, οπότε και τους νίκησαν πανηγυρικά. Έκτοτε, η ιστορία του πολέμου και των πολιορκιών έμελε να αλλάξει ριζικά χάρη σε αυτήν.

Γιατί, όμως, οι Κινέζοι δεν χρησιμοποίησαν την πυρίτιδα στον πόλεμο, εφόσον μάλιστα και το κανόνι θεωρείται κινεζική εφεύρεση; Κάποιο μελετητές πιστεύουν ότι οι Κινέζοι δεν είχαν στη διάθεσή τους πολλά από τα συστατικά της προκειμένου να κατασκευάσουν μεγάλες ποσότητες μπαρούτης. Και αυτό διότι η πιο συνηθισμένη πηγή νιτρικού καλίου εκείνη την εποχή -ας σημειωθεί ότι η μπαρούτη περιέχει επίσης θείο και άνθρακα- ήταν η κοπριά από τα οικόσιτα ζώα. Οι Κινέζοι, όμως, δεν διέθεταν τόσα πολλά οικόσιτα ζώα όσα τους Ευρωπαίους, οπότε το μπαρούτι τους δεν ήταν τόσο ισχυρό όσο αυτό των Ευρωπαίων, αφού διέθεταν λιγότερη κοπριά.

Είτε ευσταθεί η άποψη αυτή είτε όχι, δεν αλλάζει την ιστορική αλήθεια: το μπαρούτι και τα κανόνια χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στον πόλεμο από τους Ευρωπαίους από τα μέσα του 14ου αιώνα και μετά και ιδίως από τον 15ο αιώνα, αλλάζοντας μια για πάντα τον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου.

ΠΗΓΗ

-Rick Beyer, Συναρπαστικές πολεμικές ιστορίες που δεν ειπώθηκαν ποτέ, εκδ. Κλειδάριθμος

-Isaac Asimov, Το χρονικό των επιστημονικών ανακαλύψεων, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης